Rủi ro an ninh tại các cơ quan ngoại giao của Canada ở nước ngoài

Trong Báo cáo của Cơ quan Kiểm toán Nhà nước Canada (OAG), Tổng Kiểm toán Nhà nước Canada Michael Ferguson chỉ trích: “Nhìn chung, Bộ Ngoại giao Canada đã không thực thi các biện pháp cần thiết để bắt kịp với sự gia tăng của các mối đe dọa an ninh tiềm tàng mà các nhân viên ngoại giao phải đối mặt khi thực hiện công tác tại các đại sứ quán, lãnh sự quán của Canada ở nước ngoài”. Đồng thời, ông Michael Ferguson khẳng định: “Cuộc kiểm toán lần này là đặc biệt quan trọng trong bối cảnh các cơ quan ngoại giao ở nước ngoài của Canada đang phải hứng chịu nhiều mối đe dọa về an ninh, an toàn”.

OAG cho rằng, Chính phủ Canada chưa thực thi các biện pháp phù hợp để bảo vệ các nhà ngoại giao và nhân viên các đại sứ quán, lãnh sự quán trước các mối đe dọa an ninh khi thực hiện nhiệm vụ ở nước ngoài, trong đó, nhiều cán bộ, nhân viên phải chịu rủi ro cao: bị tấn công khủng bố, bạo lực và âm mưu gián điệp. Nhiều trang thiết bị an ninh như: rào chắn xe, giám sát video, hệ thống báo động và máy soi X-quang tại các địa điểm này bị thiếu hoặc hoạt động không bình thường.

Theo báo cáo của OAG, hiện Canada có hơn 7.800 nhân sự công tác tại tổng số 175 cơ quan ngoại giao và đại sứ quán, lãnh sự quán tại 110 quốc gia. Tính đến tháng 11/2017, hơn một nửa số nhân sự tại các khu vực có bất ổn về chính trị và dân sự phải chịu rủi ro về an toàn. Các cuộc tấn công khủng bố ở châu Âu, châu Phi và châu Á cũng như những bất ổn, xung đột vũ trang ở Trung Đông khiến các nhân viên, nhà ngoại giao phải đối mặt với nhiều mối đe dọa an ninh không thể lường trước. Trên thực tế, nhiều cán bộ ngoại giao nước ngoài của các nước khác đã từng bị giết trong các cuộc tấn công khủng bố ở nước ngoài.

Bộ Ngoại giao Canada có nghĩa vụ phải tiến hành các cuộc đánh giá để xác định rủi ro tại các cơ quan ngoại giao theo định kỳ bốn năm một lần và thực hiện thường xuyên hơn đối với các địa điểm có nguy cơ cao hơn. Song qua cuộc kiểm toán, các kiểm toán viên nhận thấy, hơn 1/3 các cơ quan ngoại giao thuộc phạm vi kiểm tra đã cung cấp các bản đánh giá không cập nhật, kể cả tại những nơi tiềm ẩn rủi ro an ninh cao, thậm chí có những cơ quan ngoại giao không thực hiện bất kỳ một cuộc đánh giá nào.

Trong Báo cáo của OAG, ông Ferguson lưu ý rằng, Bộ Ngoại giao đã nhận được 652 triệu USD trong 10 năm qua cho mục đích tăng cường an ninh, an toàn tại các cơ quan ngoại giao ở nước ngoài và có tới 78 dự án xây dựng đã được thực hiện để nâng cấp an ninh trong 3 năm gần đây. Trong khi đó, 1/4 kinh phí được phê duyệt cho các dự án này với giá trị 82 triệu USD đã không được chi tiêu song cũng không tiến hành hoàn trả lại ngân khố quốc gia.

Trước đó, OAG đã từng cảnh báo về vấn đề an ninh tại các cơ quan ngoại giao của Canada trong nhiều năm liền và đã đưa ra một số khuyến nghị để giải quyết vấn đề trên song đều bị phớt lờ. Trong công báo hồi cuối năm 2015 của Chính phủ mới nhậm chức, Thủ tướng Justin Trudeau cho biết, chi phí để duy trì an ninh, an toàn cho các nhà ngoại giao Canada đang tăng nhanh hơn so với con số mà Chính phủ của ông dự đoán trước đó. Thủ tướng Justin Trudeau đã từng thừa nhận các nhà ngoại giao Canada đang phải đối mặt với “sự gia tăng về rủi ro an ninh tại thời điểm mà nguồn lực an ninh đang giảm sút.”

Phản hồi lại những phát hiện của cuộc kiểm toán, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Canada Stephane Dion cho biết, việc bảo vệ các nhà ngoại giao của Canada là một trong những ưu tiên hàng đầu của ông và cho rằng những lỗ hổng an ninh này tồn tại từ thời Thủ tướng Stephen Harper nắm quyền. Ông Stephane Dion cho biết: “Trong hơn một thập kỷ qua, Chính phủ bảo thủ của cố Thủ tướng Stephen Harper đã không đầu tư đủ vào việc củng cố an ninh tại các đại sứ quán, lãnh sự quán của Canada, cũng như không có bất kỳ cam kết nào về huấn luyện an ninh bắt buộc cho các nhà ngoại giao của chúng tôi”. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Canada cũng cam kết trong thời gian tới sẽ dành những nguồn lực tối ưu cho công tác bảo vệ an ninh cho các nhà ngoại giao của Canada, đặc biệt ở những nơi bất ổn, chịu rủi ro cao.