Từ nền móng lịch sử đến tầm vóc toàn cầu

In đậm dấu ấn trong từng chặng đường lịch sử

Ra đời vào Tháng Tám mùa thu lịch sử năm 1945, ngành ngoại giao vinh dự, tự hào được Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ thiên tài, nhà ngoại giao kiệt xuất - trực tiếp sáng lập và đặt nền móng. Trong suốt chặng đường 80 năm sau đó, ngoại giao đã có những đóng góp quan trọng, in đậm dấu ấn trong từng giai đoạn lịch sử: từ giành và giữ vững độc lập, đến kháng chiến chống thực dân, đế quốc, và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Theo Bộ Ngoại giao, tính đến năm 2025, Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức với 194 quốc gia; hình thành khuôn khổ quan hệ với 38 quốc gia, trong đó có 13 đối tác chiến lược toàn diện, 10 đối tác chiến lược và 15 đối tác toàn diện.

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định: Trong tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”, đối mặt với “thù trong giặc ngoài” những ngày đầu lập nước, ngoại giao đã tiên phong đấu tranh giữ vững thành quả cách mạng, bảo toàn chính quyền nhân dân, kéo dài thời gian chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến trường kỳ. Trong kháng chiến chống thực dân, đế quốc, ngoại giao vừa phục vụ chiến trường, vừa tích cực phá vỡ thế bao vây, cô lập, mở rộng quan hệ quốc tế và tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè năm châu. Cùng với các mặt trận quân sự và chính trị, ngoại giao đã phát huy thắng lợi trên chiến trường để buộc các nước phải ngồi vào bàn đàm phán. Hiệp định Geneva (1954) và Hiệp định Paris (1973) không chỉ là những mốc son ngoại giao chói lọi mà còn tạo thời cơ cho thắng lợi vĩ đại: Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, kết thúc 30 năm chiến tranh gian khổ chống ngoại xâm.

Bước vào giai đoạn tái thiết đất nước sau chiến tranh, ngoại giao tiếp tục là lực lượng tiên phong trong việc phá thế bao vây, cấm vận, đưa đất nước vượt qua khó khăn kinh tế - xã hội. Đồng thời, ngành đã bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc, Hoa Kỳ, khôi phục quan hệ với các nước Đông Nam Á và mở rộng hợp tác với các quốc gia khác. Với chủ trương “đa dạng hóa, đa phương hóa”, quan hệ ngoại giao ngày càng được mở rộng. Từ một quốc gia bị bao vây, cô lập, Việt Nam hiện đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 194 nước, xây dựng mạng lưới đối tác chiến lược và toàn diện với 38 quốc gia, bao gồm tất cả các nước Ủy viên Thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, các nước G7, hầu hết các nước G20, và là thành viên tích cực của hơn 70 tổ chức quốc tế.

Bên cạnh đó, cùng với quốc phòng và an ninh, ngoại giao đã góp phần xây dựng vành đai biên giới hòa bình, hữu nghị, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, đồng thời tạo dựng các cơ chế hợp tác để giải quyết vấn đề biên giới, lãnh thổ bằng biện pháp hòa bình. Ngoại giao đa phương đã đưa Việt Nam từ thế bị cô lập trở thành một thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Ngoại giao kinh tế và hội nhập quốc tế ngày càng trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, huy động nguồn lực và điều kiện bên ngoài cho công cuộc phát triển.

“Trong suốt chặng đường 80 năm xây dựng và trưởng thành, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngoại giao Việt Nam đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, không ngừng phát huy truyền thống vẻ vang, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, đóng góp vào những thắng lợi vĩ đại trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc” - Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn.

Phát huy vai trò tiên phong kết nối hợp tác, khơi mở và thu hút nguồn lực phát triển

Ghi nhận những thành tựu và đóng góp của ngành ngoại giao, tại Lễ kỷ niệm 80 năm ngày thành lập, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh:

“Trải qua những biến động của thời cuộc, ngoại giao Việt Nam đã không ngừng vươn lên, khẳng định bản lĩnh một dân tộc yêu chuộng hòa bình, khát vọng phát triển, bản lĩnh và khôn khéo trong ứng xử đối ngoại. Hôm nay, khi đứng trong cộng đồng quốc tế với tư thế mới, chúng ta có quyền tự hào rằng: Ngoại giao Việt Nam không chỉ phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân, mà còn góp phần thắp sáng niềm tin về một thế giới hòa bình, hợp tác và phát triển”.

Tổng Bí thư chỉ rõ, ngoại giao Việt Nam đang đứng trước một sứ mệnh lịch sử: Giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện thành công các đột phá chiến lược của đất nước, đặc biệt là hai mục tiêu 100 năm, góp phần đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển thịnh vượng.

Trong bối cảnh đó, cần tiếp tục xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại, chuyên nghiệp, mang đậm bản sắc Việt Nam. Ngoại giao phải bảo đảm tối đa lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế; giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước.

Ngoại giao toàn diện phục vụ phát triển cần được đẩy mạnh, trọng tâm là ngoại giao kinh tế và ngoại giao công nghệ. Cần chủ động thu hút nguồn lực chất lượng cao như vốn đầu tư chiến lược, công nghệ lõi, nhân lực tinh hoa; tiếp tục khai mở thị trường, nâng cấp và ký kết các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, chất lượng cao; kết nối các sáng kiến về hạ tầng, logistics, chuỗi cung ứng và tài chính xanh; nâng cao vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Đồng thời, cần nâng tầm đóng góp của Việt Nam cho nền chính trị thế giới, nền kinh tế toàn cầu và nền văn minh nhân loại. Ngoại giao cần chủ động đề xuất sáng kiến tại các diễn đàn đa phương có ý nghĩa chiến lược; vươn lên đảm nhiệm vai trò nòng cốt, dẫn dắt tại các tổ chức quốc tế phù hợp với năng lực và điều kiện đất nước.

Ngoại giao cũng cần phát huy vai trò tiên phong trong các lĩnh vực ưu tiên, đặc biệt là ứng phó với biến đổi khí hậu, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước, chuyển giao công nghệ. Đồng thời, tham gia có trách nhiệm vào việc giải quyết các vấn đề chung của khu vực và thế giới; hài hòa giữa lợi ích quốc gia - dân tộc với nghĩa vụ quốc tế; tăng cường đóng góp vào các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc và cứu trợ nhân đạo.

“Hai mươi năm tới, Việt Nam phải vươn mình trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, một quốc gia hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc. Đó là mệnh lệnh của trí tuệ và trái tim, là khát vọng lớn lao ‘sánh vai với các cường quốc năm châu’ của Bác Hồ và toàn dân tộc Việt Nam. Tôi tin tưởng chắc chắn rằng ngoại giao Việt Nam - với bản lĩnh, trí tuệ, khí phách và cốt cách của con người Việt Nam - sẽ tiếp tục là lực lượng tiên phong, nòng cốt trong các trọng trách vinh quang: tạo lập và gìn giữ môi trường hòa bình, ổn định, tiên phong kết nối hợp tác, khơi mở và thu hút nguồn lực phát triển, không ngừng nâng cao vị thế đất nước.” - Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh./.