Còn nhiều khó khăn, thách thức trong đảm bảo an toàn thực phẩm trường học
Chia sẻ tại Tọa đàm “Bảo đảm an toàn thực phẩm và chất lượng bữa ăn học đường” tại Hà Nội, do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Sở Y tế; Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức, Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương, bữa ăn bán trú trong trường học có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của học sinh, đặc biệt trong giai đoạn học tập căng thẳng hiện nay. Bữa ăn bán trú không chỉ đơn thuần là cung cấp năng lượng cho học sinh sau buổi học, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và cả tâm lý của các em.
Để thực hiện công tác bảo đảm ATTP, TP. Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, tăng cường bảo đảm ATTP trong và xung quanh trường học. Tuy nhiên, qua thời gian tổ chức thực hiện, việc kiểm soát ATTP trong và xung quanh khu vực trường học đã xuất hiện những khó khăn như: việc trích xuất nguồn gốc, xuất xứ thực phẩm cung cấp cho bếp ăn trường học; giấy tờ pháp lý truy xuất nguồn gốc của các cơ sở chăn nuôi, sản xuất, chế biến.
Cùng với đó, quá trình sơ chế, chế biến tại trường học đòi hỏi phải chặt chẽ, tỉ mỉ, thường xuyên kiểm tra vệ sinh trang thiết bị dụng cụ, khám sức khỏe cho người sơ chế, chế biến. Cá nhân bán thực phẩm xung quanh trường học thường có nhiều biến động; nguồn gốc thực phẩm không rõ ràng, dù chính quyền địa phương quyết liệt xử phạt.
Theo Chi Cục trưởng Chi Cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội Đặng Thanh Phong, Thành phố đặc biệt quan tâm vấn đề bảo đảm ATTP bữa ăn học đường. Xã, phường trực tiếp quản lý bữa ăn, suất ăn trường học. Chính quyền cơ sở, ban giám hiệu nhà trường, phụ huynh, đơn vị cung cấp, đặc biệt vai trò của hiệu trưởng nhà trường và sự giám sát của phụ huynh. Nấu ăn tại nhà trường có 2 hình thức đều phải chú ý nguyên liệu đầu vào, tuân thủ quy trình nguồn gốc xuất xứ; cơ sở chế biến, đội ngũ sơ chế, chế biến nguyên liệu phải bảo đảm các tiêu chuẩn về vệ sinh ATTP.
Đặc biệt, vấn đề được dư luận và phụ huynh quan tâm hiện nay là tình trạng mất ATTP đến từ các hàng quán, xe đẩy bán đồ ăn quanh cổng trường. Ông Đặng Thanh Phong cho hay, trong thời gian qua, Hà Nội đã có nhiều động thái tích cực nhằm siết chặt quản lý khu vực này. Thực tế cho thấy, tình trạng xe đẩy hàng rong giờ cao điểm đã giảm nhưng còn không ít thách thức như xe đẩy thịt xiên, thịt nướng truy xuất nguồn gốc thường không rõ ràng, lực lượng công an thu hàng chục tấn tiêu huỷ. Vì vậy, cần tiếp tục quyết liệt xử lý, và sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền cơ sở, phối hợp chặt chẽ ban giám hiệu nhà trường...
Nâng cao hiệu quả quản lý an toàn thực phẩm ngay từ cơ sở
Phó Giám đốc Sở Giáo dục & Đào tạo Hà Nội Vương Hương Giang cho biết, năm học 2025-2026, lần đần tiên TP Hà Nội triển khai Nghị quyết 18/2025/NQ-HĐND về cơ chế hỗ trợ bữa ăn bán trú cho học sinh tiểu học. Đây là chính sách nhân văn của Thành phố đối với sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ, tác động tích cực tới chất lượng bữa ăn học đường do giảm áp lực tài chính đối với phụ huynh, khuyến khích gần như toàn bộ học sinh tham gia bữa ăn học đường.
Tuy nhiên, bà Giang cũng chỉ ra thách thức đối với yêu cầu quản lý bữa ăn học đường về chuẩn hoá trang thiết bị quy trình một chiều. “Sở Giáo dục & Đào tạo Hà Nội sẽ phối hợp Y tế và ngành liên quan tăng cường kiểm tra, tránh cắt xén khẩu phần ăn với mục tiêu nâng cao tầm vóc thể trạng, xây dựng môi trường học đường an toàn thân thiện” – bà Vương Hương Giang thông tin.
