Một số thiếu sót được chỉ ra
NLC cùng 3 hội đồng đất đai khác trực thuộc Hội đồng Đất đai lãnh thổ phía Bắc (NTLC) được thành lập theo Đạo luật Quyền đất đai thổ dân (ALRA) năm 1976 nhằm đại diện cho quyền lợi của thổ dân trong vùng lãnh thổ và thực hiện quản lý đất đai để hỗ trợ cho các thổ dân.
ANAO đã thực hiện một chuỗi các cuộc kiểm toán nhằm xem xét hoạt động, đánh giá công tác quản trị của các hội đồng đất đai trực thuộc NTLC. Trong xây dựng kế hoạch kiểm toán, ANAO muốn đảm bảo rằng, cơ chế quản trị của các hội đồng là hiệu quả theo quy định tại Đạo luật ALRA, Đạo luật Quyền sở hữu bản địa (NTA) và Đạo luật Quản trị công, Hoạt động và Trách nhiệm giải trình (PGPA).
Báo cáo được ANAO công bố phản ánh hoạt động của NLC. Thông qua cuộc kiểm toán, ANAO kết luận, công tác quản trị của NLC phần lớn đã tuân thủ các quy định hiện hành và đảm bảo hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, một số thiếu sót tại đây vẫn được chỉ ra.
Thẩm quyền ra quyết định của NLC được thực hiện tuân theo nhiều Đạo luật, do đó, việc phân cấp chức năng và quyền hạn trong khuôn khổ pháp lý rất phức tạp. NLC đã ủy quyền các chức năng và quyền hạn theo Đạo luật ALRA và NTA thông qua 2 công cụ ủy quyền. Trong đó, mục tiêu của công cụ ủy quyền “Chính sách ủy quyền tài chính” được đưa ra không rõ ràng và không được xác nhận thích hợp. Đồng thời, cách thức thực hiện ủy quyền của cơ quan theo 2 Đạo luật chưa rõ ràng, chưa thống nhất với Hội đồng Đất đai lãnh thổ phía Bắc.
ANAO nhận thấy, việc thành lập, quản lý Hội đồng và các ủy ban của Hội đồng đã tuân thủ các yêu cầu pháp lý. Tuy nhiên, việc lưu giữ hồ sơ lỏng lẻo, yếu kém làm giảm mức độ minh bạch của quy trình đề cử thành viên Hội đồng và tính hợp lệ của điều lệ Hội đồng. Không những thế, NLC đã không thực hiện được cam kết trong việc xem xét phương pháp lựa chọn thành viên Hội đồng.
Các cơ chế quản lý để thực hiện các chức năng luật định quan trọng của NLC (đàm phán và hỗ trợ sử dụng đất, hỗ trợ các hoạt động thương mại, tư vấn cũng như phân phối tiền bản quyền và tiền thuê đất); các cơ chế nhằm thúc đẩy việc sử dụng và quản lý hợp lý các nguồn tài nguyên phần lớn là phù hợp. NLC đã thiết lập một khuôn khổ để giám sát và quản lý rủi ro cũng như một khung chính sách, tuy nhiên những công cụ này chưa được áp dụng đầy đủ để có thể nâng cao hiệu quả của các cơ chế.
Các cơ chế hỗ trợ tính liêm chính trong các hoạt động của NLC bị tác động tiêu cực bởi hệ thống kiểm soát gian lận chưa đáp ứng các yêu cầu, quy định bắt buộc về chống gian lận của Chính phủ.
Nhiều khuyến nghị cụ thể để khắc phục các thiếu sót
ANAO đã đưa ra 11 khuyến nghị để khắc phục những thiếu sót được chỉ ra. Trong đó, ANAO đặc biệt nhấn mạnh NLC cần làm rõ các điều khoản, quy định trong Chính sách ủy quyền tài chính, cần xác định rõ đó là một công cụ ủy quyền hay một chính sách. Tùy thuộc vào mục đích được làm rõ, một công cụ phân quyền hoặc ủy quyền sẽ được thông qua bởi toàn bộ thành viên Hội đồng, cơ quan có thẩm quyền hoặc cả hai.
Ngoài ra, ANAO khuyến nghị Hội đồng cần xây dựng một văn bản quản trị nêu rõ vai trò, trách nhiệm của những người đứng đầu tổ chức, cần vạch ra kế hoạch hoạt động của Hội đồng, có tham chiếu cụ thể đến những quyết định cần có thẩm quyền chung và những quyết định có thể được đưa ra độc lập bởi một bên; xác định vai trò, trách nhiệm của tổ chức theo Đạo luật PGPA và theo ALRA.
Để đạt được tính minh bạch trong việc đề cử thành viên Hội đồng, ANAO nhấn mạnh, NLC cần công bố tiêu chuẩn lựa chọn ứng viên; lập hồ sơ và công bố ứng viên được công nhận; công bố danh sách các đơn vị có ứng viên được công nhận vào Ban lãnh đạo.
Các thành viên trong Ban lãnh đạo NLC đã hoàn toàn thống nhất với các khuyến nghị kiểm toán được đưa ra và đã bắt tay vào việc xây dựng kế hoạch thực hiện khuyến nghị kiểm toán nhằm khắc phục thiếu sót, tiếp tục hỗ trợ nhiều bên liên quan, bao gồm: Các cơ quan của Chính phủ, tổ chức phi chính phủ, doanh nghiệp bản địa và phi bản địa đang dựa vào hoạt động của các hội đồng đất đai./.
(Theo Anao.gov.vn và tổng hợp)
