Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu góp phần ổn định các chính sách an sinh

Phù hợp với lộ trình, tầm nhìn dài hạn

Tại cuộc họp lấy ý kiến các thành viên Ban soạn thảo; các Bộ, ngành liên quan nhằm hoàn thiện dự thảo tờ trình của Chính phủ về dự thảo Bộ Luật Lao động (sửa đổi) do Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) tổ chức mới đây, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Doãn Mậu Diệp cho biết, trong bối cảnh già hóa dân số, hầu hết các nước trên thế giới đều đã có kế hoạch điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu.
                

Đề xuất tăng tuổi hưu là tất yếu

Bên cạnh đó, Việt Nam đã bước qua thời kỳ dân số vàng, tiến trình già hóa dân số đang diễn ra nhanh chóng. Nhiều chuyên gia lo ngại về tình trạng thiếu hụt lao động trong tương lai không xa của nước ta nếu không có tính toán và điều chỉnh tuổi nghỉ hưu kịp thời. Do đó, việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu là xu thế tất yếu cần được thực hiện theo lộ trình phù hợp với các yếu tố đó là: tăng trưởng kinh tế với giải quyết bài toán về việc làm và thất nghiệp; sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực; trình độ kỹ thuật và công nghệ áp dụng vào sản xuất; quy mô, chất lượng và cơ cấu dân số, bình đẳng giới; cân đối quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế (BHXH, BHYT) trong dài hạn; xu hướng già hóa dân số, tính chất, loại hình lao động và giữa các ngành nghề, lĩnh vực. “Như vậy, chúng ta cần có tầm nhìn dài hạn trong điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, thực hiện sớm, tiến hành khẩn trương theo lộ trình và không gây sốc cho thị trường lao động” - ông Diệp cho biết.

Việc điều chỉnh tuổi hưu cũng là nội dung nhận được sự quan tâm lớn của dư luận xã hội trong thời gian qua. Là cơ quan đại diện cho tiếng nói của NLĐ, phía Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng cho rằng, việc tăng tuổi nghỉ hưu là cần thiết ở thời điểm này.

Tuy nhiên, cơ quan này cũng lưu ý việc điều chỉnh cần có tầm nhìn dài hạn và có lộ trình và tính tới đặc thù lao động trực tiếp và không gây tác động tiêu cực đến thị trường lao động; bảo đảm số lượng và chất lượng cơ cấu dân số, bình đẳng giới, cân đối Quỹ BHXH trong dài hạn; phù hợp với xu hướng già hóa dân số và tính chất của từng loại hình lao động.

Tác động tích cực tới các chính sách an sinh

Đánh giá tác động của việc tăng tuổi hưu đến các chính sách an sinh, đặc biệt là chính sách BHXH, BHYT - một trong những trụ cột của hệ thống an sinh xã hội, ông Nguyễn Văn Bình - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ LĐ-TB&XH) cho rằng, những tác động động này là rất lớn và theo chiều hướng tích cực. Đơn cử, khi tăng tuổi hưu, đồng nghĩa với việc số tiền đóng BHXH, BHYT của NLĐ sẽ nhiều hơn, trong khi đây cũng chính là số tiền tích lũy để là cơ sở cho việc hưởng lương hưu khi về già của NLĐ.

Điều này đã được thể hiện rất rõ, khi Trung ương ban hành Nghị quyết số 28/NQ-TW về cải cách chính sách BHXH. Một trong những giải pháp được đề ra theo Nghị quyết 28, đó là tăng tuổi hưu.
                

Nâng tuổi hưu giúp tăng nguồn quỹ lương hưu, đảm bảo cuộc sống    choNLĐ khi về già

Theo nội dung của lần cải cách BHXH này, ngoài việc nâng tuổi nghỉ hưu, sẽ thiết kế sửa đổi điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm số năm đóng BHXH tối thiểu từ 20 năm xuống 15 năm và 10 năm với mức hưởng phù hợp. Việc điều chỉnh giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí, cũng như việc thiết kế chặt chẽ hơn trong quy định hưởng chế độ BHXH một lần, sẽ góp phần thực hiện mục tiêu về mở rộng diện bao phủ BHXH. Đồng thời, việc điều chỉnh này cũng đảm bảo cho nhiều NLĐ có cơ hội và điều kiện tiếp tục tham gia BHXH để hưởng lương hưu hàng tháng thay cho việc lựa chọn BHXH một lần; hướng tới mục tiêu đảm bảo an sinh lâu dài cho người dân.

Là một trong những chuyên gia về lao động theo sát diễn biến của dự thảo Bộ Luật Lao động (sửa đổi), TS. Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cũng cho biết, việc nâng tuổi hưu đồng nghĩa với việc NLĐ phải đóng tiền BHXH cao, làm cho quỹ lương hưu an toàn, có thể trả cho NLĐ đến khi chết và tiền lương hưu khi đó cao hơn, đảm bảo chi tiêu cuộc sống tốt hơn cho người về hưu. Tuy nhiên, ông Lợi khẳng định, “không phải vì lo “vỡ quỹ” nên phải tính chuyện tăng tuổi nghỉ hưu, bởi hiện Nhà nước vẫn đang bảo hộ chính sách BHXH”. Do đó, việc tăng tuổi hưu, xét về góc độ an sinh, là có tác động tích cực đối với NLĐ.
         

Theo Dự thảo Bộ luật Lao động (sửa đổi) được Bộ LĐ-TB&XH công bố, 2 phương án tăng tuổi nghỉ hưu được đưa ra.    Phương án 1: Kể từ ngày 01/01/2021, tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với nam, và đủ 55 tuổi 4 tháng với nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với nam và 4 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.    Phương án 2, kể từ ngày 01/01/2021, tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60 tuổi 4 tháng đối với nam, và đủ 55 tuổi 6 tháng đối với nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 4 tháng đối với nam và 6 tháng đối với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.