Chuyển đổi năng lượng xanh để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh
Ông Nguyễn Quang Vinh - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - cho biết, trong những năm gần đây, sống xanh, tiêu dùng xanh đang trở thành xu hướng ở nhiều quốc gia trên thế giới, kéo theo việc hình thành nên “luật chơi” mới trong thương mại toàn cầu là xuất khẩu xanh. Theo đó, các thị trường nhập khẩu sẽ triển khai áp dụng thuế suất cao đối với các sản phẩm có “dấu chân carbon” lớn, cũng như đặt ra những quy định liên quan đến bảo vệ môi trường khắt khe hơn đối với hàng hóa nhập khẩu. Trước xu thế “xanh hóa” sản xuất đang được đặt ra cấp thiết hiện nay, một trong những yêu cầu mà các DN xuất khẩu cần chủ động thực hiện là chuyển đổi sử dụng năng lượng xanh để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh cho hàng hóa xuất khẩu.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam - cho biết, các DN trong ngành dệt may đang phải đi theo con đường “xanh hóa” quy trình sản xuất theo yêu cầu từ nhà mua hàng để giữ được đơn hàng. Hiện nay, rất nhiều thị trường trên thế giới đã đưa ra các tiêu chuẩn, quy tắc ứng xử có trách nhiệm với môi trường, trong đó có yêu cầu về tiết kiệm năng lượng, sử dụng các nguồn năng lượng sạch. Sức ép từ các nhà nhập khẩu sẽ là áp lực buộc các DN phải thay đổi nếu muốn đứng vững trong các chuỗi giá trị toàn cầu. “Hiện nay, nhiều DN dệt may đã và đang triển khai lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà xưởng để ưu tiên sử dụng năng lượng sạch, nhằm đáp ứng các tiêu chí sản xuất xanh cho xuất khẩu” - ông Giang thông tin.
Tại Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030 đã đề ra định hướng xuất khẩu hàng hóa Việt Nam trong thời gian tới là tăng tỷ trọng các sản phẩm kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, các sản phẩm thân thiện với môi trường.
Bên cạnh việc đáp ứng yêu cầu từ các nhà nhập khẩu, theo các chuyên gia, việc chuyển đổi sang sử dụng năng lượng xanh cũng đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho DN. Trước hết, sử dụng năng lượng xanh sẽ giúp DN có thể tiết kiệm chi phí. Hiện nay, các nguồn năng lượng tái tạo, ví dụ như: Năng lượng mặt trời, năng lượng gió đã trở nên rẻ hơn so với nhiên liệu hóa thạch. Do đó, sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo sẽ giúp DN tiết giảm chi phí đầu vào, từ đó có điều kiện để hạ giá thành sản phẩm, góp phần gia tăng lợi thế cạnh tranh của sản phẩm. Bên cạnh đó, việc sử dụng năng lượng xanh giúp DN giảm thiểu mức độ rủi ro trong bối cảnh giá nhiên liệu hóa thạch luôn có sự biến động.
Không những thế, trên bình diện vĩ mô, việc chuyển đổi sử dụng năng lượng xanh của DN sẽ giúp tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, giảm phát thải khí nhà kính, bảo vệ môi trường, góp phần quan trọng thúc đẩy tiến trình chuyển đổi xanh trong nội địa nền kinh tế, từ đó đóng góp có ý nghĩa vào sự phát triển bền vững của đất nước. Quá trình này của DN cũng sẽ góp phần chung sức cùng Chính phủ hiện thực hóa các mục tiêu về “Net Zero” mà Việt Nam đã cam kết với cộng đồng quốc tế.
Còn nhiều rào cản trong quá trình “xanh hóa” năng lượng
Mặc dù chuyển đổi sử dụng năng lượng xanh mang lại nhiều lợi ích khá rõ cho DN, tuy nhiên, theo các DN, để thực hiện được quá trình “xanh hóa” năng lượng cũng có không ít thách thức. Trước hết, để triển khai các biện pháp sử dụng năng lượng xanh đòi hỏi DN phải có nguồn tài chính khá lớn, đây là rào cản rất lớn đối với nhiều DN, nhất là DN nhỏ và vừa. Hơn thế nữa, nếu đầu tư hệ thống điện sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời khiến các DN có thể phải lắp đặt lại toàn bộ hệ thống phòng cháy chữa cháy để đáp ứng yêu cầu kiểm tra của cơ quan chức năng, điều này cũng phát sinh nhiều chi phí cho DN. Ngoài ra, hiện nay, các cơ chế chính sách khuyến khích, hỗ trợ DN triển khai sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo vẫn còn hạn chế, từ đó chưa thúc đẩy DN thực hiện chuyển đổi năng lượng một cách mạnh mẽ…
Trước xu thế “xanh hóa” sản xuất đang được đặt ra cấp thiết hiện nay, một trong những yêu cầu mà các DN xuất khẩu cần chủ động thực hiện là chuyển đổi sử dụng năng lượng xanh để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh cho hàng hóa xuất khẩu.
Ông Nguyễn Quang Vinh - Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam
Từ những khó khăn, thách thức đối với DN trong quá trình chuyển đổi sử dụng năng lượng xanh, các chuyên gia cho rằng sự hỗ trợ, đồng hành của Chính phủ với DN là rất quan trọng. Theo đó, với vai trò hỗ trợ, Chính phủ cần tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện các cơ chế, chính sách, nhất là các chính sách về tài chính, để khuyến khích, thúc đẩy DN chuyển đổi năng lượng xanh. Song song với đó là tăng cường các hoạt động hỗ trợ DN tiếp cận các nguồn năng lượng tái tạo của các nhà phát triển với chi phí hợp lý…
Đối với các DN, theo các chuyên gia, quá trình chuyển đổi năng lượng xanh sẽ không có một công thức chung phù hợp với tất cả DN, điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như quy mô, lĩnh vực, địa điểm và văn hóa của từng DN. Tuy nhiên, có một số bước tiếp cận chung mà DN có thể cân nhắc thực hiện khi chuyển đổi sang năng lượng xanh.
Trước hết, DN cần khảo sát đánh giá hiện trạng năng lượng. Cụ thể, DN cần đo lường mức tiêu thụ năng lượng, lượng khí thải và chi phí, cũng như xác định các nguồn cung và nhu cầu năng lượng của đơn vị. Việc thực hiện khảo sát cũng cần đánh giá tiềm năng cải thiện hiệu quả năng lượng hoặc ứng dụng năng lượng tái tạo trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN.
Dựa trên cơ sở khảo sát, DN cần xây dựng lộ trình, chiến lược năng lượng xanh. Theo đó, DN cần xác định tầm nhìn và mục tiêu chuyển đổi năng lượng xanh, phù hợp với chiến lược và giá trị tổng thể của mình. Tùy theo nhu cầu và khả năng của mình, DN có thể lựa chọn các hình thức ứng dụng năng lượng tái tạo như DN tự đầu tư lắp đặt hoặc kết nối với các công ty cung cấp giải pháp năng lượng sạch để cùng hợp tác, đầu tư và chia sẻ lợi ích. Ngoài ra, DN cần thường xuyên rà soát lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh của mình bằng cách thu thập dữ liệu, phân tích và rút ra các bài học kinh nghiệm. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp DN có thể định lượng các kết quả thực hiện, từ đó chủ động trong việc điều chỉnh kế hoạch phù hợp với điều kiện thực tế và đạt được các mục tiêu chiến lược đã đề ra./.
