Buông lỏng thanh tra, kiểm tra
Theo đánh giá của KTNN, các chủ đầu tư được lựa chọn thực hiện xây dựng dự án NOXH tại các dự án lựa chọn kiểm toán trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa chủ yếu thuộc đối tượng theo quy định tại Nghị định số 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, qua kiểm toán Dự án NOXH Hưng Phú II cho thấy, công tác lựa chọn nhà đầu tư không đáp ứng đủ năng lực tài chính. Bên cạnh đó, Công văn của Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh chưa nêu thời hạn hiệu lực của văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư là chưa đúng quy định.
Đến thời điểm kiểm toán (tháng 3/2021), mặc dù đã hết thời hạn thực hiện Dự án (từ năm 2017-2019) nhưng chủ đầu tư mới chỉ thực hiện khoan khảo sát địa chất mà chưa triển khai khởi công xây dựng, chưa sử dụng đất được Nhà nước giao để đầu tư xây dựng công trình, vượt quá thời hạn sử dụng 12 tháng là chưa đúng quy định của Luật Đất đai, Luật Nhà ở cũng như Quyết định của UBND tỉnh Khánh Hòa. Ngày 26/3/2021, Công ty TNHH Tư vấn thiết kế đầu tư xây dựng Nguyên Hạnh có văn bản báo cáo triển khai Dự án, trong đó trình bày nguyên nhân khách quan làm chậm tiến độ do Thanh tra Chính phủ thanh tra đất đai tỉnh Khánh Hòa, tình hình dịch bệnh Covid-19, đồng thời, tiến độ thực hiện dự án từ năm 2017-2019 nhưng đến năm 2018 đơn vị mới được giao đất và xin điều chỉnh tiến độ Dự án.
Đánh giá về công tác kiểm tra, giám sát tiến độ thực hiện dự án NOXH, KTNN chỉ rõ, Sở Xây dựng tỉnh Khánh Hòa không thực hiện lập kế hoạch hàng năm để thanh tra, kiểm tra theo quy định. Đến thời điểm kiểm toán, Sở Xây dựng, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài nguyên và Môi trường chưa thực hiện kiểm tra và phối hợp kiểm tra 6 tháng/lần theo quy định; đồng thời, chưa có chế tài phù hợp với chủ đầu tư chậm triển khai, chậm tiến độ.
Qua kiểm toán tại các chủ đầu tư dự án NOXH cho thấy, tại Dự án NOXH VCN Phước Long, Dự án chưa được Bộ Xây dựng ký nghiệm thu công trình hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng nhưng chủ đầu tư đã đồng ý cho hộ dân vào sử dụng căn hộ là không đúng quy định (243/527 căn hộ có gửi xe tại tòa nhà, 241/527 căn hộ đã đăng ký và sử dụng nước). Trong khi đó, Sở Xây dựng không có bất cứ một cuộc kiểm tra nào tại chủ dự án để chấn chỉnh tình hình trên.
Tương tự, đối với Dự án Chung cư xã hội PH Nha Trang, theo đề án, thời gian hoàn thành dự kiến đến quý III/2019. Tuy nhiên đến thời điểm kiểm toán, Dự án vẫn chưa hoàn thành và chưa được Bộ Xây dựng có biên bản nghiệm thu đưa vào sử dụng. Sở Xây dựng cũng không có bất cứ một cuộc kiểm tra nào về tiến độ thực hiện Dự án, việc sử dụng công trình khi chưa được cấp có thẩm quyền nghiệm thu bàn giao, đưa vào sử dụng, để xử lý theo quy định.
Chậm trễ trong hỗ trợ, ưu đãi đầu tư xây dựng nhà ở xã hội
Liên quan đến việc thực hiện các cơ chế hỗ trợ, ưu đãi nhằm khuyến khích sự tham gia của các chủ đầu tư và góp phần giảm giá (bán, thuê, thuê mua NOXH), qua kiểm toán cho thấy, Nhà nước đã tạo điều kiện ưu đãi, giảm giá bán căn hộ giúp người dân có cơ hội cao hơn để mua căn hộ NOXH như: Miễn tiền sử dụng đất, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng. Tuy nhiên, UBND tỉnh Khánh Hòa chưa ban hành các quy định cụ thể về hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án xây dựng NOXH và các ưu đãi khác để kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển NOXH.
Bên cạnh đó, một số dự án thực hiện giai đoạn 2016-2020 còn vướng mắc hồ sơ xin miễn giảm tiền sử dụng đất theo quy định như: Dự án NOXH Cam Ranh, Dự án NOXH-02 và Dự án NOXH Hưng Phú II do hồ sơ xin miễn giảm tiền sử dụng đất của các dự án này không có “danh sách người lao động của doanh nghiệp, hợp tác xã được bố trí nhà ở, có xác nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về nhà ở”. Vấn đề này, Cục Thuế đã nhiều lần có văn bản trình UBND tỉnh, Tổng cục Thuế và Cục Quản lý công sản (Bộ Tài chính) cũng đề nghị giải quyết, tháo gỡ vướng mắc trên cho các chủ đầu tư, tuy nhiên, đến thời điểm kiểm toán vẫn chưa được giải quyết.
Đến thời điểm kiểm toán, tỉnh Khánh Hòa chưa thực hiện hỗ trợ kinh phí xây dựng hạ tầng cho các dự án NOXH trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020, trong đó có 2 dự án chưa triển khai xây dựng, 1 dự án đang thực hiện, 3 dự án đã cơ bản hoàn thành nhưng không trình UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí xây dựng hạ tầng; 1 dự án (Dự án NOXH-01 tại Khu đô thị Phước Long) UBND tỉnh Khánh Hòa đã phê duyệt chủ trương hỗ trợ, đến nay, Dự án hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng, đơn vị đang quyết toán giá trị hoàn thành nhưng UBND tỉnh chưa hỗ trợ kinh phí xây dựng hạ tầng.
Từ thực tế kiểm toán, KTNN kiến nghị UBND tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo Sở Xây dựng chấn chỉnh, rút kinh nghiệm và khắc phục tình trạng không lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra; không tiến hành thanh tra tiến độ thực hiện các dự án NOXH. Đồng thời chỉ đạo Sở Tài chính, Cục Thuế tham mưu UBND tỉnh và các cơ quan chức năng giải quyết vướng mắc hồ sơ miễn, giảm tiền sử dụng đất của các dự án NOXH./.
Qua kiểm tra tình hình miễn tiền sử dụng đất của các dự án NOXH, KTNN chỉ rõ, Cục Thuế sử dụng phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất để xác định số tiền sử dụng đất được miễn. Tuy nhiên, việc xác định tổng lợi nhuận thu được từ phần diện tích kinh doanh thương mại trong phương án xác định giá bán NOXH không được thấp hơn tiền sử dụng đất được miễn được tính toán như trên là chưa phù hợp.
