Còn nhiều dư địa cần cải thiện về công khai thông tin đất đai

Đây là những kết quả của nghiên cứu do Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam, Công ty Phân tích thời gian thực (RTA), Trung tâm Thúc đẩy giáo dục và Nâng cao năng lực phụ nữ (CEPEW) phối hợp thực hiện. Kết quả nghiên cứu được chia sẻ tại Tọa đàm chuyên đề “Rà soát việc công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện và bảng giá đất cấp tỉnh trên môi trường điện tử năm 2023” tổ chức ngày 12/03, tại Hà Nội.

Nghiên cứu trên nằm trong chuỗi nghiên cứu thực chứng thường niên về việc thực hiện công khai thông tin đất đai của chính quyền địa phương tại Việt Nam được thực hiện từ năm 2021 đến nay. Nghiên cứu nhằm đo lường mức độ tuân thủ của chính quyền địa phương với pháp luật về đất đai và tiếp cận thông tin của Việt Nam.

Chia sẻ về kết quả nghiên cứu, bà Lại Thị Lan Vy - Cán bộ chương trình, CEPEW cho biết, việc công khai thông tin quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và bảng giá đất trên cổng thông tin điện tử của chính quyền cấp tỉnh và cấp huyện đã có sự cải thiện đáng kể sau 2 lần đánh giá vào năm 2021 và 2022.

Cụ thể, về việc công khai bảng giá đất cấp tỉnh, tính đến ngày 06/10/2023, có 73% địa phương đã đăng tải công khai bảng giá đất giai đoạn 2020-2024 trên cổng thông tin điện tử của địa phương, tăng 8,1% so với kết quả rà soát năm 2022 và tăng 31,1% so với kết quả rà soát năm 2021.

Về việc công khai thông tin quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, tính đến ngày 06/10/2023, trong tổng số 705 ủy ban nhân dân (UBND) cấp huyện trên toàn quốc có 65,4% đã công khai quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thời kỳ 2021-2030, tăng 16,5% so với năm 2022. Về tính đầy đủ, trong số các UBND cấp huyện đã công khai thông tin, 54,2% đã đăng tải đầy đủ 3 văn bản bao gồm quyết định phê duyệt, báo cáo thuyết minh tổng hợp và bản đồ quy hoạch sử dụng đất.

Về việc công khai kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện, tính đến ngày 06/10/2023, trong số 705 UBND cấp huyện có 65,2% đã thực hiện công khai kế hoạch sử dụng đất cấp huyện năm 2023 trên cổng thông tin điện tử của địa phương, tăng 17,3% so với năm 2021 và tăng 10% so với năm 2022. Trong số này chỉ có 22,8% ban hành kế hoạch sử dụng đất đúng thời hạn và chỉ có 7% đăng tải thông tin đúng thời hạn.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, bà Vy cho biết, tỷ lệ các cơ quan nhà nước cấp huyện không phản hồi yêu cầu cung cấp thông tin kế hoạch sử dụng đất cấp huyện của công dân vẫn ở mức cao, điều đó cho thấy vẫn còn dư địa cần tiếp tục cải thiện về công khai thông tin đất đai.

Cụ thể, tính đến cuối năm 2023, có 23,7% số cơ quan nhận được yêu cầu đã cung cấp thông tin; 1,1% từ chối; 5,3% có phản hồi khác nhưng không cung cấp thông tin và 67,9% không phản hồi.

Từ những kết quả khảo sát trên, để thúc đẩy việc công khai thông tin đất đai của các cơ quan nhà nước trong thời gian tới, nhóm nghiên cứu khuyến nghị các cơ quan nhà nước ở cấp tỉnh và cấp huyện cần tiếp tục triển khai thực hiện đầy đủ việc công khai thông tin đất đai trên môi trường trực tuyến bên cạnh việc cung cấp thông tin trực tiếp tại cơ quan.

Bình luận về những kết quả trên, ông Lê Đặng Trung - Giám đốc điều hành RTA chia sẻ, việc công khai thông tin đất đai được cải thiện qua 3 lần đánh giá cho thấy sự tăng cường trong trách nhiệm giải trình với người dân của chính quyền địa phương.

“Chúng tôi mong rằng Chính phủ sẽ sớm bổ sung thủ tục cung cấp thông tin theo yêu cầu của người dân vào bộ thủ tục hành chính hiện hành của tất cả các ngành, lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực đất đai và có văn bản hướng dẫn cụ thể để cải thiện hơn nữa việc công khai thông tin” - ông Trung nói.

Từ góc nhìn quốc tế, bà Ramla Khalidi - Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam chia sẻ, việc công khai, minh bạch thông tin đất đai là rất quan trọng trong việc góp phần giảm thiểu những khiếu nại, tranh chấp liên quan đến đất đai.

“Chúng tôi hy vọng đánh giá thường niên này sẽ cung cấp cho lãnh đạo chính quyền các địa phương một công cụ để theo dõi việc thực thi pháp luật liên quan đến công khai thông tin đất đai cho người dân. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Luật Đất đai năm 2024 sẽ có hiệu lực từ đầu năm sau” - bà Ramla Khalidi nói.

Nghiên cứu trên được thực hiện từ tháng 10/2023 - 02/2024, thông qua việc rà soát cổng thông tin điện tử của 63 tỉnh, thành phố và 705 quận, huyện, thị xã trên toàn quốc. Nhóm nghiên cứu cũng gửi thư tới 561 văn phòng UBND cấp huyện để yêu cầu cung cấp thông tin kế hoạch sử dụng đất năm 2023. 

Mức độ công khai thông tin đất đai của chính quyền cấp tỉnh và cấp huyện được đánh giá dựa trên 5 tiêu chí bao gồm: công khai thông tin; khả năng tìm kiếm thông tin; tính kịp thời của thông tin; tính đầy đủ của thông tin (đối với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện); khả năng sử dụng thông tin (dễ đọc, dễ hiểu và đọc được bằng các phần mềm thông dụng).