Sáng 03/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035.
Bảo đảm khả năng đáp ứng của ngân sách
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2025-2030 là 122.250 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách trung ương hỗ trợ trực tiếp giai đoạn 2025-2030 được bố trí tối thiểu khoảng 77.000 tỷ đồng; vốn ngân sách địa phương khoảng 30.250 tỷ đồng (chiếm 24,6%) và khoảng 15.000 tỷ đồng vốn huy động hợp pháp khác (12,4%).
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, tổng số vốn ngân sách trung ương hỗ trợ cho 3 chương trình MTQG hiện nay trong giai đoạn 2021-2025 là 192.586 tỷ đồng. So sánh, đối chiếu các nhiệm vụ, chỉ tiêu, mục tiêu của ba Chương trình MTQG này với 10 nhóm nội dung thành phần của Chương trình, Chính phủ đề xuất tổng nguồn vốn ngân sách trung ương của Chương trình MTQG về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2030 là 77.000 tỷ đồng (trong đó 50.000 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển, 27.000 tỷ đồng vốn sự nghiệp). “Tổng nguồn vốn này là phù hợp, đảm bảo khả năng đáp ứng nguồn lực của ngân sách nhà nước” - Bộ trưởng nêu rõ.
Để đảm bảo tập trung nguồn lực và thống nhất quản lý, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép tập trung các nội dung về văn hóa thuộc dự án số 6 của Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vào Chương trình này trong giai đoạn 2026-2030.
Đối với Chương trình MTQG về xây dựng nông thôn mới và Chương trình MTQG về giảm nghèo bền vững có nội dung liên quan đến đầu tư cho lĩnh vực văn hoá. Tuy nhiên, 02 chương trình này chỉ phê duyệt đến giai đoạn 2021-2025 nên việc thực hiện các nội dung trên trong Chương trình MTQG về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035 đảm bảo không trùng lặp.
Đánh giá kỹ lưỡng về khả năng thực hiện, giải ngân
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cơ bản nhất trí với đề xuất về phạm vi, quy mô thực hiện Chương trình.
Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng phạm vi của Chương trình còn rộng, dàn trải. Ủy ban đề nghị căn cứ điều kiện thực tiễn ở địa phương, kết quả đầu tư của ngân sách nhà nước ở các thời kỳ trước và khả năng bố trí nguồn lực, xác định các nhiệm vụ đầu tư trọng điểm, cấp bách để ưu tiên thực hiện trước.
Về nguồn vốn thực hiện Chương trình, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ về tổng mức đầu tư và cho rằng việc Chính phủ thống nhất đề xuất bố trí nguồn lực lớn để thực hiện Chương trình đã cụ thể hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về phát triển văn hóa.
Có ý kiến cho rằng tổng số vốn dự kiến dành cho Chương trình là khá lớn, cao hơn so với các Chương trình mục tiêu quốc gia đã và đang thực hiện; đề nghị Chính phủ làm rõ căn cứ để xác định tổng mức vốn của Chương trình.
Về nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách trung ương, cơ quan thẩm tra cơ bản nhất trí mức bố trí vốn ngân sách trung ương cho Chương trình. Hội đồng thẩm định quốc gia xác nhận đây là mức có thể chấp nhận được, nằm trong khả năng cân đối của ngân sách nhà nước.
Đối với nguồn vốn đầu tư phát triển, theo quy định của Luật Đầu tư công, do chưa đến thời điểm để dự toán nguồn lực cho Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 nên chưa có cơ sở để thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn cho Chương trình.
“Ủy ban đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ lưỡng căn cứ đề xuất tổng mức vốn đầu tư phát triển thực hiện Chương trình, căn cứ phân bổ vốn hằng năm, tính toán kỹ lưỡng về khả năng thực hiện, giải ngân Chương trình để bảo đảm phù hợp với thực tiễn” - ông Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh.
Đối với nguồn vốn sự nghiệp từ ngân sách Trung ương, Ủy ban cơ bản nhất trí và đề nghị Chính phủ cân đối nguồn lực, bố trí đầy đủ trong dự toán ngân sách nhà nước hàng năm để bảo đảm thực hiện thành công các mục tiêu, chỉ tiêu của Chương trình.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, tỷ lệ vốn đối ứng từ ngân sách địa phương chiếm 24,6% là cao, khó thực hiện, nhất là đối với các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Ủy ban đề nghị làm rõ hơn căn cứ xác định tỉ lệ vốn ngân sách trung ương và vốn ngân sách địa phương; làm rõ hơn cơ sở xác định cơ cấu vốn đối ứng từ ngân sách địa phương; đánh giá sát hơn khả năng huy động nguồn vốn ngân sách địa phương và tính toán đề xuất mức bố trí ngân vốn sách địa phương phù hợp hơn với tình hình thực tiễn.
Với nguồn huy động hợp pháp khác, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đề nghị làm rõ căn cứ và tính khả thi của việc xác định tổng nguồn vốn huy động hợp pháp thực hiện Chương trình; xác định rõ các nhiệm vụ, dự án có khả năng sử dụng nguồn lực xã hội hóa, đồng thời, nghiên cứu quy định chính sách hỗ trợ, khuyến khích của Nhà nước đối với khu vực tư nhân, giảm áp lực cho ngân sách nhà nước.
Về dự kiến phân bổ vốn đầu tư phát triển, cơ quan thẩm tra nhận xét, Tờ trình của Chính phủ và các tài liệu kèm theo chưa thuyết minh cụ thể về dự kiến phân bổ vốn. Phụ lục số 9 về dự kiến nguồn ngân sách trung ương đầu tư phát triển giai đoạn 2026-2030 chỉ dự kiến phân bổ số vốn 50.000 tỷ đồng cho 5 nội dung, chưa rõ số lượng, mức đầu tư, danh mục dự án dự kiến sử dụng vốn đầu tư phát triển từ Chương trình. Do đó, chưa có đủ cơ sở để đánh giá về sự phù hợp, tính khả thi của đề xuất.
