Dự án Xây dựng công trình Thủy điện Đồng Nai 5: Kỳ cuối - Đem lại hiệu quả kinh tế nhưng còn một số bất cập

Đánh giá cao phương ánthiết kế Dự án

Theo Quyết định phê duyệt ban đầu, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) quy định Dự án hoàn thành năm 2013. Tuy nhiên, trước khi khởi công Dự án (tháng 12/2012), Tổng công ty Điện lực - TKV đã điều chỉnh tiến độ thời gian hoàn thành Dự án là năm 2015 để phù hợp với Quy hoạch điện VII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong quá trình thực hiện Dự án, chủ đầu tư, Ban QLDA và các nhà thầu thường xuyên triển khai kiểm điểm tiến độ thi công trên công trường. Các gói thầu, hạng mục cơ bản thực hiện theo tiến độ hợp đồng đã ký với Ban QLDA. Theo KTNN, do ưu điểm về lựa chọn địa điểm xây dựng nên Dự án không ảnh hưởng đến việc di dân và không mất nhiều diện tích đất canh tác. Việc lựa chọn hợp lý về công nghệ và giải pháp thiết kế chung của Nhà máy sau đập nên tiết kiệm được chi phí đầu tư. Đồng thời, việc lựa chọn phương án thiết kế thân đập trọng lực sử dụng kết cấu bê tông đầm lăn thay cho đổ bê tông thông thường đã góp phần đẩy nhanh tiến độ thi công của Dự án so với mốc thời gian quy định khi phê duyệt Dự án.

Theo KTNN, Dự án hoàn thành ngoài việc ổn định cung cấp điện năng cho các tỉnh thuộc khu vực miền Trung, Tây Nguyên, đồng thời cũng đem lại hiệu quả cao về xã hội, cải thiện đáng kể môi trường kinh tế, khuyến khích đầu tư và từng bước nâng cao đời sống, sinh hoạt cho một vùng dân cư rộng lớn, góp phần tăng cường củng cố và đảm bảo an ninh năng lượng cho đất nước. Nhà máy Thủy điện Đồng Nai 5 có ưu thế về xây dựng do được sử dụng lại nguồn nước từ 4 nhà máy thủy điện nằm ở những bậc thang phía trên của hệ thống sông Đồng Nai nên việc đưa vào vận hành Nhà máy thuận lợi, ổn định.

Tuy nhiên, KTNN nhận định, để Dự án đạt mục tiêu đầu tư và khả năng cân đối nguồn vốn trả nợ vay từ lợi nhuận khi Dự án hoàn thành đi vào vận hành (đánh giá, phân tích tài chính Dự án thực hiện theo Quyết định số 2014/QĐ-BCN ngày 13/6/2007 của Bộ trưởng Bộ Công nghiệp) thì giá bán điện phải từ 1.326 đồng/kWh với thời gian hoàn vốn 18 năm là khá cao so với các dự án thủy điện khác hiện đang thực hiện giá bán điện cho EVN trong năm 2011 chỉ từ 600 - 800 đồng/kWh tùy theo từng dự án.

Mặt khác, theo báo cáo của Công ty Thủy điện Đồng Nai 5, do tình hình hạn hán ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên kéo dài, lượng mưa ít so với cùng kỳ hằng năm dẫn đến nước về hồ chứa đạt mức thấp so với thiết kế. Vì vậy, 6 tháng đầu năm 2016, Nhà máy thường xuyên chỉ duy trì hoạt động luân phiên của 1 tổ máy, theo tính toán mới chỉ đạt khoảng 31% công suất thiết kế và 43% doanh thu so với kế hoạch giao. Do đó, nếu tình trạng hạn hán tiếp tục kéo dài trong những năm tiếp theo thì khả năng vận hành Nhà máy để đạt doanh thu, lợi nhuận theo thiết kế là khó khả thi, dẫn đến công tác trả nợ vay cho Dự án của chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn…

