Giải trình về vấn đề điều hành lãi suất, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng chia sẻ, trong năm 2022 và 2023, việc điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh đầy khó khăn, thách thức.
Trong điều kiện đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã kiên định mục tiêu là giữ ổn định kinh tế vĩ mô, tiền tệ và theo dõi sát diễn biến, tình hình để quyết định những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm trong từng thời kỳ, từng giai đoạn để ứng phó linh hoạt.
Việc điều hành lãi suất cũng phải được xem xét trong tổng thể điều hành chính sách kinh tế vĩ mô và đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.
Theo Thống đốc, năm 2022, có hai lý do rất quan trọng khiến mặt bằng lãi suất cao hơn.
Thứ nhất là lãi suất quốc tế đồng loạt tăng nhanh và mạnh, ở trong nước, mặc dù lạm phát năm 2022 bình quân tăng 3,15%, tuy là thấp so với mục tiêu nhưng vẫn cao hơn so với mức 1,84% năm 2021.
Đặc biệt, trong nửa cuối năm 2022, lạm phát có xu hướng tăng nhanh từng tháng và đến cuối năm thì lạm phát so với cùng kỳ đã ở mức khoảng 5%, cao hơn rất nhiều so với mức bình quân của lạm phát năm 2021 là 0,84%. Chính vì vậy, công tác điều hành không thể chủ quan với lạm phát.
Thứ hai là áp lực mất giá của đồng Việt Nam rất lớn khi các nước thắt chặt chính sách tiền tệ và đồng đô la tăng giá rất mạnh.
“Vào thời điểm tháng 9, tháng 10 năm ngoái, đồng Việt Nam áp lực mất giá lên đến 9-10%. Nếu chúng ta không có những giải pháp linh hoạt và đồng bộ thì khó có thể ổn định được mức tỷ giá chỉ mất giá 3,5% trong năm 2002” - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thông tin.
Trong bối cảnh đó, nếu tỷ giá tăng cộng hưởng với mặt bằng giá thế giới tăng cao thì chi phí đầu vào sẽ tăng và lạm phát sẽ tăng cao. Khi ổn định được tỷ giá trở lại và với điều kiện tăng chậm lại của lạm phát, trong những tháng đầu năm NHNN đã rất quyết liệt và điều chỉnh 3 lần mức điều hành lãi suất, đưa mặt bằng lãi suất của các khoản cho vay mới giảm khoảng 0,9% bình quân so với cuối năm 2021.
Đối với điều hành tín dụng, Thống đốc cho biết, sự kiện rút tiền hàng loạt tại SCB vào tháng 10 năm ngoái gây nguy cơ tác động lan truyền đến hệ thống ngân hàng rất lớn.
Trong bối cảnh đó, NHNN đã quyết định phải tập trung ưu tiên vừa ổn định thị trường ngoại hối và đặc biệt phải đảm bảo an toàn hoạt động của các tổ chức tín dụng và đảm bảo chi trả cho người dân.
Vì vậy, không thể điều chỉnh room tín dụng vào thời điểm đó. Sau khi thanh khoản ổn định trở lại thì NHNN mới điều chỉnh tăng trưởng tín dụng.
Liên quan đến vấn đề tiếp cận tín dụng, Thống đốc NHNN thông tin, 5 tháng đầu năm của 2023 chỉ tăng khoảng 3%. Tuy nhiên, không thể nói tăng trưởng tín dụng thấp là do chính sách bởi cơ chế, chính sách cho vay không thay đổi.
Những tháng đầu năm nay, dư địa room tín dụng của các ngân hàng rất rộng rãi, dư thừa, không có lý do gì để các tổ chức tín dụng huy động tiền gửi, trả lãi cho người gửi tiền mà khi doanh nghiệp đủ điều kiện vay vốn lại không cho vay.
Theo NHNN, nguyên nhân khiến tín dụng khó tăng là do các doanh nghiệp không có đầu ra, không có đơn hàng.
Vừa rồi, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo quyết liệt để xúc tiến thương mại song cũng cần có thời gian. Vì vậy, Thống đốc cho rằng, doanh nghiệp cũng như các cơ quan cần hướng đến khai thác thị trường nội địa với 100 triệu dân để thay thế cho sự suy giảm của cầu nước ngoài.
“Về phía NHNN, trong những tháng đầu năm, khi điều kiện thuận lợi và cầu tín dụng thấp thì chúng tôi điều hành để duy trì thanh khoản dồi dào, điều chỉnh giảm lãi suất điều hành, ban hành thông tư để cho phép cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ. NHNN cũng chỉ đạo các tổ chức tín dụng phải rà soát để giảm thủ tục hành chính, cho vay căn cứ trên cơ sở phương án khả thi và có khả năng trả nợ, cũng không nhất thiết phải có tài sản đảm bảo” - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định.
Thừa nhận tăng trưởng tín dụng vào lĩnh vực bất động sản cao hơn so với mức tăng trưởng chung của nền kinh tế, Thống đốc cho biết, 70% khó khăn của thị trường bất động sản hiện nay là khó khăn về pháp lý.
Vì vậy, phải tập trung tháo gỡ những vướng mắc về mặt pháp lý, các doanh nghiệp phải rà soát để điều chỉnh giá bất động sản. Qua đó, sẽ kích thích tín dụng cho doanh nghiệp xây dựng bất động sản cũng như người mua nhà.
Liên quan đến việc triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2% đạt thấp, Thống đốc cho biết, nguyên nhân là do tâm lý e ngại của doanh nghiệp và tổ chức tín dụng khó đánh giá như thế nào là “có khả năng phục hồi”.
Trước tình hình đó, Chính phủ đã trình Quốc hội cho chuyển nguồn này, khoảng 24.000 tỷ đồng cho giảm thuế Giá trị gia tăng và NHNN cũng đang trình Chính phủ để kiến nghị Quốc hội sửa đổi Nghị quyết 43/2022/QH15, bỏ cụm từ "có khả năng phục hồi" để tiếp tục triển khai.
Về vấn đề tái cơ cấu ngân hàng yếu kém, Thống đốc nhấn mạnh, đây là vấn đề tồn đọng và rất khó xử lý. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ rất quyết liệt thực hiện vấn đề này.
“Cho đến nay, các ngân hàng yếu kém đã trình xin chủ trương cấp có thẩm quyền và NHNN cũng như các Bộ, ngành dưới sự chỉ đạo của Chính phủ đang thực hiện rất quyết liệt các bước trước khi phê duyệt đề án chi tiết theo đúng chủ trương của cấp có thẩm quyền và đúng quy định của pháp luật” - Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay.
.jpg "Ngân hàng Nhà nước kiên định mục tiêu tăng trưởng tín dụng 15% năm 2024")
