Tại Hội nghị góp ý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý, do Bộ Tư pháp tổ chức mới đây, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc cho biết, qua gần 8 năm triển khai thi hành, Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 đã thể hiện tinh thần nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nước: "Không để ai bị bỏ lại phía sau" trong lĩnh vực pháp luật, nhất là đối với những nhóm người yếu thế.
Luật đã góp phần đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như thực thi pháp luật, nâng cao nhận thức pháp luật trong nhân dân. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của giai đoạn mới, Luật đã và đang bộc lộ một số vấn đề cần phải nghiên cứu để tiếp tục bổ sung, hoàn thiện.
Báo cáo tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Vũ Thị Hường cho biết, Dự thảo Luật bố cục gồm 02 điều, dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2026. Trong đó, Điều 1 tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 về một số diện người được trợ giúp pháp lý, nhằm bảo đảm tối đa quyền được tiếp cận pháp luật, trợ giúp pháp lý cho các đối tượng yếu thế, phù hợp với thông lệ quốc tế và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Cụ thể, sửa đổi diện người được trợ giúp pháp lý để đồng bộ với Luật Phòng, chống mua bán người và Luật Tư pháp người chưa thành niên; sửa cụm từ "nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình" thành "người bị bạo lực gia đình trong vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình" để phù hợp với quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; sửa đổi "người khuyết tật có khó khăn về tài chính" thành "người khuyết tật" (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính), bởi, người khuyết tật có những khiếm khuyết nhất định về thể chất, trí tuệ hoặc tâm thần nên thường gặp khó khăn trong các lĩnh vực của đời sống xã hội cũng như khi tiếp cận và sử dụng các dịch vụ xã hội, trong đó có dịch vụ pháp lý.
Sửa đổi mở rộng nhóm đối tượng “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ có khó khăn về tài chính” thành “cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ” (không yêu cầu điều kiện phải có khó khăn về tài chính).
Đặc biệt, Dự thảo Luật còn bổ sung diện “người nước ngoài được trợ giúp pháp lý theo quy định tại điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên” để thực hiện các Điều ước quốc tế mà Việt Nam đã và sẽ ký kết, tham gia; đồng thời bổ sung “các đối tượng khác theo quy định của pháp luật” để bao quát các đối tượng được trợ giúp pháp lý khi có luật khác bổ sung trong tương lai.
Trao đổi tại Hội nghị, đa số các đại biểu đồng thuận và thống nhất cao đối với việc đề xuất mở rộng đối tượng được trợ giúp pháp lý nhằm khắc phục sự bất cập hiện hành, đồng thời bảo đảm tính đồng bộ với các quy định trong các luật chuyên ngành.
Có ý kiến đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu đưa ra các tiêu chí cụ thể để người nước ngoài được trợ giúp pháp lý miễn phí như: Người nước ngoài là trẻ em, người khuyết tật hoặc người phạm tội mà khung hình phạt từ 20 năm trở lên, chung thân hoặc tử hình như tiêu chí chỉ định người bào chữa theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự..., đồng thời, chỉ nên quy định "các đối tượng khác theo quy định của luật", không nên mở rộng tới "quy định của pháp luật" nhằm tránh tình trạng các văn bản dưới luật (nghị định, quyết định, thông tư...) cũng có thể quy định về đối tượng được trợ giúp pháp lý.
Đại diện Bộ Nội vụ ủng hộ việc sửa đổi, bổ sung quy định về Trung tâm Trợ giúp Pháp lý nhà nước có thể có chi nhánh; tán thành với việc bổ sung đối tượng là thân nhân liệt sĩ được trợ giúp pháp lý...
Kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc khẳng định: Các ý kiến đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, bám sát thực tiễn, tiếp cận đa chiều và cung cấp nhiều gợi mở quan trọng cho quá trình hoàn thiện Dự thảo Luật.
.jpg "Trao đổi kinh nghiệm hợp tác tư pháp theo quy định của Công ước La Hay")
