RSV là một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi, viêm tiểu phế quản, suy hô hấp và nhập viện ở tất cả lứa tuổi nhưng đặc biệt ở trẻ em và người cao tuổi.
Với người cao tuổi, RSV đặc biệt nguy hiểm khi có thể nhanh chóng tấn công hệ hô hấp, đồng thời kích hoạt cơ chế tăng nặng, gây biến chứng, bùng phát đợt cấp, kiểm soát bệnh mạn tính người cao tuổi đang mắc như tim mạch, huyết áp, tiểu đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), bệnh thận mạn, ung thư hoặc suy giảm miễn dịch gặp nhiều khó khăn.
Không chỉ gây biến chứng hô hấp, nhiễm RSV còn làm tăng nguy cơ xảy ra các biến cố tim mạch nghiêm trọng như suy tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim dẫn đến tử vong tăng cao.
Trong nhiều năm qua, mặc dù đã nhận biết về sự nguy hiểm của RSV với người cao tuổi, người có bệnh nền, tuy nhiên việc phòng ngừa RSV là thách thức lớn bởi virus có khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng và đặc biệt là do tính chất lão hóa miễn dịch tự nhiên của người cao tuổi cũng như tỷ lệ mắc bệnh nền, bệnh mạn tính cao, nên không có khả năng chống đỡ tự nhiên.
Vì vậy, việc nghiên cứu thành công các vắc xin, đặc biệt là vắc xin RSV có chất bổ trợ đặc hiệu cho người lớn và người có bệnh nền được xem như “siêu vũ khí”, “siêu lá chắn” mới có ý nghĩa cách mạng khi có khả năng giúp giảm nguy cơ bệnh nặng, tỷ lệ nhập viện, biến chứng nặng, giảm ca tử vong ở người cao tuổi, người có bệnh nền.
BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết, vắc xin RSV của GSK được nghiên cứu phát triển chuyên biệt cho người cao tuổi dựa trên nền tảng vắc xin protein tái tổ hợp kết hợp hệ bổ trợ tiên tiến. Vắc xin sử dụng thành phần protein đặc hiệu của virus RSV đã được thiết kế ở dạng “hoạt động hiệu quả nhất” giúp nhận diện virus sớm và chính xác hơn, hỗ trợ cơ thể có thể tạo đáp ứng miễn dịch ở mức cao tối đa, giúp nhận diện virus sớm và chính xác hơn, từ đó phòng bệnh hiệu quả và bền vững ngay cho cả người có sức khoẻ yếu, cao tuổi hoặc có bệnh nền.
“Vắc xin RSV có lịch tiêm một liều cho người từ 60 tuổi trở lên với hiệu lực bảo vệ cao tối đa và kéo dài, do đó có thể được xem là giải pháp đơn giản và hiệu quả, tiết kiệm nhất cho người cao tuổi trước virus rất mạnh, nguy hiểm và phổ biến như RSV, nhất là trong bối cảnh ô nhiễm môi trường và nhiều bệnh hô hấp như cúm, phế cầu cũng đe doạ sức khoẻ của người cao tuổi”, BS Chính cho biết.
Theo dữ liệu từ nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn trên 25.000 người cho thấy vắc xin này đạt hiệu lực bảo vệ 82,6% trước nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp dưới do RSV ở người từ 60 tuổi trở lên và lên đến 94,6% ở người có ít nhất một bệnh nền.
Các nghiên cứu cho thấy, RSV gây gánh nặng bệnh tật rất lớn ở người cao tuổi. Ước tính năm 2019, RSV khiến hơn 470.000 ca nhập viện và khoảng 33.000 ca tử vong nội viện ở nhóm từ 60 tuổi trở lên tại các quốc gia có thu nhập cao.
Tại Việt Nam, trong vòng 5 năm, RSV được ước tính gây khoảng 4,6 triệu ca nhiễm, 200.000 ca nhập viện và 18.000 trường hợp tử vong ở người trên 60 tuổi.
GS.TS.BS Ngô Quý Châu, Chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam, Phó Tổng Giám đốc chuyên môn, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội nhận định: “RSV là tác nhân gây gánh nặng bệnh tật lớn ở người cao tuổi nhưng hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Do đó, phòng ngừa chủ động bằng vắc xin có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bảo vệ sức khỏe người cao tuổi, đặc biệt là người bệnh nền, bệnh mạn tính khi có thể hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng khó lường cho người bệnh khi nhiễm virus nguy hiểm này”.
PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), cho biết RSV là virus gây viêm phổi nguy hiểm, đặc biệt ở người cao tuổi và người có bệnh nền, nhóm dễ diễn tiến nặng, phải nhập viện và có nguy cơ tử vong cao. Tuy nhiên, theo ông, công tác giám sát RSV hiện vẫn còn nhiều hạn chế, chủ yếu tập trung tại một số bệnh viện lớn và các trường hợp nhập viện, nên chưa phản ánh đầy đủ quy mô và gánh nặng thực tế của bệnh trong cộng đồng.
Ông Phu đánh giá cao việc Bộ Y tế cấp phép và VNVC triển khai tiêm vắc xin RSV cho người lớn và người có bệnh nền. Đây là bước tiến quan trọng trong phòng bệnh chủ động, giúp bảo vệ sớm nhóm nguy cơ cao, giảm áp lực điều trị và góp phần hạn chế các hậu quả nghiêm trọng do RSV gây ra.
Việc đồng thời ra mắt, triển khai nhiều vắc xin và sinh phẩm phòng RSV cho mọi nhóm tuổi là nỗ lực của VNVC và các Hãng dược phẩm hàng đầu thế giới, nhằm bảo vệ chủ động, liên tục và toàn diện từ trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai đến người cao tuổi Việt Nam trước tác nhân gây bệnh nguy hiểm RSV. VNVC cũng cùng các nhà sản xuất hỗ trợ chi phí tiêm chủng vắc xin cho người dân trong thời gian đầu triển khai tiêm chủng, đặc biệt là bà con vùng chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai, bão lũ./.
