Chiến thắng Điện Biên Phủ qua góc nhìn của học giả quốc tế

Tác động mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới

Kể từ khi Chiến dịch Điện Phủ kết thúc đến nay, dư luận quốc tế luôn đánh giá cao đối với chiến thắng vĩ đại này của dân tộc Việt Nam. Theo ông Kyril Whittaker - nhà nghiên cứu lịch sử và chính trị Việt Nam, đảng viên Đảng Cộng sản Anh, Chiến thắng Điện Biên Phủ mang tính đột phá không chỉ đối với nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do từ tay chủ nghĩa thực dân và đế quốc mà còn đối với các phong trào giải phóng ở Đông Nam Á nói riêng và thế giới nói chung. “Cách mạng Việt Nam, trong đó có Chiến thắng Điện Biên Phủ, đã tác động sâu sắc tới toàn thế giới, thể hiện sức mạnh giải phóng của nhân dân chống chủ thực dân và đế quốc vì hòa bình và độc lập dân tộc” - ông Kyril Whittaker khẳng định.

Cựu quân nhân Algeria - ông Cherfaoui Tayeb - Chủ tịch Hội hữu nghị Algeria - Việt Nam cho rằng, Việt Nam là tấm gương cách mạng khi đã trải qua nhiều cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Chiến dịch Điện Biên Phủ và cuộc kháng chiến của Việt Nam đã minh chứng rằng, thực dân Pháp không phải “bất khả chiến bại”.

Những người lính Pháp được trang bị nhiều vũ khí, máy bay, đạn dược, nhưng họ không có sự dũng cảm và ý chí quyết tâm cao trong chiến đấu. Đó là một trong những yếu tố tạo động lực để người Algeria làm cách mạng giành lại đất nước, lấy lại tự tôn dân tộc, tôn giáo, kinh tế và cuộc sống của mình. Đó là bài học quan trọng mà Algeria học được từ Việt Nam.

Chiến thắng Điện Biên Phủ đã chứng minh rằng nghệ thuật quân sự rất quan trọng, nhưng niềm tin và chính nghĩa của hành động cũng là những yếu tố không thể xem nhẹ. Dân tộc Việt Nam đã tin tưởng rằng thời cơ đã điểm, là lúc sống còn cần hành động để giải phóng đất nước, đánh đuổi thực dân Pháp. Nhân dân Việt Nam đã hành động theo niềm tin vững chắc như vậy và họ biết đây là chính nghĩa, là vì đất nước và tình yêu tổ quốc.

Ông Cherfaoui Tayeb khẳng định Chiến thắng Điện Biên Phủ là sự khởi đầu cho nền độc lập của phần lớn các nước ở châu Phi, là điểm xuất phát của các phong trào giải phóng dân tộc châu Phi thoát khỏi ách đô hộ của thực dân Pháp, Anh, Đức, như: Tunisia vào năm 1956, Algeria năm 1962...

“Ở miền Bắc Algeria vào năm 1956, nhiều sinh viên ở độ tuổi 18-20 đã rời trường học, tạm gác giấc mơ trở thành bác sỹ hay kỹ sư của mình để gia nhập đội quân Maquis đi chiến đấu, bởi vì họ đã nhận ra rằng chế độ thực dân chỉ là tạm thời và có thể bị đánh bại. Nếu như Algeria không đấu tranh vũ trang thì thực dân Pháp vẫn còn tiếp tục ở lại Algeria. Điểm xuất phát của nền độc lập của chúng tôi là từ Việt Nam, hình mẫu để chúng tôi noi theo là từ Việt Nam” - ông Cherfaoui Tayeb nhớ lại.

Giáo sư Carl Thayer - Đại học New South Wales (Australia) - cho rằng, Chiến dịch Điện Biên Phủ là minh chứng hiệu quả của chiến tranh nhân dân, Việt Nam đã giành thắng lợi nhờ huy động toàn dân tham gia kháng chiến. Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, hàng chục ngàn người đã tham gia làm đường và vận chuyển lương thực, vận chuyển pháo binh ra tiền tuyến. Cùng với đó, sự hỗ trợ quân sự từ các nước anh em cũng là một nhân tố quan trọng quyết định thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Cùng quan điểm, Giáo sư Piere Aselin - Đại học Hawai Pacific (Mỹ) - chia sẻ, Chiến dịch Điện Biên Phủ là minh chứng về vai trò quan trọng của tinh thần đoàn kết, cùng chiến đấu giành độc lập. “Là một nhà sử học, tôi cho rằng nhân tố quyết định cho chiến thắng này là tài lãnh đạo và công tác tổ chức. Đảng và lực lượng vũ trang của Việt Nam đã luôn duy trì mức độ kỷ luật rất cao” - Giáo sư Piere Aselin nhấn mạnh.

