Giám sát lĩnh vực bất động sản

Hiện nay, mặc dù Chính phủ đã đề ra rất nhiều giải pháp để tháo gỡ những ách tắc của thị trường, tình hình chung vẫn còn rất khó khăn. Khó khăn đang hiện hữu cả về phía cung lẫn phía cầu. Về phía cung, đó là tín dụng bất động sản bị suy cạn; các thủ tục liên quan đến quy hoạch, giao đất cho thuê đất, đến phê duyệt các dự án bị chậm trễ, kéo dài… Về phía cầu, cầu đầu tư vào bất động sản, cầu cất giữ tài sản bằng bất động sản bị đóng băng, vì chủ trương đánh thuế cao những người có nhiều nhà đất chậm được thể chế hóa. Cầu về nhà ở của những người có thu nhập thấp tuy có, nhưng đây chủ yếu là cầu ít có khả năng thanh toán. Giải pháp tài chính nào có thể giúp những người có thu nhập thấp mua được nhà ở? Những sự trợ giúp nào có thể giúp các doanh nghiệp hạ giá thành nhà ở xã hội là những vấn đề nóng bỏng đang chờ những phản ứng chính sách phù hợp.

Trong bối cảnh như vậy, chương trình giám sát chuyên đề của Quốc hội về chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội năm 2024 vừa được thông qua có ý nghĩa rất to lớn.

Đây là cơ hội để một loạt vấn đề liên quan đến thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội được Quốc hội quan tâm giải quyết.

Trước hết, đó là giám sát để bảo đảm sự minh bạch và trách nhiệm giải trình. Bất động sản thường liên quan đến những giao dịch tài chính rất lớn, đến quy hoạch, đến việc giao đất, thu hồi đất, đến việc đền bù, giải tỏa. Giám sát của Quốc hội sẽ giúp các chính sách đã được đề ra trở nên minh bạch hơn và các quyết sách của Chính phủ trong lĩnh vực bất động sản sẽ được giải trình với công chúng.

Thứ hai, bất động sản là lĩnh vực rất dễ xảy ra tham nhũng, hối lộ và các hành vi tiêu cực. Giám sát của Quốc hội có thể nhận biết và ngăn cản những hành vi nói trên bằng cách soi xét các giao dịch bất động sản, các giấy phép xây dựng, các quyết định giao đất, cho thuê đất. Điều này sẽ giúp tăng cường sự liêm chính, cũng như sự công bằng trong lĩnh vực này.

Thứ ba, các chính sách liên quan đến bất động sản ảnh hưởng trực tiếp đến quyền tiếp cận nhà ở, quyền sử dụng đất và các tiện ích về cơ sở hạ tầng của người dân. Giám sát của Quốc hội sẽ giúp bảo đảm các chính sách trong lĩnh vực bất động sản sẽ hướng tới lợi ích của công chúng, hướng tới sự phù hợp của giá cả nhà ở và các tiện ích về cơ sở hạ tầng phù hợp.

Thứ tư, Chính phủ triển khai các chương trình xây dựng nhà ở đến giải quyết vấn đề thiếu hụt nhà ở, tình trạng vô gia cư và bảo đảm nhà ở xã hội. Giám sát của Quốc hội sẽ giúp đánh giá hiệu quả, cũng như tác động của các chương trình này, giúp bảo đảm rằng chúng phải đạt được các mục tiêu đã đề ra.

Thứ năm, Quốc hội đóng vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến lĩnh vực bất động sản. Cuộc giám sát sẽ giúp xem xét và sửa đổi, bổ sung hệ thống pháp luật hiện hành để bắt kịp với sự thay đổi của nhu cầu xã hội, sự phát triển của công nghệ và phù hợp với điều kiện kinh tế.

Thứ sáu, chính sách bất động sản liên quan đến quyền tài sản của người dân. Giám sát của Quốc hội sẽ giúp bảo đảm rằng các quyền tài sản của người dân được tôn trọng, sự cân bằng giữa quyền tài sản của người dân và lợi ích công cộng được bảo đảm.

Ngoài ra, các chính sách bất động sản thường gắn với quy hoạch đô thị và xây dựng cơ sở hạ tầng. Giám sát của Quốc hội sẽ giúp bảo đảm rằng các quyết định liên quan đến quy hoạch đô thị phải dựa trên sự đánh giá toàn diện về nhu cầu của người dân, các cân nhắc về môi trường; sự tham vấn công chúng được triển khai; tính bền vững được bảo đảm.

Chương trình giám sát chính sách, pháp luật quản lý bất động sản và phát triển nhà ở xã hội là rất quan trọng. Tuy nhiên, đây quả thực là một lĩnh vực chính sách vô cùng rộng lớn. Để bảo đảm hiệu quả, có lẽ, Quốc hội vẫn cần phải có sự xác lập ưu tiên ở đây. Chỉ khi phạm vi giám sát được ưu tiên cho những vấn đề nóng bỏng nhất đang được đặt ra, Quốc hội mới có đủ thời gian và nguồn lực để thực hiện chương trình giám sát thành công.

Cuối cùng, thu thập thông tin đầy đủ và với chất lượng cao sẽ rất quan trọng cho hoạt động giám sát. Các báo cáo của Kiểm toán liên quan đến bất động sản vì vậy là nguồn thông tin không thể thiếu ở đây./.