Nâng cao kiến thức phòng, chống đái tháo đường thai kỳ

Các nghiên cứu y tế cho thấy, cùng với ĐTĐ, ĐTĐ thai kỳ ở nước ta cũng ngày càng tăng do tuổi sinh đẻ tăng, phụ nữ ngày càng thừa cân, béo phì và ít vận động. Theo khảo sát của các bệnh viện chuyên khoa sản trên toàn quốc, trong giai đoạn từ năm 2001 đến năm 2004, tỷ lệ phát hiện đái tháo đường thai kỳ vào khoảng 3%- 4%. Tuy nhiên đến năm 2017, tỷ lệ này đã tăng lên mức 20,9% trên tổng số thai phụ được khám tại các bệnh viện/cơ sở y tế chuyên khoa.
                

Kiểm soát đường huyết trong quá trình mang thai để phòng, chống ĐTĐ thai kỳ- Ảnh: ST

ĐTĐ thai kỳ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của bà mẹ và thai nhi. Người mẹ có thể mắc các bệnh lý như tăng huyết áp, bệnh lý về võng mạc, về mạch vành và nhiễm trùng tiết niệu, tăng nguy cơ tiền sản giật- sản giật và nguy cơ tiến triển thành ĐTĐ tuýp 2 trong tương lai và các biến chứng liên quan, đặc biệt là biến chứng tim mạch, nhiễm trùng tiết niệu, tăng nguy cơ tiền sản giật… Các nghiên cứu chỉ ra rằng bất thường bẩm sinh tăng gấp 3 lần ở thai nhi có mẹ mắc ĐTĐ thai kỳ trước đó mà không được kiểm soát tốt. ĐTĐ thai kỳ sẽ khiến thai nhi tăng trưởng quá mức; trẻ bị dị tật bẩm sinh, đa ối, suy hô hấp, rối loạn chuyển hóa, rối loạn tâm thần - vận động, béo phì, bị ĐTĐ, thậm chí tử vong ngay sau sinh (tỷ lệ này chiếm 20% - 30%).

Hiện các thuốc viên điều trị ĐTĐ cho phụ nữ mang thai chưa được Bộ Y tế chấp thuận để điều trị, chỉ duy nhất có Insulin được chấp thuận sử dụng. Do đó, các bác sĩ khuyến cáo, chỉ có liệu pháp dinh dưỡng và hoạt động thể chất, kiểm soát cân nặng là giải pháp hiệu quả để phòng ngừa ĐTĐ thai kỳ. Đó là nên giảm ăn mặn, nhất là đối với những thai phụ có phù, tăng huyết áp hoặc bị nhiễm độc thai nghén để tránh tai biến khi sinh; duy trì thói quen hoạt động thể chất hàng ngày; ăn uống lành mạnh ngay sau khi sinh để giảm nguy cơ mắc ĐTĐ tuýp 2 và hội chứng chuyển hóa sau sinh…

Để nâng cao kiến thức cho cán bộ y tế về dự phòng kiểm soát ĐTĐ thai kỳ, Vụ Sức khỏe bà mẹ trẻ em (Bộ Y tế) đã biên soạn “Hướng dẫn quốc gia về dự phòng và kiểm soát đái tháo đường thai kỳ” với sự tham gia của các giáo sư, bác sĩ đầu ngành công tác trong lĩnh vực thai phụ khoa, nội tiết và dinh dưỡng.

Trước đó, đầu năm 2018, Bộ Y tế và Công ty chăm sóc sức khỏe hàng đầu thế giới Abbott đã ký Biên bản Ghi nhớ (MOU) về hợp tác và triển khai Dự án Phòng ngừa và quản lý ĐTĐ thai kỳ, góp phần phòng chống các bệnh không lây nhiễm tại Việt Nam. Đây là một trong những dự án cấp quốc gia đầu tiên về phòng ngừa và quản lý ĐTĐ thai kỳ, với các hoạt động tập trung vào việc: giáo dục bệnh nhân và cộng đồng về cách thay đổi lối sống cũng như chế độ ăn uống cho những người mắc ĐTĐ thai kỳ; xây dựng hướng dẫn quốc gia về phòng ngừa và kiểm soát ĐTĐ thai kỳ; nâng cao kiến thức và hiệu quả của đội ngũ nhân viên y tế thông qua đào tạo; phát triển chương trình sàng lọc và chẩn đoán được chuẩn hóa...