Nhiệm kỳ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII cũng như trong suốt 40 năm lãnh đạo, chỉ đạo đất nước thời kỳ đổi mới, Đảng ta luôn đặc biệt quan tâm đến công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng. Trong Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, Nghị quyết các kỳ Đại hội Đảng toàn quốc, các nghị quyết chuyên đề, quy định, chỉ thị của Đảng đều đề cập nội dung, giải pháp thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Điển hình, Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam quy định rõ các nguyên tắc kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng, như: Chức năng lãnh đạo của Đảng; tổ chức đảng phải tiến hành công tác kiểm tra, giám sát và tổ chức đảng, đảng viên phải chịu sự kiểm tra, giám sát của Đảng; mọi tổ chức đảng và đảng viên đều bình đẳng trước kỷ luật của Đảng, không có ngoại lệ…
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng xác định tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện; chú trọng công tác bảo vệ Đảng, bảo vệ chính trị nội bộ; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật; công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng; và công tác dân vận của Đảng. Tháng 7/2021, Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII ban hành Quy định số 22-QĐ/TW về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng, trong đó nhấn mạnh công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng phải bảo vệ cái đúng, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đột phá vì lợi ích chung của Đảng, đất nước và nhân dân.
Mới đây, Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng tiếp tục khẳng định yêu cầu tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật trong Đảng. Dự thảo yêu cầu cấp ủy, tổ chức đảng và Ủy ban kiểm tra các cấp làm tốt việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật. Dự thảo nhấn mạnh cần tập trung giám sát tổ chức đảng, đảng viên trong thực hiện Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, cũng như chức trách, nhiệm vụ được giao - trong đó có việc kê khai, công khai tài sản, thu nhập của cán bộ thuộc diện cấp ủy quản lý.
Dự thảo cũng xác định phải phối hợp chặt chẽ, kịp thời, đồng bộ, hiệu quả giữa công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với thanh tra, Kiểm toán nhà nước, điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ pháp luật và giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và Nhân dân.
Gần đây nhất, ngày 30/5/2025, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ban hành Quy định số 296-QĐ/TW về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật của Đảng với những nội dung, giải pháp chặt chẽ, cụ thể nhằm nâng cao chất lượng công tác đặc biệt quan trọng này. Quy định nhấn mạnh: “Cần phát hiện, bảo vệ nhân tố tích cực, cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; đồng thời phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý nghiêm minh các sai phạm ngay từ khi còn manh nha”. Đảng yêu cầu chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng ở tất cả cấp ủy, đặc biệt cấp xã và ngay từ chi bộ; đồng thời kiện toàn tổ chức bộ máy Ủy ban kiểm tra các cấp, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra, xứng đáng với mong muốn của Đảng và Tổng Bí thư Tô Lâm: Đội ngũ cán bộ, đảng viên trực tiếp làm công tác kiểm tra, giám sát phải thật sự “trong sáng như gương, sắc bén như gươm”.
Những chủ trương, giải pháp, quy định của Đảng về công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng luôn nhận được sự đồng thuận, hưởng ứng mạnh mẽ, được triển khai hiệu quả trong toàn Đảng với sự ủng hộ, tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân. Công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng được triển khai đồng bộ, quyết liệt và đạt nhiều kết quả quan trọng. Đảng khẳng định: “Công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng được tăng cường, đạt kết quả tích cực. Các quy định về kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng đã được ban hành kịp thời, có hệ thống; gắn kết chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật Đảng với tự phê bình, phê bình và với tuân thủ pháp luật của Nhà nước”.
Theo thông tin từ các cơ quan chức năng, trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng XIII, toàn Đảng đã kiểm tra 232.401 tổ chức đảng và 1.284.298 đảng viên, kiên quyết thi hành kỷ luật nhiều tổ chức đảng và đảng viên vi phạm. Trong đó, cấp ủy các cấp đã chủ động kiểm tra tổ chức đảng và đảng viên khi có dấu hiệu vi phạm (kiểm tra 852 tổ chức đảng, 5.422 đảng viên; kết luận vi phạm 545 tổ chức đảng, 4.213 đảng viên; thi hành kỷ luật 231 tổ chức đảng, 2.885 đảng viên) và đã thi hành kỷ luật 155 tổ chức đảng, 2.615 đảng viên.
Những kết quả đạt được trong công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng trong nhiệm kỳ Đại hội XIII cũng như suốt chặng đường 40 năm đổi mới đã góp phần quan trọng xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, đủ uy tín lãnh đạo cách mạng. Điều đó củng cố và tăng cường niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, đồng thời tạo cơ sở vững chắc, nguồn lực nội sinh to lớn để Đảng tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới đầy đổi mới và bứt phá./.
