Tân Thống đốc Ngân hàng Trung ương Albani Gent Sejko Ảnh: ST
Báo cáo cho thấy, từ giữa tháng 01/2010 đến tháng 7/2014, số tiền 2,71 tỷ Lek Albani (ALL), tương đương 20 triệu Euro, bị rách nát, hư hỏng, biến dạng đã được chuyển đổi bất hợp pháp thông qua một đề án đổi tiền giúp nhiều ngân hàng bỏ túi lợi nhuận trái phép lên đến 542 triệu ALL.
Trước đó, Ngân hàng Trung ương Albani đưa ra quyết định các ngân hàng tư nhân có trách nhiệm thu thập tiền giấy không đủ điều kiện lưu hành và trả 80% giá trị số tiền hỏng cho chủ sở hữu, sau đó bàn giao lại cho Ngân hàng Trung ương với tỷ lệ chiết khấu tương tự. Tuy nhiên, Báo cáo kiểm toán cho thấy quy định này đã bị phá vỡ, Ngân hàng Trung ương đã trả cho các ngân hàng tư nhân 100% giá trị số tiền giấy bị hư hỏng.
KTNN Albani cho hay, 20% giá trị số tiền cũ hỏng thu được thông qua quá trình thu đổi lẽ ra phải được chuyển vào Ngân hàng Trung ương, sau đó được sung vào ngân sách quốc gia. Tuy nhiên, một số ngân hàng thương mại lại được nắm giữ khoản thu này, đó là lợi nhuận bất hợp pháp. Cho đến nay, tại Albani có 16 ngân hàng đang hoạt động. Hiện danh sách các ngân hàng thương mại tư nhân được hưởng lợi từ chương trình đổi tiền trên vẫn chưa được tiết lộ.
KTNN Albani quyết định thực hiện một cuộc điều tra và phát hiện ra sai phạm trên sau khi cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Albani Ardian Fullani bị bắt hồi tháng 7/2014. Ông này bị cáo buộc có liên đới trách nhiệm đến hành vi trộm cắp 713 triệu ALL từ Quỹ Dự trữ Quốc gia của Ngân hàng.
KTNN kết luận, trong 4 năm tài khóa gần đây từ tháng 9/2010 đến tháng 9/2014, Ngân hàng Trung ương đã buông lỏng quản lý, cựu Thống đốc A. Fullani đã lơ là trách nhiệm, không tiến hành kiểm tra, chỉnh đốn thường xuyên khiến một lượng lớn tiền mặt trong Quỹ Dự trữ đã “không cánh mà bay”, thể hiện qua những hóa đơn chứng từ được cố tình tạo dựng. Cùng bị bắt giữ với Thống đốc A. Fullani là 19 nhân viên thuộc quyền, trong đó có cả Tổng Thanh tra Ngân hàng Trung ương do đã buông lỏng quản lý, để nhân viên thủ quỹ biến chất thực hiện hành vi biển thủ ngân sách công.
Tháng 02/2015, ông Gent Sejko được bổ nhiệm vào vị trí Thống đốc mới của Ngân hàng Trung ương Albani với trọng trách khôi phục lòng tin của công chúng vào Ngân hàng. Tuy nhiên, nhiệm vụ này dường như đã thất bại sau khi những phát hiện mới nhất của Báo cáo kiểm toán trên được tiết lộ.
Những phát hiện trong Báo cáo kiểm toán đã ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của nhiều ngân hàng tại Albani. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Trung ương Albani, tỷ lệ nợ xấu của các ngân hàng thương mại nước này ở mức cao kỷ lục vào tháng 5/2015 (21,88%). Vài năm qua, tỷ lệ nợ xấu đã giảm xuống mức thấp nhất, đạt 18,2% (vào cuối năm 2015). Tuy nhiên, dấu hiệu tích cực đó không kéo dài được lâu khi tỷ lệ nợ xấu tăng cao trở lại trong thời gian gần đây, tăng từ 19,96% (trong tháng 6/2016) lên 21,15% (vào cuối tháng 7/2016).
Giảm tỷ lệ nợ xấu là một trong những ưu tiên hàng đầu của Ngân hàng Trung ương và Chính phủ Albani bởi nợ xấu cao sẽ cản trở hoạt động cho vay của các ngân hàng và hạn chế sự tăng trưởng kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, mục tiêu này dường như ngày càng xa vời với Albani - một trong những đất nước nhỏ và nghèo nhất châu Âu đang trong thời kỳ xây dựng đất nước và tái thiết nền kinh tế này.
KTNN Albani cho biết đã thông báo cho Quốc hội, đặc biệt là Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội về những phát hiện chấn động trong Báo cáo kiểm toán trên. Báo cáo hiện cũng đã được gửi đến Hội đồng giám sát của Ngân hàng Trung ương Albani xem xét.
THANH XUYÊN
(Theo Intellinews và DPA)
