Giải quyết căn bản vướng mắc, bất cập trong hoạt động giám định tư pháp

Dự án Luật GĐTP (sửa đổi) đã được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến tại Phiên họp sáng 29/9.

Khắc phục vướng mắc phát sinh từ thực tiễn

Trình bày Tờ trình Dự án Luật tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, qua rà soát, có 32/47 Điều của Luật Giám định tư pháp (GĐTP) (được sửa đổi, bổ sung năm 2020) cần sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa đầy đủ các đường lối, chủ trương của Đảng về công tác GĐTP, khắc phục vướng mắc phát sinh từ thực tiễn, đảm bảo đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan.

Trong đó, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện Kiểm sát nhân dân tối cao được thực hiện giám định về âm thanh và kỹ thuật số, điện tử. Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được thực hiện giám định pháp y thương tích bên cạnh việc thực hiện giám định pháp y tử thi theo quy định hiện hành; sửa đổi, bổ sung các quy định về trình tự, thủ tục GĐTP; sửa đổi, bổ sung quy định về cơ chế thanh toán chi phí GĐTP.

Để thể chế hóa chỉ đạo của Đảng về việc hoàn thiện các quy định về phân cấp, phân quyền, Luật GĐTP (sửa đổi) bổ sung quy định phân cấp trong việc bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp, công nhận, hủy bỏ công nhận người GĐTP theo vụ việc, tổ chức GĐTP theo vụ việc giữa Bộ, cơ quan ngang Bộ và địa phương; việc trưng cầu, tiếp nhận trưng cầu giám định ở cấp Trung ương và tỉnh, thành phố để khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh trong tiếp nhận, thực hiện giám định ở Bộ, ngành, địa phương và việc thành lập Hội đồng giám định tỉnh, thành phố trong trường hợp giám định lại lần hai.

Thẩm tra Dự án Luật, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành việc sửa đổi Luật GĐTP nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về cải cách tư pháp, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động GĐTP và công tác quản lý nhà nước về GĐTP; khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn thi hành Luật.

Nhiều ý kiến trong cơ quan thẩm tra tán thành việc bổ sung nhiệm vụ “giám định pháp y thương tích” cho Phòng kỹ thuật hình sự thuộc công an tỉnh, thành phố.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần cung cấp thêm thông tin, đánh giá cụ thể hơn về ưu điểm, hạn chế, tác động tích cực và tiêu cực khi bổ sung nhiệm vụ “giám định pháp y thương tích” cho Phòng Kỹ thuật hình sự thuộc công an tỉnh, thành phố.

Đáp ứng yêu cầu của công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án về kinh tế, tham nhũng

Tại Phiên họp, các ý kiến trong UBTVQH đánh giá cao Dự án Luật có nhiều nội dung đổi mới, thể chế hóa được các chủ trương, đường lối mới của Đảng nhằm khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn hiện nay; gắn với việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, đề cao trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong lĩnh vực có liên quan đến GĐTP, gắn với đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC).

Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga bày tỏ tán thành với quy định về bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp tại Dự thảo Luật theo hướng Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm người làm việc tại Bộ, ngành mình.

“Quy định như vậy sẽ khắc phục được hạn chế trong thời gian qua là cơ quan quản lý, sử dụng giám sát, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ đối với giám định viên nhưng lại không có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, dẫn đến thiếu đồng bộ và nhiều trường hợp không kịp thời” - bà Lê Thị Nga nói.

Bà Nga cũng tán thành việc bổ sung nhiệm vụ “giám định pháp y thương tích” cho Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố và cho rằng, quy định này sẽ giúp sử dụng hiệu quả hệ thống cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật và nguồn nhân lực giám định kỹ thuật hình sự và pháp y đang có hiện nay của ngành Công an.

Tuy nhiên, bà Lê Thị Nga cũng nêu băn khoăn khi cơ quan công an vừa là cơ quan điều tra, vừa là cơ quan trưng cầu giám định, vừa là cơ quan giám định, do đó, bà Nga đề nghị đánh giá kỹ hơn về nội dung này.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu, thời gian qua, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã có nhiều chỉ đạo yêu cầu đối với lĩnh vực GĐTP, liên quan đến việc giải quyết khó khăn, nhất là ở một số vụ án, vụ việc chậm do việc thực hiện giám định tư pháp khó khăn và chậm được khắc phục. Do vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần tiếp tục rà soát, nghiên cứu, bảo đảm việc thực hiện sửa đổi Luật lần này phải đạt mục tiêu giải quyết căn bản những vướng mắc, bất cập trong hoạt động GĐTP, phục vụ hiệu quả hoạt động tố tụng, đáp ứng yêu cầu của công tác điều tra, truy tố, xét xử đối với các vụ án về kinh tế, tham nhũng.

Phát biểu tiếp thu, giải trình, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, Bộ Tư pháp đã rà soát ý kiến của Ban Nội chính Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương liên quan đến những vướng mắc phát sinh từ thực tiễn trong việc thực thi Luật GĐTP để đưa vào Dự án Luật những nội dung nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc hiện hành.

Liên quan đến nội dung bổ sung thêm nhiệm vụ “giám định pháp y thương tích” cho Phòng kỹ thuật hình sự thuộc Công an tỉnh, thành phố, Bộ trưởng thông tin, vừa qua, ngành Công an đã đầu tư cả về cơ sở vật chất, phương tiện, chính sách đối với hoạt động GĐTP, đảm bảo đảm đương được nhiệm vụ.

“Đây là mức trần cho phép thực hiện nhiệm vụ, còn cụ thể có trưng cầu hay không thì do tổ chức thực hiện pháp luật, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng trưng cầu” - Bộ trưởng nói và cho biết, tiếp thu các ý kiến phát biểu, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ cung cấp thêm những dữ liệu, số liệu để bảo đảm thuyết phục hơn.

Luật GĐTP (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 10 tới./.