Vấn đề bức xúc, hệ lụy nghiêm trọng
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn Hưng Yên) đặt câu hỏi: Dư luận, cử tri nêu việc đấu giá đất ở nhiều nơi có hiện tượng “bắt tay ngầm”, có nhiều trường hợp nhà đầu tư trả giá trên trời rồi âm thầm bỏ cọc, kết quả đấu giá cao gấp nhiều lần so với giá khởi điểm, điển hình là vụ đấu giá đất tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP. Thủ Đức thời gian qua, làm nhiễu loạn thị trường, đẩy giá đất các khu vực lân cận lên cao, tạo hiện tượng sốt đất ảo, thiết lập mặt bằng giá đất mới, khiến khâu giải phóng mặt bằng triển khai dự án gặp nhiều khó khăn, gây mất trật tự an ninh xã hội, đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp thời gian tới để khắc phục?
Cùng chung mối quan tâm, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (Đoàn Bắc Giang) chất vấn về thực trạng đấu giá quyền sử dụng đất thời gian qua cho thấy có sự đầu cơ, găm hàng, trục lợi, dẫn đến sau đấu giá có nhiều khu đất bỏ hoang; đấu giá xong bỏ cọc. “Cử tri cho rằng cần xác định giá khởi điểm đấu giá đất và quy định chặt chẽ hơn về năng lực tài chính của người tham gia; chế tài mạnh mẽ với người đấu giá xong đất thì bỏ. Bộ có giải pháp như thế nào?” - đại biểu nêu.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà trả lời chất vấn. Ảnh: TTXVN |
Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, việc đấu giá đất trong thời gian vừa qua đã nổi lên, không chỉ “thổi giá” mà thực tế còn là dìm giá, “quân xanh, quân đỏ”. Đây là vấn đề hết sức bức xúc, ảnh hưởng hết sức nghiêm trọng, làm biến động thị trường bất động sản, làm thất thoát tài sản của Nhà nước, tạo ra mặt bằng giá mới, ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống kinh tế.
Đặc biệt, đằng sau việc “thổi giá” ấy còn rất nhiều hệ lụy, vì khi đó là giá ảo nhưng có thể thế chấp, vay tiền tại ngân hàng, làm ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ và nhiều vấn đề khác.
Chỉ ra nguyên nhân của tình trạng này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, ở góc độ pháp luật, việc đấu giá đất đang được điều chỉnh bởi các luật khác nhau như Luật Đấu giá, Luật Đất đai, các quy định về thuế, tài chính... Do có các quy định thiếu cụ thể, cả về trình tự, phương thức đấu giá còn bất cập. “Khi một loại tài sản có giá trị về tài nguyên khác biệt như đất đai thì không thể so sánh với vật thể có giá trị khác mà lâu nay đấu giá. Vì vậy, phải có quy định về phương thức, trình tự để đấu giá với tài sản là đất đai khác hơn, chặt chẽ hơn” - Bộ trưởng nói.
Bên cạnh đó, hiện đã có quy định về điều kiện DN tham gia đấu giá đất, nhưng chưa quy định cụ thể, đặc biệt là về điều kiện năng lực, chấp hành kỷ cương pháp luật, kinh nghiệm thực tiễn...
Siết đấu giá đất, nâng tiền đặt cọc
Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, vấn đề này cần phải được quy định bởi pháp luật để người tham gia đấu giá vừa phải chịu trách nhiệm nhưng cũng vừa có cơ sở pháp lý để điều chỉnh các vấn đề đó. Phải thấy được vấn đề đấu giá gây ra nhiều hệ lụy và phải có chế tài mạnh mẽ hơn. "Nếu nhà đấu giá sau khi đấu giá xong rồi bỏ cọc thì phải có chế tài mạnh mẽ hơn, để lần sau họ không tham gia đấu giá được nữa, phải đánh vào kinh tế đủ sức răn đe" - Bộ trưởng nói.
 |
| Quang cảnh phiên chất vấn. Ảnh: TTXVN |
Phương án mà Bộ Tài nguyên và Môi trường đưa ra là người đấu giá xong phải trả tiền ngay trong 10 ngày, thay vì 90 ngày như trước đây, để cá nhân, tổ chức đấu giá thắng không đủ thời gian để trục lợi. Tiền đặt trước, đặt cọc hiện chỉ 5-10%, Bộ cũng sẽ xem xét tăng lên; đơn vị đấu giá phải chứng minh tài chính thông qua thẩm định của cơ quan có trách nhiệm...
Thừa nhận vấn đề “quân xanh, quân đỏ” là có thực, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cũng đề xuất cần nghiên cứu để chọn hình thức đấu giá trực tiếp hay gián tiếp, nên làm thành nhiều đợt để chọn đúng năng lực, đồng thời phải tăng cường kỷ cương, thanh tra, kiểm tra để xử lý nghiêm vi phạm.
Tham gia giải trình, làm rõ hơn vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cũng cho rằng, cần phải siết lại để bảo đảm vấn đề đấu giá đất chặt chẽ hơn. Theo đó, phải xác định được năng lực của nhà đầu tư, tiền đặt cọc phải nâng lên và quy định tiền đặt cọc đó phải chuyển vào tài khoản để hội đồng đấu giá quản lý, nếu bỏ đấu giá thì mất tiền đặt cọc. Thời gian nộp tiền đấu giá cũng phải ngắn hơn, đồng thời phải cam kết về thực hiện mục tiêu đấu giá, tránh trường hợp đấu giá xong để đấy hàng năm trời không sử dụng, gây lãng phí.
 |
| Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại phiên chất vấn. Ảnh: TTXVN |
Về vấn đề giá khởi điểm, giá khởi điểm của đấu giá đất xác định theo đúng Nghị định 44/2014/NĐ-CP và Thông tư 36/2014/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, hai văn bản này cũng phải sửa, nếu không việc xác định giá đất vẫn sẽ không chính xác và không nhất quán.
Liên quan đến giải pháp để thu thuế chuyển nhượng bất động sản, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, Bộ Tài chính đã chủ động chỉ đạo cơ quan thuế đồng thời phối hợp với chính quyền địa phương và các Bộ, ngành để thu thuế bất động sản đúng với giá chuyển nhượng. Trong 15 ngày đầu tháng 01/2022, qua kiểm tra 85 nghìn bộ hồ sơ và cho kê khai lại đã tăng 222 tỷ đồng tiền thuế. Vì vậy thời gian tới, Bộ sẽ tập trung thanh tra các hồ sơ thuế có nghi vấn về việc chuyển nhượng không đúng với giá kê khai chuyển nhượng để xử lý theo quy định, kể cả các dự án bất động sản.
N. HỒNG
