Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt: Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, siết chặt quản lý nhóm hàng rủi ro

(BKTO) - Có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đánh dấu bước điều chỉnh quan trọng trong quản lý tài khóa khi đồng thời tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp và tăng cường giám sát các nhóm hàng hóa nhạy cảm. Luật mở rộng nhiều trường hợp không chịu thuế, bổ sung cơ chế khấu trừ - hoàn thuế linh hoạt, đồng thời áp thuế chặt hơn với nước giải khát có đường và nhóm rượu, bia, thuốc lá.

hq-s.jpg
Hoạt động tiếp nhận và hướng dẫn doanh nghiệp làm thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Ảnh: ST

Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) sửa đổi tiếp tục theo hướng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, trong khi vẫn tăng cường quản lý đối với các nhóm hàng hóa đặc biệt. Một trong những thay đổi quan trọng là việc bãi bỏ quy định điều hòa công suất từ 24.000 BTU trở xuống thuộc diện chịu thuế TTĐB. Chính sách mới giúp giảm nghĩa vụ thuế, qua đó giảm giá thành sản phẩm và tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu và phân phối điều hòa.

Luật cũng mở rộng thêm nhiều trường hợp không chịu thuế, bao gồm hàng hóa sản xuất hoặc gia công để xuất khẩu, hàng xuất khẩu bị trả lại, xe ô tô chuyên dùng hoạt động trong khu di tích, bệnh viện, trường học, cùng các loại trực thăng, tàu lượn phục vụ cứu hộ, cứu nạn hoặc huấn luyện. Những điều chỉnh này được đánh giá là phù hợp với thực tiễn, giúp giảm gánh nặng thuế không cần thiết và hỗ trợ hoạt động sản xuất, lưu thông hàng hóa.

Cùng với đó, Luật bổ sung cơ chế khấu trừ và hoàn thuế TTĐB linh hoạt hơn. Doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu để sản xuất hàng xuất khẩu được khấu trừ; các trường hợp giải thể, phá sản còn dư số thuế chưa khấu trừ được giải quyết rõ ràng hơn. Quy định hoàn thuế theo điều ước quốc tế cũng giúp việc xử lý các tình huống đặc thù trở nên minh bạch, nhất quán. Những cải tiến này được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao vì khắc phục những vướng mắc kéo dài nhiều năm trong thực thi chính sách.

Bên cạnh việc tháo gỡ khó khăn, Luật TTĐB sửa đổi tăng cường biện pháp quản lý đối với các nhóm hàng có rủi ro gian lận và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng. Đáng chú ý, nước giải khát có hàm lượng đường trên 5 g/100 ml được bổ sung vào diện chịu thuế TTĐB. Đây là bước đi phù hợp với xu thế quốc tế, nhằm định hướng tiêu dùng lành mạnh và góp phần quản lý chặt chẽ nhóm hàng dễ phát sinh thất thu thuế.

Đối với nhóm rượu, bia, thuốc lá, vốn có nguy cơ buôn lậu và gian lận cao, Luật mới quy định lộ trình tăng thuế suất rõ ràng hơn. Riêng thuốc lá và xì gà, ngoài thuế suất tính theo tỷ lệ %, sẽ áp dụng thêm mức thuế tuyệt đối theo từng giai đoạn. Cách tính mới giúp bịt các kẽ hở pháp lý từng bị lợi dụng để kê khai giá tính thuế thấp, từ đó tăng hiệu quả quản lý và chống thất thu ngân sách.

Cơ quan hải quan xác định định hướng triển khai Luật TTĐB là minh bạch, đồng hành và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ. Các đơn vị hải quan sẽ ban hành hướng dẫn chi tiết theo từng nhóm hàng có thay đổi lớn, tổ chức tập huấn nghiệp vụ và giải đáp vướng mắc cho doanh nghiệp trong các lĩnh vực nước giải khát, điều hòa, thuốc lá, rượu bia hay hàng tạm nhập - tái xuất. Điều này giúp doanh nghiệp chủ động xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh trước thời điểm luật có hiệu lực.

Song song đó, hệ thống quy trình quản lý thuế TTĐB sẽ được chuẩn hóa theo luật mới, từ khâu kiểm tra, giám sát đến xác định giá tính thuế và thời điểm tính thuế. Các chi cục và cửa khẩu được yêu cầu vận hành thống nhất để tránh cách hiểu khác nhau giữa các địa bàn. Hệ thống công nghệ thông tin cũng đang được nâng cấp để hỗ trợ kiểm soát chặt nhóm hàng rủi ro, bảo đảm quản lý hiệu quả mà không làm phát sinh thêm thủ tục hành chính.

Nhìn tổng thể, Luật Thuế TTĐB sửa đổi tạo ra sự cân bằng giữa hỗ trợ doanh nghiệp và củng cố kỷ luật tài khóa. Những thay đổi này kỳ vọng giúp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống gian lận, hướng tới môi trường kinh doanh minh bạch và cạnh tranh hơn trong giai đoạn từ năm 2026 trở đi./.

Cùng chuyên mục
Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt: Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, siết chặt quản lý nhóm hàng rủi ro