Đầu tư cao, hiệu quả thấp
Cuộc kiểm toán của NIK được thực hiện nhằm đánh giá hoạt động của Bộ Thể thao và Du lịch (MST) cùng 8 Hiệp hội thể thao, gồm: Điền kinh, Bóng đá, Trượt tuyết, Bóng chuyền, Bơi lội, Quần vợt, Cầu lông, Thể thao cổ vũ.
NIK phát hiện, MST đã chi hơn 2,6 tỷ zloty Balan (PLN), tương đương 695,4 triệu USD, hỗ trợ các vận động viên tham gia các giải trong khu vực và thế giới. Tuy nhiên từ sau năm 2020 đến nay, các chiến lược phát triển thể thao chưa được xây dựng. Các hành động được thực hiện sau năm 2020 nhằm xây dựng một chiến lược mới không hiệu quả, do đó không thể đánh giá hoạt động của các Hiệp hội có phù hợp với mục tiêu chiến lược và định hướng phát triển thể thao không.
Trong quá trình thực hiện các chương trình thể thao, NIK ghi nhận nhiều sai phạm của các Hiệp hội thể thao liên quan đến việc sử dụng và thanh toán tiền trợ cấp; việc quản lý, phân bổ quỹ trợ cấp; việc lưu giữ hồ sơ, chứng từ kế toán cũng như công tác giám sát các nhiệm vụ có liên quan.
Đặc biệt, NIK chỉ ra nhiều bất thường về tài chính, tình trạng chi tiêu thiếu chứng từ và công tác quản lý, sử dụng viện trợ tùy tiện. Năm 2023, cựu Bộ trưởng MST đã cấp cho Hiệp hội Bóng đá và Hiệp hội Cầu lông nhiều khoản trợ cấp lớn nhưng sai quy định. Bộ trưởng cũng cung cấp thông tin không đáng tin cậy về quá trình phân bổ ngân sách hỗ trợ cho thể thao; việc phân chia quỹ công chưa minh bạch, rõ ràng, không đảm bảo giám sát việc thanh toán.
Hiệp hội Bóng ném và Bóng bàn cũng được MST cấp những khoản tiền mờ ám, việc xử lý các khoản trợ cấp không đúng hạn, không tuân thủ quy định của Đạo luật tài chính công khiến NIK phải đưa ra cảnh báo về hành vi vi phạm kỷ luật tài chính công.
Mặc dù đã sử dụng những khoản ngân sách lớn, MST đã không đạt được nhiều mục tiêu đặt ra. Tại Thế vận hội mùa hè ở Paris (Pháp) năm 2024 và Thế vận hội mùa đông ở Bắc Kinh (Trung Quốc), các thành tích đều rất khiêm tốn. Tại Paris, Ba Lan chỉ giành vị trí 42 trong Bảng xếp hạng huy chương và thứ 18 trong Bảng xếp hạng điểm số, đây là sự suy giảm đáng kể về kết quả trong Bảng xếp hạng so với Thế vận hội Olympic Tokyo 2020 (Nhật Bản) và Rio de Janeiro 2016 (Brazil).
Khắc phục thiếu sót trong các chương trình tài trợ
Bên cạnh những điểm hạn chế, bất thường, NIK cũng ghi nhận một số kết quả MST đã đạt được như thực hiện đúng các mục tiêu phổ cập thể thao và đẩy mạnh thể thao cho thanh thiếu niên. Trong khuôn khổ các chương trình thể thao nói chung, MST đã đồng tài trợ 378,2 triệu PLN. Nhờ đó, điểm số của đội tuyển thanh thiếu niên Ba Lan tham gia các giải vô địch thế giới và châu Âu được cải thiện.
Tuy nhiên, NIK lưu ý rằng mục tiêu mà MST phê duyệt nhằm nâng cao năng lực của các đội tuyển quốc gia không tương ứng với các chỉ số khách quan, không phản ánh kết quả thực tế. Điều này gây ra rủi ro và ảnh hưởng đáng kể trong việc đánh giá công tác chuẩn bị, đánh giá tác động của các kế hoạch cũng như kết quả thi đấu tại các sự kiện thể thao do ngân sách tài trợ.
Để khắc phục những thiếu sót và cải thiện hiệu quả hoạt động của MST cũng như các Hiệp hội, NIK đã đưa ra nhiều khuyến nghị. Theo đó, Bộ này cần tăng cường công tác xây dựng và ban hành một văn bản chiến lược liên quan đến sự phát triển thể thao tại Ba Lan, bao gồm cả trong các lĩnh vực thể thao cạnh tranh, thể thao thanh thiếu niên và thể thao cơ sở; cần sử dụng các tiêu chí đánh giá có thể đo lường được khi phân bổ quỹ cho các chương trình thể thao cạnh tranh và thể thao thanh thiếu niên, đồng thời cung cấp thông tin đáng tin cậy về các nguyên tắc phân bổ ngân sách.
Bên cạnh đó, MST cần đưa ra mục tiêu cụ thể cho các chương trình được tài trợ, do các Hiệp hội thực hiện, từ đó giúp hỗ trợ công tác đánh giá tiềm năng và điểm số của các đội tuyển quốc gia; phải đảm bảo các cơ chế hiệu quả để giám sát việc tài trợ và xử lý các thỏa thuận đồng tài trợ với các Hiệp hội.
Lãnh đạo các Hiệp hội thể thao cần đảm bảo chi tiêu ngân sách phù hợp trong thời gian thực hiện nhiệm vụ; thực hiện nghĩa vụ từ các chương trình và thỏa thuận tài trợ; lập hồ sơ và phê duyệt bằng chứng kế toán liên quan đến việc phát sinh chi phí theo các quy định hiện hành; thống kê và hoàn trả số tiền tài trợ chưa được sử dụng cho MST - NIK khuyến nghị./.
(Theo NIK và tổng hợp)
