Đó là nhấn mạnh của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên khi ban hành Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh của ngành công thương đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Nỗ lực thực hiện các cam kết
Tính đến thời điểm này, chỉ sau hơn một năm triển khai các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP26), Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, bảo vệ tầng ozon và phê duyệt các chiến lược, đề án, như: Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu đến năm 2050; Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050; Đề án về những nhiệm vụ, giải pháp triển khai kết quả Hội nghị COP26.
Về phía Bộ Công Thương cũng đã xây dựng Kế hoạch hành động nhằm cụ thể hóa các nhiệm vụ của ngành theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường; ban hành Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh. Đây là những bước khởi đầu quan trọng nhằm đóng góp vào mục tiêu phát thải ròng bằng 0 tại Việt Nam.
Ông Tăng Thế Hùng - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) - chia sẻ, để đảm bảo Kế hoạch hành động được thực hiện hiệu quả, các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch phát triển ngành công thương giai đoạn 2021-2030 sẽ được rà soát, đánh giá tác động và lồng ghép các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu.
Song song với đó, các công trình, cơ sở hạ tầng năng lượng, công nghiệp và thương mại quốc gia cũng được đánh giá, rà soát và xây dựng các biện pháp ứng phó, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu.
Từ những nghiên cứu cho thấy, những hành động thiết thực, cụ thể này sẽ giúp ngành công thương thích ứng linh hoạt với các tác động ngắn hạn, trung hạn và dài hạn do biến đổi khí hậu gây ra, đảm bảo cho sự phát triển, tăng trưởng ổn định của ngành, hạn chế tối đa các thiệt hại do thiên tai, bão lũ, tác động của thiên tai, lũ lụt, khí hậu cực đoan...
Tuy nhiên, các chuyên gia khẳng định, ứng phó với biến đổi khí hậu là trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp. Do đó, yêu cầu đặt ra đối với mỗi tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp thuộc ngành công thương là phải thực hiện các giải pháp nhằm giảm phát thải khí nhà kính gắn liền với bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Định hướng xuyên suốt là phát triển đồng bộ các nguồn năng lượng, khai thác và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn năng lượng, chuyển đổi cơ cấu nguồn năng lượng theo hướng giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch.
Đồng thời, cần từng bước kiểm soát phát thải khí nhà kính đối với các nguồn phát thải khí nhà kính lớn, gây ô nhiễm, suy thoái môi trường, tạo điều kiện cho các ngành sản xuất xanh phát triển. Cùng với đó là nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu của các cơ sở, công trình năng lượng, công nghiệp, thương mại.
Giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường
Đề cập đến những mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững nêu rõ, ngành công thương lấy thích ứng với biến đổi khí hậu là nhiệm vụ trọng tâm và lâu dài, thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 là cơ hội để phát triển theo hướng carbon thấp phù hợp với điều kiện quốc gia và xu hướng quốc tế.
Theo đó, về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, mục tiêu cụ thể được đề ra là giảm từ 25% đến 30% tổng phát thải khí nhà kính so với kịch bản phát thải trong điều kiện phát triển thông thường của lĩnh vực năng lượng. 100% các cơ sở thuộc danh mục cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm kê khí nhà kính theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ; nỗ lực tối đa trong việc kiểm kê và thực hiện các biện pháp kiểm soát, giảm phát thải khí metan trong quá trình khai thác than, dầu khí, đốt nhiên liệu hóa thạch.
Đến năm 2025, ngành công thương tập trung thúc đẩy các mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững trong công nghiệp, thương mại nhằm đạt mục tiêu giảm 5-8% mức tiêu hao nguyên, nhiên vật liệu trong sản xuất như: Dệt may, thép, nhựa, hóa chất, rượu, bia, nước giải khát, giấy...
Đồng thời, 85% các siêu thị, trung tâm thương mại phân phối, sử dụng sản phẩm bao bì thân thiện môi trường thay thế dần cho sản phẩm bao bì nhựa dùng một lần, khó phân hủy; xây dựng, thúc đẩy phát triển chuỗi cung ứng bền vững và các mô hình kinh tế tuần hoàn; khuyến khích phân phối các sản phẩm thân thiện môi trường, được dán nhãn tiết kiệm năng lượng và các nhãn sinh thái khác tại các siêu thị, trung tâm thương mại.
Trong số các giải pháp nhằm giảm phát thải khí nhà kính, Bộ Công Thương tiếp tục chú trọng xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, văn bản pháp lý, cũng như thực hiện các biện pháp kiểm soát phát thải khí nhà kính.
Giải pháp nữa được nhiều chuyên gia đánh giá cao là những hỗ trợ của Bộ Công Thương nhằm thúc đẩy áp dụng, chuyển giao công nghệ phát thải carbon thấp trong các ngành công nghiệp và thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính trong thương mại, dịch vụ và dân cư; hỗ trợ doanh nghiệp triển khai các cơ chế, công cụ thị trường và phi thị trường liên quan đến Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu tại COP26.
Được biết, Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững sẽ là đơn vị đầu mối phối hợp với các cơ quan chức năng, các địa phương và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện Kế hoạch hành động và các nhiệm vụ liên quan đến biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh của ngành công thương.
Ông Tăng Thế Hùng cho biết, Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thời gian qua đã hỗ trợ Vụ nghiên cứu, rà soát kinh nghiệm và chính sách quốc tế, đề xuất khung nhiệm vụ, giải pháp thực hiện các nhiệm vụ về biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Thời gian tới, USAID sẽ tiếp tục hợp tác để đẩy nhanh quá trình sản xuất và truyền tải năng lượng sạch tại Việt Nam nhằm đáp ứng nhu cầu chuyển dịch năng lượng.
Theo Kế hoạch hành động của Bộ Công Thương, đến năm 2030, tỷ lệ các nguồn năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp đạt khoảng 15-20% và 25-30% vào năm 2045, phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực sản xuất điện khoảng 42 triệu tấn CO2 tương đương vào năm 2050.
