Sáng 05/01, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày Tờ trình về việc điều chỉnh kế hoạch vốn vay lại năm 2022 của các địa phương, bổ sung dự toán chi thường xuyên năm 2021 nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài và điều chỉnh dự toán kinh phí chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan.
Theo đó, về việc điều chỉnh kế hoạch vốn vay lại năm 2022 của các địa phương, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ, tại Nghị quyết số 40/2021/QH15 ngày 13/11/2021 về phân bổ ngân sách trung ương (NSTW) năm 2022, Quốc hội đã quyết nghị tổng dự toán vay của các địa phương năm 2022 là 28.636,7 tỷ đồng; trong đó, dự toán vay lại từ nguồn vốn vay nước ngoài của Chính phủ là 18.482 tỷ đồng (dự toán vay chi tiết theo từng địa phương).
Trong quá trình thực hiện, tính đến ngày 31/8/2022, có 14 địa phương đề nghị điều chỉnh dự toán vốn vay lại, 01 địa phương đề nghị trả nợ trước hạn dẫn đến thay đổi mức vay, trả nợ của từng địa phương so với mức được Quốc hội đã quyết định.
Do tổng số dự toán vay lại các địa phương không sử dụng hết và số đề nghị trả nợ trước hạn lớn hơn số đề nghị tăng vay lại của các địa phương, nên việc điều chỉnh số vay, trả nợ năm 2022 của các địa phương như trên không làm tăng tổng mức vay và mức bội chi của ngân sách địa phương so với hạn mức đã được Quốc hội cho phép - Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nêu rõ.
Cụ thể, khi đó dự toán vay của các địa phương sẽ là 27.314,9 tỷ đồng, bội chi ngân sách địa phương sẽ là 23.842,7 tỷ đồng, giảm 1.339,1 tỷ đồng so với hạn mức Quốc hội đã quyết định và không địa phương nào vượt hạn mức dư nợ cho phép theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước (NSNN).
Trên nguyên tắc đảm bảo tổng mức bội chi của ngân sách địa phương không tăng, đồng thời dư nợ của từng địa phương trong hạn mức theo quy định của Luật NSNN, để tạo điều kiện cho các địa phương sử dụng được tối đa nguồn vốn NSTW bổ sung có mục tiêu cho các địa phương năm 2022, Chính phủ đã trình Quốc hội một số nội dung.
Trong đó, tăng dự toán vay lại từ nguồn vốn vay nước ngoài của Chính phủ năm 2022 của 7 địa phương thêm 226 tỷ đồng. Cụ thể: Bắc Kạn tăng 33,7 tỷ đồng; Phú Thọ tăng 7,3 tỷ đồng; Yên Bái tăng 55,7 tỷ đồng; Hải Dương tăng 83,8 tỷ đồng; TP. Hải Phòng tăng 20,2 tỷ đồng; Nam Định tăng 22,1 tỷ đồng; Bắc Giang tăng 3,2 tỷ đồng.
Tăng dự toán chi trả nợ gốc của tỉnh Bắc Kạn thêm 33,7 tỷ đồng để tỉnh có căn cứ thực hiện trả nợ trước hạn. UBND tỉnh Bắc Kạn bố trí nguồn trả nợ trước hạn phù hợp với quy định.
Chấp thuận cho 7 địa phương giảm dự toán vốn vay lại năm 2022, với tổng mức giảm là 1.547,8 tỷ đồng để đảm bảo kế hoạch vay lại vốn vay nước ngoài và mức bội chi năm 2022 không vượt mức Quốc hội đã phê duyệt; giao UBND 7 tỉnh, thành phố được điều chỉnh tăng dự toán vốn vay lại năm 2022 nêu trên cam kết giải ngân hết toàn bộ số vốn được điều chỉnh tăng dự toán để tránh lãng phí.
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nêu rõ, nhiều ý kiến trong Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, việc Chính phủ trình tại thời điểm này là chậm, không bảo đảm thời gian theo quy định của Luật NSNN. Tuy nhiên, việc điều chỉnh sẽ tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện việc trả nợ sớm, giảm vay nợ ngân sách địa phương và giảm chi phí trả nợ lãi là cần thiết. Do vậy, Chính phủ trình Quốc hội cho phép thực hiện sau thời gian quy định của Luật là đúng thẩm quyền.
Trường hợp được Quốc hội cho phép, đề nghị Chính phủ rà soát, khẩn trương triển khai thực hiện để bảo đảm tính hiệu quả và khả năng giải ngân trong thời gian chỉnh lý ngân sách năm 2022 theo đúng quy định của pháp luật.
Về các nội dung cụ thể, với kiến nghị điều chỉnh tăng dự toán vay năm 2022 của 7 địa phương, cơ quan thẩm tra nêu rõ, việc Chính phủ tổng hợp trình Quốc hội là chậm, việc điều chỉnh tại thời điểm cuối năm cần xem xét tính khả thi của việc giải ngân vốn trong năm ngân sách, tránh điều chỉnh bổ sung nhưng không kịp thực hiện, phải hủy dự toán.
Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí với chủ trương cho phép điều chỉnh tăng chi trả nợ gốc của tỉnh Bắc Kạn và bổ sung kế hoạch vốn vay lại cho địa phương, đồng thời đề nghị Chính phủ và UBND tỉnh Bắc Kạn rà soát, bảo đảm về tính khả thi để giải ngân nguồn vốn trong năm ngân sách và bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn.
Cơ quan thẩm tra nhấn mạnh, việc điều chỉnh giảm dự toán đối với các địa phương không sử dụng hết vốn vay lại được thực hiện đồng thời cùng với điều chỉnh tăng cho một số địa phương sẽ bảo đảm cho tổng thể không vượt mức bội chi NSNN và bội chi ngân sách địa phương Quốc hội đã quyết nghị. Đồng thời, nếu thực hiện điều chỉnh kịp thời sẽ giúp phản ánh chính xác về tình hình thực hiện dự toán NSNN, các địa phương và Chính phủ chủ động hơn trong điều hành, do vậy, nhất trí việc cho phép điều chỉnh giảm dự toán theo đề xuất của Chính phủ./.
