Lấy ý kiến doanh nghiệp về định hướng sửa Luật Khoa học và Công nghệ

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn nêu rõ, sau hơn 10 năm thi hành, nhiều quy định của Luật Khoa học và Công nghệ (KH&CN) hiện hành đã bộc lộ hạn chế, bất cập cần phải được sửa đổi, bổ sung để thể chế hóa chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật hiện hành. Đồng thời, đáp ứng những yêu cầu mới trước sự phát triển mạnh mẽ của KHCN, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia.

Trên cơ sở đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Kế hoạch số 81/KH- UBTVQH15, trong đó có nhiệm vụ sửa đổi Luật KH&CN trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Theo đó, Dự án Luật dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025) và thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Tại Hội thảo, các đại biểu, chuyên gia, doanh nghiệp, tập đoạnh kinh tế đều thống nhất sửa đổi Luật KH&CN năm 2013 thành Luật Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KHCN & ĐMST) (sửa đổi); đồng thời tập trung thảo luận về 07 nhóm vấn đề chính.

Cụ thể là, mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật KH&CN, trong đó bổ sung phạm vi ĐMST; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực KHCN&ĐMST; đầu tư tài chính cho KHCN&ĐMST, trong đó nghiên cứu thiết kế mô hình Quỹ phát triển KHCN, nghiên cứu quy định về chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu KHCN, hỗ trợ tài chính và khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho hoạt động KHCN&ĐMST, ưu đãi về thuế.

Đồng thời, hoàn thiện quy định về nhiệm vụ KHCN, trong đó, nghiên cứu về cách thức thực hiện nhiệm vụ KHCN, nghiên cứu đổi mới cơ chế ứng dụng KHCN nhằm hạn chế, chấm dứt tình trạng “đề tài bỏ ngăn kéo”; hoàn thiện quy định được thành lập và hoạt động của tổ chức KHCN, hoàn thiện quy định về cá nhân hoạt động KHCN; nghiên cứu cơ chế thử nghiệm có kiểm soát; đề xuất thêm nội dung sửa đổi, bổ sung.

Đóng góp ý kiến tại Hội thảo, ông Nguyễn Quang Tuấn - chuyên gia chính sách KH&CN, Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) cho rằng, để thúc đẩy doanh nghiệp hàng đầu phát triển thì nội dung chi cho KHCN phải mở rộng. Vì vậy, việc sửa đổi Luật KH&CN vẫn nên duy trì Quỹ phát triển KHCN cho doanh nghiệp để các doanh nghiệp, tập đoàn có định hướng hoạt động trong dài hạn. Việc trích lập Quỹ nên dành cho doanh nghiệp lớn, còn doanh nghiệp nhỏ thì nên được tạo điều kiện giảm thuế trong việc sử dụng Quỹ phát triển KHCN.

Ông Nguyễn Quang Tuấn cũng đề nghị trong Luật nên có quy định Quỹ KHCN tập trung vào hoạt động có tính rủi ro cao, phát triển sản phẩm nền tảng, công nghệ mũi nhọn

Về phát triển nguồn nhân lực, ông Nguyễn Quang Tuấn cho rằng, việc sửa đổi Luật KH&CN nên chú ý đến có chức danh, phân cấp cho các doanh nghiệp, tập đoàn để có thể khuyến khích, thu hút nhân lực chất lượng cao, có chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp tốt vào làm việc tại các doanh nghiệp nhà nước.

Theo ông Nguyễn Văn Tuấn - đại diện Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, để tạo động lực cho doanh nghiệp nhà nước hoạt động, nên tạo điều kiện cho họ sử dụng Quỹ phát triển KHCN. Theo đó, trong Luật KH&CN (sửa đổi) nên có quy định riêng cho doanh nghiệp nhà nước sử dụng Quỹ khác với doanh nghiệp tư nhân. Ngoài ra, trong Luật cần đưa ra những nhiệm vụ cụ thể trong việc sử dụng Quỹ đảm bảo đúng mục đích, hiệu quả.

Nêu quan điểm về phát triển KHCN, ông Trần Thế Trung - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu AI-FPT Smart đề xuất nên có ưu đãi cho phát triển KHCN như ưu đãi về thuế cho các doanh nghiệp công nghệ. Trong hoạt động phát triển KHCN, nên có khoản tài trợ cho KHCN&ĐMST. Ngoài ra, đề tài nghiên cứu KHCN do Nhà nước đặt hàng, ưu tiên đầu tư thì nên cho công khai minh bạch về dữ liệu để người dân truy cập, theo dõi và sử dụng tự do; coi sản phẩm công nghệ là sản phẩm công ích, sở hữu toàn dân.

Các ý kiến đóng góp tại Hội thảo sẽ được tiếp thu, nghiên cứu kỹ lưỡng làm cơ sở cho việc sửa đổi Luật KH&CN năm 2013.