Nhiều yếu tố gây áp lực lên lạm phát

Quý I, thị trường hàng hóa tương đối ổn định

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, từ đầu năm đến nay, tình hình kinh tế thế giới vẫn khó khăn, tăng trưởng chậm. Nhiều nền kinh tế lớn vẫn duy trì lãi suất ở mức cao và có thể kéo dài hơn dự kiến. Xung đột lợi ích và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, xung đột quân sự tại một số quốc gia… vẫn phức tạp.

Các yếu tố đó làm gia tăng chi phí vận tải và các rủi ro về an ninh năng lượng, lương thực, lạm phát và chuỗi cung ứng toàn cầu. Giá xăng dầu, vàng và các nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất biến động khó lường.

Tuy nhiên, công tác điều hành giá quý I/2024 được điều hành chủ động, linh hoạt, chỉ số giá tiêu dùng nằm trong kịch bản điều hành. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 1 tăng 0,31%, tháng 2 tăng 1,04%; tháng 3 giảm 0,23%. Bình quân quý I, CPI tăng 3,77% so với cùng kỳ năm 2023.

Lạm phát cơ bản bình quân 3 tháng đầu năm 2024 tăng 2,81% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức tăng của lạm phát tổng thể bình quân (tăng 3,77%) chủ yếu do giá lương thực, xăng dầu, giá dịch vụ y tế và giá dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.

Theo Bộ Tài chính, dự báo từ nay đến cuối năm vẫn còn nhiều yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá, như: Giá các nhóm mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu, như giá xăng dầu dự báo tiếp tục diễn biến khó lường.

Ngoài ra, giá dịch vụ vận chuyển hàng hoá bằng đường biển và phụ thu đối với hàng hóa container tại cảng biển đang tăng mạnh gây áp lực đến chi phí của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, việc thực hiện lộ trình giá thị trường, tính đúng tính đủ chi phí trong giá các hàng hóa dịch vụ do Nhà nước định giá tiếp tục là vấn đề cần xem xét thực hiện trong năm 2024 cũng gây áp lực lên mặt bằng giá.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá cũng cho rằng, thời gian tới có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới lạm phát, như: giá năng lượng và các vật tư chiến lược dự báo vẫn biến động phức tạp do chịu ảnh hưởng từ tình hình thế giới, áp lực từ việc thực hiện lộ trình thị trường đối với các mặt hàng Nhà nước quản lý đã bị lùi thực hiện trong thời gian qua; tỷ giá giữa Đồng Việt Nam và Đô la Mỹ tăng cao làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu, gây sức ép lên mặt bằng giá hàng hóa trong nước...

Từ phân tích trên, Bộ Tài chính dự báo 3 kịch bản điều hành giá từ nay đến cuối năm lần lượt theo 3 mức: CPI bình quân năm 2024 tăng khoảng 3,64% so với năm 2023; tăng khoảng 4,05%; tăng khoảng 4,5% so với năm 2023.

Bà Nguyễn Thị Hương - Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê – cũng cho rằng, năm nay áp lực CPI khá cao, xoay quanh con số 4, thậm chí ở mức 4,5%. Căn cứ diễn biến thực tế và tình hình lạm phát thế giới, Tổng cục Thống kê dự báo, CPI bình quân trong khoảng 3,8% - 4,5% (3 kịch bản 3,8%, 4,2% và 4,5%).

Điều hành thận trọng giá hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá

Kiến nghị biện pháp quản lý, điều hành giá, Bộ Tài chính cho rằng, cần tiếp tục theo dõi sát diễn biến cung cầu, thị trường, giá cả các mặt hàng thiết yếu để có giải pháp bình ổn thị trường phù hợp, nhất là đối với xăng dầu và các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và xung đột căng thẳng địa chính trị gia tăng.

Đồng thời, các Bộ, ngành, địa phương cần khẩn trương xây dựng các phương án giá các mặt hàng nhà nước định giá, các dịch vụ công theo lộ trình để tránh bị động trong ban hành và triển khai.

Tổng cục Thống kê đề nghị các Bộ, ngành sớm trình kịch bản các mặt hàng để có phương án tổng thể, cùng lúc mới đánh giá kỹ được tác động của việc điều chỉnh giá. Từ đó, sẽ quyết định mặt hàng nào tăng giá vào thời điểm nào là hợp lý.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cũng bày tỏ lo lắng về việc điều hành giá các mặt hàng do Nhà nước định giá sẽ ảnh hưởng tới lạm phát. Những mặt hàng do Nhà nước quản lý, tránh “rơi” vào cùng thời điểm, nhất là giá dịch vụ y tế, giáo dục, giá xăng dầu. Dự kiến tháng 7 áp dụng lương mới, do đó, các cơ quan quản lý lưu ý, tránh điều chỉnh giá trong thời điểm này.

Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đề nghị các Bộ, ngành chú trọng công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế để triển khai, hướng dẫn Luật Giá năm 2023.

Phó Thủ tướng đề nghị Ngân hàng Nhà nước thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Trước mắt đảm bảo cung cầu giá hợp lý. Về lâu dài có cơ chế phù hợp, vừa đáp ứng ổn định kinh tế vĩ mô, vừa đáp ứng yêu cầu của người dân.

Các Bộ, ngành cần tích cực đánh giá, nắm bắt tình hình, chuẩn bị các phương án, kịch bản dự báo, tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ các giải pháp phù hợp với tình hình thực tế để kiểm soát lạm phát theo mục tiêu.

Cần chủ động tính toán, chuẩn bị sẵn sàng các phương án giá, lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng để kịp thời điều chỉnh theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét quyết định mức độ, thời điểm điều chỉnh phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường.

Các Bộ, ngành, địa phương chủ động dự báo và có phương án bảo đảm cân đối cung cầu, nhất là đối với các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu, vật liệu xây dựng, lương thực, thịt lợn và các mặt hàng thực phẩm tươi sống khác, vật tư nông nghiệp, dịch vụ vận tải… không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, gián đoạn nguồn hàng gây tăng giá đột biến - Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá

Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý tầm quan trọng của công tác thông tin, tuyên truyền về giá cả các vật tư quan trọng, các mặt hàng thiết yếu để hạn chế gia tăng lạm phát kỳ vọng, ổn định tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp./.