Các trường cần tăng cường giáo dục, tạo thói quen ăn uống lành mạnh cho học sinh, bởi bữa ăn học đường an toàn là điều kiện cần, còn giáo dục dinh dưỡng, ATTP và tạo môi trường ăn uống bền vững mới là điều kiện đủ để hình thành thói quen tốt cho thế hệ tương lai.
Bà Hoàng Thị Minh Thu - Chuyên gia về ATTP, nguyên Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm TP Hà Nội
Chia sẻ thêm về vấn đề này, tại Tọa đàm, bà Hoàng Thị Minh Thu – chuyên gia về ATTP, nguyên Phó Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội - khuyến cáo, nhà trường nên hợp đồng với nhà cung cấp uy tín, có đầy đủ giấy tờ pháp lý để có thể truy xuất nguồn gốc tới tận nơi sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi. “Cần bổ sung hợp đồng bắc cầu của nơi sản xuất để rõ nguồn gốc, bổ sung các giấy tờ chứng minh nguồn gốc an toàn như phiếu xét nghiệm sản phẩm, bản tự công bố sản phẩm bao gói sẵn, giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện hoặc tương đương hoặc bản cam kết bảo đảm an toàn thực phẩm của nhà cung cấp/sản xuất” - bà Thu lưu ý.
Bên cạnh đó, bếp ăn bảo đảm một chiều, đầy đủ trang thiết bị nhà bếp còn sử dụng tốt; có tổ tự giám sát an toàn thực phẩm, nâng cao chất lượng giám sát các kỹ năng thực hành cụ thể theo sổ kiểm thực 3 bước và thực hành thành thạo, thành thói quen các kỹ năng trong quá trình chế biến như quy trình rửa tay 6 bước, quy trình đeo găng tay/tháo găng tay, quy trình đeo khẩu trang, tháo khẩu trang đúng cách, quy trình khử khuẩn dụng cụ; cách xử lý vệ sinh, đảm bảo an toàn thực phẩm; xây dựng bảng kiểm để giám sát các quy trình bảo đảm an toàn thực phẩm trong nhà bếp, đặc biệt phối hợp cơ quan chức năng xã phường giám sát, bảo đảm không có hàng rong tại cổng trường.
Đặc biệt, nhiều ý kiến nhấn mạnh rằng, công tác đảm bảo ATTP trong bữa ăn học đường không thể thực hiện hiệu quả nếu thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế, ngành giáo dục và chính quyền địa phương. Theo Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Vũ Cao Cương, để nâng cao hiệu quả quản lý ATTP ngay từ tuyến cơ sở, rất cần có cán bộ chuyên trách về ATTP; tăng cường tập huấn định kỳ cho cán bộ chuyên trách cho trạm y tế phường, xã có kỹ năng. Phường, xã xây dựng dữ liệu về ATTP trên địa bàn; kiểm tra giám sát, đồng bộ chính sách liên quan…/.
Trước đó, ngày 11/7/2025, UBND TP Hà Nội đã tổ chức cuộc họp triển khai công tác tổ chức bữa ăn bán trú tại các trường công lập trên địa bàn Thành phố. Tại Kết luận cuộc họp, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thị Thu Hà giao Sở Y tế chủ trì, phối hợp với Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Môi trường và đơn vị liên quan khẩn trương tham mưu UBND Thành phố, Ban chỉ đạo công tác ATTP Thành phố hướng dẫn tiêu chí đánh giá đơn vị cung cấp suất ăn và cung cấp nguyên vật liệu chế biến thực phẩm, nước uống và quy trình tổ chức bữa ăn bán trú trong trường học trên địa bàn Thành phố.
Trên cơ sở hướng dẫn về tiêu chí đánh giá, giao Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND các phường, xã lựa chọn các đơn vị cung cấp suất ăn, cung cấp nguyên vật liệu chế biến thực phẩm, nước uống và chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện theo quy định, phù hợp với tình hình thực tế trên địa bàn; giao Sở Y tế định kỳ hoặc đột xuất kiểm tra, đôn đốc tình hình thực hiện.