Tiếp thêm sức mạnh cho các nước trên Bán đảo Đông Dương

Trao đổi với báo giới về ý nghĩa của Chiến thắng Điện Biên Phủ đối với cách mạng Việt Nam - Lào và các phong trào giải phóng thuộc địa trên thế giới vào thời điểm đó, Đại tướng Chansamone Chanyalath - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng Lào - cho rằng, Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là chiến thắng, niềm tự hào của nhân dân Việt Nam anh em, của các nước trên Bán đảo Đông Dương nói riêng, mà còn là chiến thắng và niềm tự hào của tất cả các dân tộc yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới nói chung.

Chiến thắng Điện Biên Phủ thể hiện sự kiên định trước sau như một trong quyết tâm chiến đấu vì nền độc lập dân tộc của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Điện Biên Phủ là chiến thắng lừng lẫy nhất trong lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam anh hùng, được lịch sử dân tộc Việt Nam và lịch sử thế giới ghi nhận trong thế kỷ XX vì đã đập tan hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, làm sáng tỏ một chân lý rằng, một dân tộc nửa thuộc địa, nửa phong kiến, đất đai không rộng, dân số không đông, kinh tế lạc hậu, lực lượng quân sự nhỏ, phương tiện vũ khí ít ỏi nhưng nếu có sự đoàn kết vững chắc, có sự chỉ đạo, lãnh đạo đúng đắn, biết huy động và sử dụng lực lượng vũ trang nhân dân để tiến hành chiến tranh nhân dân, có thể đánh thắng kẻ thù xâm lược có nền tảng kinh tế và quân sự mạnh hơn và hiện đại hơn rất nhiều lần.

Chiến thắng Điện Biên Phủ không chỉ là chiến thắng của nhân dân Việt Nam mà còn là chiến thắng cả của nhân dân Lào và Campuchia đã liên minh chiến đấu chống lại kẻ thù chung để giải phóng dân tộc. Chiến thắng này đã dập tắt ý chí xâm lược của chủ nghĩa thực dân kiểu cũ, buộc thực dân Pháp phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 về đình chỉ chiến tranh, khôi phục hòa bình ở Đông Dương, công nhận nền độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Lào và Campuchia.

Chiến thắng Điện Biên Phủ và chiến thắng của nhân dân Việt Nam, Lào và Campuchia trong công cuộc đấu tranh cứu quốc chống lại thực dân Pháp đã khiến chủ nghĩa thực dân kiểu cũ lần đầu tiên bị đánh bại trên thế giới, trở thành điểm tựa vững chắc và là tấm gương sáng để các nước thuộc địa đứng lên đấu tranh chống lại sự áp bức, bóc lột và ách thống trị của thực dân kiểu cũ ở nhiều nơi trên thế giới, góp phần không nhỏ vào công cuộc đấu tranh vĩ đại vì nền độc lập, dân chủ và tiến bộ xã hội của nhân loại.

“Đây là lý do để khẳng định, Điện Biên Phủ là chiến thắng có ý nghĩa lịch sử không chỉ của nhân dân Việt Nam mà còn của các nước đang chịu ách thống trị và sự bóc lột của chủ nghĩa thực dân kiểu cũ cũng như với các phong trào giải phóng thuộc địa trên thế giới vào thời điểm đó” - Đại tướng Chansamone Chanyalath nhận định.

Nhìn nhận về vai trò, những đóng góp của liên minh chiến đấu Việt Nam - Lào - Campuchia chống thực dân Pháp trong chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, ông Songrit Pongern - học giả Thái Lan - cho rằng, chính việc có chung một hệ tư tưởng, chung một vận mệnh là động lực vô cùng mạnh mẽ để tạo nên sự đoàn kết giữa 3 nước, giúp Việt Nam - Lào và Campuchia vượt qua được những khó khăn gian khổ của cuộc chiến đấu trường kỳ. Quan trọng hơn là ngày nay Việt Nam - Lào - Campuchia vẫn vững vàng chung tay và có thể nhìn thấy điều này từ việc xác định lập trường chung của ba nước trên vũ đài chính trị quốc tế và trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), trong đó có hợp tác phát triển Khu kinh tế chung biên giới giữa 3 nước không ngừng phát triển.

Nhiều ý kiến cho rằng, dù 70 đã năm trôi qua, nhưng Chiến thắng Điện Biên Phủ còn vang vọng mãi trong lòng bè bạn thế giới. Sự ngợi ca đó không chỉ khẳng định sự đồng tình ủng hộ của họ đối với cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Việt Nam, mà vượt lên trên hết đó là sự ngưỡng mộ, khâm phục và tự hào về chiến công mà dân tộc Việt Nam giành được. Do đó, việc phát huy bài học kinh nghiệm về tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của nhân dân thế giới đối với Chiến thắng Điện Biên Phủ 70 năm về trước vào thực tiễn hiện nay là vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn sâu sắc, để chúng ta lập nên nhiều Điện Biên Phủ mới trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay./.