Dự án đầu tư xây dựng cầu Mỹ Lợi: Kiến nghị lập lại phương án tài chính để xác định thời gian thu phí hoàn vốn

Phê duyệt Dự án chưaphù hợp về nguồn vốnvà quy hoạch

Kết quả kiểm toán cho thấy, Dự án được phê duyệt đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu chính phủ nhưng chưa nêu được khả năng thu xếp vốn, khả năng cấp vốn theo tiến độ nên quá trình thực hiện gặp khó khăn phải chuyển đổi sang hình thức BOT (hợp đồng - kinh doanh - chuyển giao). Cùng với đó, Bộ Giao thông vận tải phê duyệt Dự án với quy mô 4 làn xe cơ giới, chưa phù hợp quy hoạch phát triển ngành giao thông vận tải đường bộ Việt Nam đến năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ, điều này dẫn đến khi chuyển đổi sang hình thức BOT phải điều chỉnh lại quy mô 2 làn xe.

Sau khi chuyển đổi sang hình thức BOT năm 2013, việc Bộ Giao thông vận tải phê duyệt, công bố danh mục Dự án và đăng tên trên Trang Thông tin đấu thầu trước khi có văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính là chưa đúng quy định.

Cũng theo đánh giá của KTNN, trong giai đoạn phần vốn NSNN, Dự án được phê duyệt nguồn vốn, quy mô chưa phù hợp dẫn đến phải điều chỉnh nhiều lần, làm phát sinh, tăng chi phí một số hạng mục giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Giai đoạn phần vốn BOT, dự toán được phê duyệt còn sai sót về khối lượng, đơn giá và định mức. Qua kiểm tra, phát hiện sai lệch (tăng) với giá trị 3,95 tỷ đồng.

Trong giai đoạn phần vốn BOT, nhà đầu tư tổ chức lựa chọn nhà thầu trễ so với thời gian đã phê duyệt tại kế hoạch đấu thầu; chưa thực hiện thẩm định và lập báo cáo thẩm định hồ sơ yêu cầu theo quy định. Một số gói thầu tư vấn thực hiện lựa chọn nhà thầu nhưng chưa được phê duyệt trong kế hoạch đấu thầu; chưa công khai kết quả lựa chọn nhà thầu; các gói thầu thực hiện theo hình thức chỉ định thầu có giá trị giảm thầu thấp (0,02%).

Hạn chế, sai sót trong quản lý thực hiện hợp đồng, quản lý chi phí đầu tư và lập phương án tài chính

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, trong công tác quản lý thực hiện hợp đồng, giai đoạn phần vốn NSNN, Ban Quản lý dự án 7 ký kết các điều khoản hợp đồng và phụ lục hợp đồng chưa chặt chẽ và chưa phù hợp với quy định; điều chỉnh giá hợp đồng chưa chính xác. Giai đoạn phần vốn BOT, DN Dự án ký hợp đồng tín dụng khi khoản cam kết tài trợ vốn của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam cho Dự án không đảm bảo (thấp hơn 15% số cam kết ban đầu) so với quy định của hợp đồng BOT, quy định mức lãi vay không theo nguyên tắc của hợp đồng BOT và quy định của Bộ Tài chính; lãi suất phát sinh trong giai đoạn xây dựng cao hơn mức lãi suất hợp lý theo quy định, giá trị phát sinh tăng 785,3 triệu đồng…

Về quản lý tiến độ thi công, giai đoạn phần vốn NSNN, gói thầu khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi chậm hơn 5 tháng so với hợp đồng đã ký kết. Bên cạnh đó, kết quả kiểm toán cũng chỉ ra nhiều sai sót trong công tác quản lý chi phí đầu tư, thanh quyết toán; công tác quản lý tài chính kế toán như: nghiệm thu khối lượng thi công còn sai sót; chủ đầu tư chưa kiểm soát chặt khâu tính lại khối lượng dẫn đến sai cách tính, tính thừa khối lượng; áp dụng sai định mức, đơn giá thanh toán với tổng giá trị 1,28 tỷ đồng (giai đoạn phần vốn NSNN); giai đoạn phần vốn BOT áp sai định mức, đơn giá thanh toán với tổng giá trị 8,23 tỷ đồng…

