Thống nhất đầu mối quản lý cạnh tranh

Mở rộng phạm vi điều chỉnhlà cần thiết

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự án Luật Cạnh tranh (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, có ý kiến đề nghị cần làm rõ tính khả thi của việc mở rộng phạm vi điều chỉnh trong Dự thảo Luật.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Luật đối với các hành vi được thực hiện bên ngoài lãnh thổ Việt Nam gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh trên thị trường Việt Nam là cần thiết, nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Để đảm bảo tính khả thi của việc mở rộng phạm vi điều chỉnh, Dự thảo Luật đã quy định Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia có trách nhiệm tiến hành các hoạt động hợp tác với các cơ quan cạnh tranh nước ngoài trong quá trình tố tụng để kịp thời phát hiện, điều tra và xử lý đối với các hành vi được thực hiện bên ngoài lãnh thổ Việt Nam gây tác động hoặc có khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh trên thị trường Việt Nam, thông qua các cam kết quốc tế về cạnh tranh trong các hiệp định thương mại song phương, đa phương.

Trong trường hợp không có điều ước quốc tế giữa Việt Nam và các quốc gia, vùng lãnh thổ khác, cơ quan cạnh tranh sẽ hợp tác với cơ quan cạnh tranh các nước thông qua những diễn đàn quốc tế như: ASEAN, APEC, Diễn đàn cạnh tranh quốc tế (ICN), Diễn đàn cạnh tranh các nước Đông Á và hợp tác song phương.

Làm rõ thêm vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cho biết, phạm vi điều chỉnh của Luật Cạnh tranh 2004 chưa quy định cơ sở pháp lý rõ ràng điều chỉnh các hành vi diễn ra bên ngoài lãnh thổ ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường cạnh tranh tại Việt Nam. Trong khi đó, tại nhiều nước trên thế giới, các cơ quan cạnh tranh đã điều tra, xử lý nhiều vụ việc hạn chế cạnh tranh xuyên biên giới.

Vì vậy, Dự thảo Luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh nhằm tạo hành lang pháp lý để điều tra, xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh dù xảy ra ở đâu nhưng tác động và có khả năng tác động tiêu cực đến môi trường cạnh tranh của Việt Nam. Bên cạnh đó, cơ quan cạnh tranh Việt Nam hợp tác với cơ quan cạnh tranh các nước trong vấn đề điều tra, xử lý vụ việc cạnh tranh, tạo điều kiện thực thi cam kết về cạnh tranh trong các điều ước song phương và đa phương.

Đảm bảo hiệu lực, hiệu quảcủa cơ quan cạnh tranh

Bên cạnh vấn đề phạm vi điều chỉnh, quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước về cạnh tranh trong Dự thảo Luật cũng còn những ý kiến khác nhau. Trước đó, tại Kỳ họp thứ 4, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ quan ngại về tính khả thi của mô hình cơ quan cạnh tranh.

Theo Báo cáo giải trình, tiếp thu, Dự thảo Luật bổ sung một Chương quy định về cơ quan cạnh tranh, trong đó định danh cơ quan cạnh tranh là Ủy ban Cạnh tranh quốc gia, đồng thời, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban Cạnh tranh quốc gia và chức danh pháp lý, thẩm quyền của những người tiến hành tố tụng cạnh tranh.

Người có thẩm quyền xử lý vụ việc cạnh tranh là các ủy viên Ủy ban Cạnh tranh quốc gia do Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm, miễn nhiệm. Khi xử lý vụ việc hạn chế cạnh tranh, Hội đồng xử lý vụ việc cạnh tranh hoạt động độc lập theo nguyên tắc tập thể, quyết định theo đa số và chỉ tuân theo pháp luật.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc quy định một cơ quan cạnh tranh là Ủy ban Cạnh tranh quốc gia trực thuộc Bộ Công Thương (trên cơ sở hợp nhất Cơ quan Quản lý Cạnh tranh, Hội đồng Cạnh tranh và Văn phòng Hội đồng Cạnh tranh hiện nay) vừa thực hiện chức năng tham mưu giúp Bộ Công Thương quản lý nhà nước về cạnh tranh, vừa đảm bảo chức năng tố tụng trong lĩnh vực cạnh tranh là rất cần thiết và là lựa chọn phù hợp nhất trong bối cảnh hiện nay.

Điều này giúp thu gọn đầu mối các cơ quan thực thi pháp luật cạnh tranh, phù hợp với tinh thần đổi mới, sắp xếp lại bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo chủ trương chung của Đảng và Nhà nước nhưng vẫn bảo đảm độc lập, khách quan trong xử lý vụ việc cạnh tranh.

Tại Phiên họp, đa số ý kiến trong UBTVQH thống nhất với hướng giải trình, tiếp thu, chỉnh lý về việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật. UBTVQH cũng nhất trí về quy định một cơ quan cạnh tranh trực thuộc Bộ Công Thương, đồng thời, yêu cầu quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của cơ quan này ngay trong Luật.