Đặt kinh doanh xăng dầu trong thị trường cạnh tranh

Đây là đánh giá của lãnh đạo Bộ Công thương sau 15 tháng Nghị định số 83/2014/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu đi vào cuộc sống (Nghị định được ban hành ngày 03/9/2014 và có hiệu lực từ ngày 01/11/2014). Trong quãng thời gian này, thị trường xăng dầu trong nước đã có nhiều chuyển biến tích cực, giá xăng dầu trong nước đã được điều hành sát cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước. Đồng thời, công tác điều hành kinh doanh xăng dầu đạt được nhiều bước tiến thể hiện qua việc quản lý chặt chẽ hệ thống phân phối xăng dầu và từng loại hình thương nhân kinh doanh xăng dầu.

Với chu kỳ điều hành giá xăng dầu 15 ngày một lần theo quy định tại Nghị định 83/2014/NĐ-CP, tính riêng năm 2015 đã có 23 đợt điều hành giá xăng dầu. Bên cạnh các lần giữ ổn định giá bằng các công cụ tài chính thì mặt hàng xăng có 12 lần giảm giá, 6 lần tăng giá; dầu diesel có 13 lần giảm giá, với tổng mức giảm là 7.017 đồng/lít, 4 lần tăng giá với tổng mức tăng là 1.998 đồng/lít... Nhìn chung, biên độ điều chỉnh giá mỗi lần không quá cao, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Số lần giảm, mức giảm giá nhiều hơn số lần tăng, mức tăng giá đã phần nào giảm chi phí đầu vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN, đồng thời góp phần cải thiện đời sống của người tiêu dùng.

Biến động giảm giá xăng dầu trên thị trường thế giới và thị trường trong nước là một nhân tố tăng nhu cầu sử dụng xăng dầu trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN và nhu cầu của người dân. Ước tính xăng dầu tiêu thụ trong nước năm 2015 đạt khoảng 17-17,5 triệu m3/tấn các loại, tăng khoảng 12-15% so với năm 2014. Tuy nhiên, nguồn cung xăng dầu phục vụ nhu cầu tiêu thụ trong nước đã được bảo đảm đầy đủ, kịp thời, không xảy ra hiện tượng thiếu xăng dầu trong bất kỳ thời điểm nào.

Theo đánh giá của Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), giá xăng dầu trong nước năm 2015 đã được điều chỉnh giảm giảm 24,77% so với năm 2014, điều đó đã tác động kéo theo chỉ số giá của một số nhóm hàng giảm, như nhóm “nhà ở và vật liệu xây dựng” và nhóm “giao thông” lần lượt giảm so với năm trước là 1,62% và 11,92%… Kết quả tích cực này đã góp phần bảo đảm các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô, kiểm soát được tác động của việc điều chỉnh giá xăng dầu tới nhóm hàng hóa, dịch vụ trong rổ hàng hóa tính Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chung của cả nước…

Đáng chú ý, trong những thời điểm nhạy cảm như dịp Tết Nguyên đán Ất Mùi 2015, trong khi giá xăng dầu thế giới đang có diễn biến tăng, nhưng thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định giá cả các mặt hàng thiết yếu trên thị trường, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ xăng dầu đi lại của người dân tăng, liên Bộ Công thương - Tài chính đã yêu cầu các DN đầu mối giữ ổn định giá bán các chủng loại xăng dầu trong và sau Tết, sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu (BOG) để bù đắp toàn bộ chênh lệch giữa giá cơ sở và giá hiện hành. Những nỗ lực này đã được ghi nhận bằng thực tế lần đầu tiên trong các năm qua, giá cả các mặt hàng phục vụ Tết Nguyên đán không tăng giá, tạo điều kiện cho người dân sắm Tết.

Nhưng sau Tết, do giá thành phẩm xăng dầu thế giới có xu hướng tăng, thậm chí có thời điểm tăng đột biến. liên Bộ Công thương - Tài chính đã quyết định điều chỉnh tăng giá bán xăng dầu trong nước một phần, phần còn lại chi sử dụng Quỹ BOG để bù đắp. Biện pháp điều hành linh hoạt này đã hỗ trợ giảm chi phí đầu vào cho DN sản xuất kinh doanh, hỗ trợ đời sống sinh hoạt của người dân, đồng thời bảo đảm giá xăng dầu trong nước tiệm cận giá thành phẩm xăng dầu thế giới. Từ cuối tháng 5/2015, liên Bộ Công thương - Tài chính đã liên tục điều hành giá xăng dầu trong nước giảm theo giá thành phẩm xăng dầu thế giới.

Tính cạnh tranh trên thị trường xăng dầu trong nước năm 2015 cũng đã được cải thiện. Cùng với việc giảm bớt 1 đầu mối, tăng thêm 5 thương nhân đầu mối kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu, nâng tổng số thương nhân đầu mối kinh doanh xuất khẩu nhập khẩu hiện nay lên con số 23 thì năm 2015 là năm đầu tiêu đánh dấu việc hình thành các thương nhân phân phối xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP. Đến nay, đã có 69 thương nhân phân phối xăng dầu tham gia thị trường xăng dầu trong nước, cạnh tranh trực tiếp với thương nhân kinh doanh xuất, nhập khẩu xăng dầu về giá bán lẻ xăng dầu. Cạnh tranh đã giúp DN, người tiêu dùng được lựa chọn mua xăng dầu với mức giá phù hợp.

Người phát ngôn Bộ Công thương cho biết, trong quý I/2016, liên Bộ Công thương - Tài chính sẽ tổ chức Hội nghị tổng kết, đánh giá việc thực hiện Nghị định 83/2014/NĐ-CP với sự tham gia, đóng góp ý kiến của các cơ quan quản lý nhà nước liên quan, các DN, Hội tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng… nhằm tổng hợp, đánh giá hiệu quả, khó khăn vướng mắc (nếu có) trong triển khai Nghị định và báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cũng như các cơ quan có thẩm quyền.