Liên quan đến việc tính toán một số chỉ tiêu trong phương án tài chính của hợp đồng BOT, kết quả kiểm toán cho thấy, việc tính toán các chỉ tiêu trong phương án tài chính còn hạn chế. Tổng vốn đầu tư thực tế là 969 tỷ đồng (số liệu sau kiểm toán, chưa xét đến giá trị chênh lệch do sai khác), giảm 332,2 tỷ đồng so với số liệu của Dự án, bằng 74% tổng vốn đầu tư xác định ban đầu. Công tác khảo sát, thu thập số liệu để tính toán lưu lượng xe chỉ thực hiện trong 2 ngày đã ảnh hưởng tới chất lượng công tác dự báo, có sự sai lệch lớn so với thực tế.

Cụ thể, lưu lượng xe năm 2015 bằng 77%, năm 2016 bằng 66% lưu lượng xe trong phương án tài chính; tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2015-2016 là 13% trong khi phương án tài chính xác định là 33%; doanh thu thực tế chỉ đạt 35% (năm 2015) và 59% (năm 2016) so với phương án tài chính đã lập; tỷ lệ chiết giảm doanh thu chưa phù hợp (năm 2015 là 4%, năm 2016 là 12% trong khi phương án tài chính là 5%). Ngoài ra, KTNN cho rằng, việc quy định mức tăng giá vé 3 năm điều chỉnh một lần tăng 18% dựa trên việc xác định chỉ số trượt giá 6%/năm là chưa phù hợp với tình hình kinh tế, xã hội hiện tại vì chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 3 năm gần đây là 3,15%, nếu cộng dồn của 3 năm là 9,46%.

Qua kiểm toán, KTNN đã đưa ra nhiều kiến nghị đối với Công ty Cổ phần Đầu tư cầu Mỹ Lợi, Ban Quản lý dự án 7, Bộ Giao thông vận tải, nhằm chấn chỉnh công tác quản lý đầu tư xây dựng công trình. Trong đó, KTNN kiến nghị Bộ Giao thông vận tải phối hợp với nhà đầu tư, DN Dự án lập lại phương án tài chính để xác định thời gian thu phí hoàn vốn do có sự thay đổi của các yếu tố: Tổng vốn đầu tư BOT khi quyết toán công trình; thay đổi lãi suất vốn vay trong thời gian thi công, thời gian khai thác hoàn vốn cho phù hợp với quy định; thời điểm thu phí của trạm thu phí so với quy định tại Hợp đồng BOT; doanh thu, lưu lượng xe, tốc độ tăng trưởng lưu lượng xe thực tế so với số liệu trong Hợp đồng BOT.         

Theo số liệu kiểm toán, nguồn vốn đầu tư Dự án là 1.105,5 tỷ đồng, trong đó, nguồn vốn nhà nước là 113,1 tỷ đồng, gồm vốn ngân sách T.Ư là 847 triệu đồng, vốn trái phiếu chính phủ 112,3 tỷ đồng; nguồn vốn BOT là 992,3 tỷ đồng, gồm vốn chủ sở hữu 197,5 tỷ đồng, vốn vay 794,8 tỷ đồng. So với số báo cáo, nguồn vốn đầu tư BOT chênh lệch giảm 145,2 tỷ đồng, do giảm giá trị hoàn Thuế Giá trị gia tăng 91,1 tỷ đồng và giảm giá trị hoàn vốn chủ sở hữu đã thu hồi 54,1 tỷ đồng.    Chi phí đầu tư thực hiện Dự án qua kiểm toán cũng giảm hơn 105,3 tỷ đồng do sai khối lượng 2,7 tỷ đồng; sai đơn giá 9,3 tỷ đồng và sai khác 93,3 tỷ đồng.