Cân nhắc quy định đổi thẻ căn cước khi điều chỉnh địa giới hành chính

Sáng 25/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội làm việc tại Hội trường cho ý kiến về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của Dự thảo Luật Căn cước.

Tránh lãng phí và tạo thêm gánh nặng

Tại phiên thảo luận, việc có nên cấp đổi, cấp lại thẻ căn cước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính, tên đơn vị hành chính là một trong những vấn đề còn có ý kiến khác nhau.

Quan tâm đến quy định này, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn TP. Hà Nội) cho rằng, hiện nay, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang rà soát phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã chưa đạt yêu cầu, tiêu chuẩn về diện tích, dân số. Số lượng các đơn vị thuộc diện phải sắp xếp trong giai đoạn từ nay đến năm 2030 là rất lớn.

Như vậy, với quy định nêu trên sẽ dẫn đến số lượng người cần đổi thẻ căn cước là cực kỳ lớn, tạo gánh nặng về chi phí, thời gian, công sức đi lại, các chi phí về dịch vụ phát sinh khác đối với người dân. Đặc biệt sẽ gia tăng áp lực không nhỏ cho các cơ quan thực hiện công tác này tại các địa phương có liên quan. Trong khi đó, riêng việc sắp xếp các đơn vị hành chính đã làm tăng khối lượng của các cơ quan này lên nhiều lần. Điều này cũng gây phiền hà cho người dân, làm ảnh hưởng đến hiệu quả của chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính của Đảng và Nhà nước.

Đại biểu cũng cho biết, trong báo cáo giải trình về vấn đề này, các cơ quan có nêu, do thông tin thay đổi nên cần sửa đổi thông tin in trên thẻ căn cước và giải pháp đưa ra là miễn phí cấp đổi thẻ cho công dân để hạn chế việc tác động đến lợi ích vật chất của công dân.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Phương Thủy cho rằng, “chi phí này nếu công dân không bỏ ra, thì Nhà nước cũng phải chi. “Chỉ tạm tính với đơn vị hành chính cấp xã, quy mô khoảng 5.000 dân, chi phí để đổi thẻ căn cước là 250 triệu đồng. Đối với đơn vị hành chính cấp huyện, quy mô khoảng 100.000 dân, chi phí phải chi sẽ vào khoảng 5 tỷ đồng” - đại biểu dẫn chứng.

Bên cạnh đó, tại Khoản 1, Điều 21 Nghị quyết 35/2023/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023-2030 có quy định “các loại giấy tờ được cơ quan có thẩm quyền cấp cho cá nhân, công dân tổ chức trước khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cũ, nếu chưa hết hạn theo quy định vẫn được tiếp tục được sử dụng”. Dẫn quy định này, đại biểu Nguyễn Phương Thủy đề nghị, Quốc hội hết sức cân nhắc quy định trên để tránh lãng phí và tạo thêm gánh nặng không cần thiết cho bộ máy hành chính.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Tạo (Đoàn Lâm Đồng) cũng cho rằng, sẽ rất tốn kém chi phí nếu mỗi lần điều chỉnh địa giới hành chính, tên đơn vị hành chính lại phải cấp đổi, cấp lại thẻ căn cước. Đại biểu đề nghị Chính phủ nên nghiên cứu giải pháp khác, phù hợp hơn.

Đề xuất bỏ thông tin nơi cư trú trên thẻ căn cước

Tranh luận về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Minh Đức (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, nơi sinh thay đổi khi thay đổi đơn vị hành chính mà không sửa đổi sẽ dẫn đến rắc rối cho chính người dân. Quy định như Dự thảo Luật là đã tính toán quyền lợi tốt nhất cho người dân.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Phương Thủy nêu rõ, thông tin về “nơi cư trú” của công dân trên thẻ căn cước là yếu tố “động”, trong khi “nơi cư trú” là nơi thường trú hay nơi tạm trú thì trong Dự thảo Luật cũng chưa được làm rõ.

Đưa ra giải pháp, đại biểu Nguyễn Phương Thủy cho rằng, theo Điều 26, Luật Cư trú: “Khi có thay đổi địa chỉ nơi cư trú vì điều chỉnh đơn vị hành chính, tên đường phố, tổ dân phố, thôn, xóm… thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm điều chỉnh các thông tin này trên cơ sở dữ liệu quốc gia về cư trú, cập nhật trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư”. Thông tin về nơi cư trú hoàn toàn có thể truy cập qua mã QR trên thẻ căn cước và định danh điện tử trên ứng dụng VNeID rất dễ dàng, tránh được việc có những thời điểm thông tin in trên thẻ và cơ sở dữ liệu "vênh" nhau.

"Giải pháp đơn giản nhất là bỏ thông tin nơi cư trú trên thẻ căn cước và những thông tin này sẽ được sử dụng thông qua căn cước điện tử và cơ sở dữ liệu"- đại biểu Nguyễn Phương Thủy đề xuất.