Ghép tế bào gốc: Hồi sinh những cuộc đời

Hồi sinh trong… tuyệt vọng

Chia sẻ tại Hội nghị tổng kết 10 năm ghép tế bào gốc, được tổ chức ngày 16/5 tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, cô gái Nguyễn Thị Thanh Hương (Bắc Giang) là một trong những bệnh nhân được ghép tế bào gốc điều trị ung thư máu nói trong nghẹn ngào: “Phương pháp ghép tế bào gốc cùng tấm lòng và trình độ của các y, bác sĩ Viện Huyết học đã giúp chúng tôi có cơ hội được hồi sinh, cơ hội được sống lần thứ 2”.

Hơn 3 năm trước, chỉ sau một trận ốm, sốt dài ngày, Thanh Hương đã rất buồn, tinh thần suy sụp, thậm chí tuyệt vọng đến mức muốn tự tử khi biết mình bị ung thư máu. Tuy nhiên, nhờ sự động viên, an ủi và tư vấn của các bác sĩ, Hương và gia đình đã quyết định lựa chọn phương pháp ghép tế bào gốc đồng loài bằng tế bào gốc từ chị gái của Hương. Sau khi được ghép tế bào gốc, Hương chỉ phải dùng thuốc thêm 6 tháng theo chỉ định. Đến nay, sức khỏe của Hương trở lại bình thường, cứ 2 tháng một lần, Hương lại đến viện để kiểm tra định kỳ song không phải dùng thêm thuốc.

Bệnh nhân Trần Thế Thành (Hà Nội) ghép tế bào gốc tự thân từ năm 2006 cũng không giấu nổi cảm xúc: "Hôm nay tôi được đứng ở đây là một điều kỳ diệu, đó là điều kỳ diệu của số phận, của y học và sự kỳ diệu của những tấm lòng… Tôi cảm ơn bệnh viện đã nối cho tôi một cuộc sống bình thường, tôi vẫn tiếp tục có những chuyến công tác xuyên Việt, vẫn làm việc như những người bình thường khác”.

Nhập viện khi đã vài tháng nằm bất động ở nhà, trong trạng thái nửa tỉnh nửa mơ, bệnh nhân Trần Thế Thành chia sẻ, không ai tin rằng ông có thể qua khỏi, nhưng với sự nhiệt tình của các bác sỹ Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương, ông Thành đã được ghép tế bào gốc và đã khỏi bệnh.

Đây chỉ là 2 trong số 204 bệnh nhân đã “thoát án tử” nhờ được ghép tế bào gốc tại Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương. GS. Nguyễn Anh Trí - Viện Trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương khẳng định, tế bào gốc thực sự là “thần dược” đã được cả thế giới thừa nhận, có thể chữa khỏi được bệnh máu ác tính và nhiều bệnh khác. Là bệnh viện chuyên khoa đầu ngành trong lĩnh vực huyết học và truyền máu, Viện luôn coi hoạt động nghiên cứu ứng dụng tế bào gốc là lĩnh vực mũi nhọn.

Chi phí thấp, hiệu quả cao

Từ bệnh nhân đầu tiên được ghép thành công năm 2006, đến nay, ghép tế bào gốc cho các nhóm bệnh đa u tủy xương, ulympho ác tính, tan máu bẩm sinh, rối loạn sinh tủy, suy tủy xương... đã trở thành phương pháp điều trị thường quy của Viện, với quy trình ghép ngày càng hoàn thiện. Viện cũng đã chủ động đầu tư từ nguồn vốn phát triển sự nghiệp để cải tạo, nâng cấp và hoàn thiện khu vực phòng bệnh ghép đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Đặc biệt, Viện đã triển khai thành công Ngân hàng máu dây rốn cộng đồng đầu tiên trong cả nước. Tháng 12/2014, Viện đã tiến hành ca ghép đồng loại không cùng huyết thống đầu tiên sử dụng mẫu máu dây rốn từ ngân hàng này. Đến hết năm 2015, đã có 10 ca ghép tế bào gốc từ nguồn máu dây rốn cộng đồng thực hiện thành công. Kết quả trên đã mở ra tiềm năng ứng dụng rất tốt và đáp ứng nhu cầu ghép tế tế bào gốc đồng loài của bệnh nhân.

Chia sẻ về hiệu quả mang lại từ kỹ thuật ghép tế bào gốc, TS. Bạch Quốc Khánh - Phó Viện trưởng Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cho biết, sau 10 năm tiến hành ghép, đối với ghép tế bào gốc tự thân và đồng loài, tỷ lệ bệnh nhân còn sống đến thời điểm này tương ứng là 70% và 63,3%. Đặc biệt, nhóm ghép đồng loài các bệnh nhân thuộc nhóm bệnh máu lành tính, hiệu quả ghép khá cao đạt 89,6%.

Xét dưới góc độ kinh tế, chi phí cho một ca ghép tế bào gốc tại Việt Nam thấp hơn rất nhiều so với thế giới. Tùy từng hình thức ghép tự thân, ghép đồng loài hay ghép bằng nguồn máu dây rốn không cùng huyết thống, TS. Bạch Quốc Khánh cho biết, chi phí trung bình của một ca ghép tế bào gốc ở Việt Nam là khoảng 700 - 800 triệu đồng, tương đương với khoảng 25.000 - 30.000 USD, trong khi đó trên thế giới như ở Mỹ, Singapore, một ca ghép có giá từ 100.000 - 200.000 USD.

Mặc dù rẻ hơn nhiều so với quốc tế, song chi phí cho một ca ghép tế bào gốc đối với người bệnh vẫn hết sức khó khăn. TS. Bạch Quốc Khánh chia sẻ, hiện nay Quỹ Bảo hiểm y tế đang chi trả khoảng 50 - 60% chi phí cho một ca ghép tế bào gốc. Như vậy, người bệnh phải tự lo khoản chi phí khoảng 200 - 300 triệu đồng. Đây là một số tiền lớn thậm chí “là điều không tưởng” đối với những người nghèo. Vì vậy, Viện đang kiến nghị với Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam thời gian tới có thể mở rộng phạm vi thanh toán tối đa chi phí cho bệnh nhân ghép tế bào gốc, để có thêm nhiều bệnh nhân có cơ hội sống nhờ phương pháp này.