Kiến nghị xử lý tài chính250 tỷ đồng

KTNN đánh giá, chủ đầu tư và các đơn vị chức năng có liên quan đến công tác triển khai thực hiện Dự án về cơ bản đã thực hiện tốt công tác phối hợp, theo dõi, quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư, kế hoạch vốn hằng năm được điều chỉnh cho phù hợp với tiến độ thực hiện, tuân thủ các quy định hiện hành của Nhà nước. Công tác thu hồi tạm ứng được thực hiện theo quy định. Các quy định của Nhà nước về chế độ thanh toán, quyết toán vốn đầu tư, thực hiện lập Báo cáo tài chính hằng năm của Dự án về cơ bản được chấp hành theo quy định. Tuy nhiên, trong chấp hành chế độ kế toán, đơn vị đã thực hiện hạch toán tăng chi phí lãi vay, đồng thời tăng nguồn vốn đối với Phí đại lý cho kỳ từ 28/9/2015 đến 28/9/2016 của Hợp đồng tín dụng không ràng buộc NEXI số tiền 383 triệu đồng là thực hiện chưa đúng quy định tại Thông tư số 161/2007/TT-BTC ngày 31/12/2017 của Bộ Tài chính…

Từ những phát hiện qua kiểm toán Dự án, KTNN kiến nghị Ban QLDA Nhà máy Thủy điện Đồng Nai 5 phải điều chỉnh sổ kế toán, báo cáo tài chính, báo cáo tình hình thực hiện Dự án theo ý kiến kết luận của KTNN và xử lý về tài chính số tiền 250 tỷ đồng. Đồng thời, đơn vị phải trình Tổng công ty Điện lực - TKV thực hiện thẩm định, phê duyệt Bộ đơn giá năm 2013, 2014, 2015 làm căn cứ thanh, quyết toán Dự án. Ban QLDA cũng phải đôn đốc các nhà thầu thực hiện việc rà soát, kê khai thuế Giá trị gia tăng đầu ra tương ứng với giá trị giảm trừ chi phí đầu tư thực hiện theo kết quả kiểm toán của KTNN. Cụ thể là thực hiện kê khai và nộp NSNN các khoản thuế nhà thầu nước ngoài 230 triệu đồng (thuế Giá trị gia tăng và thuế Thu nhập DN); điều chỉnh giảm nguồn vốn 351,2 tỷ đồng trong Báo cáo tình hình nguồn vốn và thanh toán vốn đầu tư đối với Dự án từ khi triển khai đến thời điểm 31/12/2015.

Đối với chủ đầu tư là Tổng công ty Điện lực - TKV, KTNN kiến nghị phải kiểm tra, rà soát phê duyệt Bộ đơn giá năm 2013 và khẩn trương lập, thẩm định, phê duyệt Bộ đơn giá năm 2014, 2015. Sau khi Bộ đơn giá năm 2013 được phê duyệt, KTNN đề nghị Tổng công ty chỉ đạo Ban QLDA kiểm tra, rà soát lại các đợt thanh toán đã áp dụng Bộ đơn giá tạm tính năm 2013 để thanh toán, quyết toán cho phù hợp.

KTNN cũng kiến nghị chủ đầu tư bố trí nguồn vốn tự có đảm bảo đúng cơ cấu, tỷ lệ quy định tại Quyết định đầu tư Dự án nhằm giảm chi phí trả lãi vay tăng do sử dụng nguồn vốn vay nước ngoài vượt so với tỷ lệ được duyệt và làm cơ sở ghi nhận khoản chi phí lãi vay ngắn hạn 2,8 tỷ đồng; kịp thời thanh toán giá trị nghiệm thu hoàn thành cho các nhà thầu thi công tránh xảy ra việc nợ đọng trong công tác xây dựng cơ bản và thực hiện thu hồi tạm ứng theo quy định. Bên cạnh đó, KTNN kiến nghị Tổng công ty Điện lực - TKV tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, giám sát Công ty Thủy điện Đồng Nai 5 phát huy tối đa khả năng vận hành Nhà máy theo công suất thiết kế, tiết kiệm chi phí để có lợi nhuận từ hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như huy động các nguồn vốn hợp pháp khác để trả lãi vay đầu tư.