Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới giảm nhưng vẫn chưa đạt mục tiêu
Tại Hội thảo, PGS,TS. Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá - cho biết: Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nam giới Việt Nam giảm từ 45,3% năm 2015 xuống 42,3% vào năm 2020.
Với kết quả như trên, theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam đã phòng tránh được 280.000 ca tử vong sớm vì các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá. Ước tính chi phí tiết kiệm được do giảm tỷ lệ bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra trong giai đoạn 2015-2020 là 1.277 tỷ đồng/năm.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là 1 trong 15 nước có số nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới và mức giảm nêu trên vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra trong Chiến lược phòng chống tác hại thuốc lá đến năm 2020, đó là giảm sử dụng thuốc lá ở nam giới xuống còn 39%.
Một trong những nguyên nhân chủ yếu của việc tỷ lệ hút thuốc lá còn cao và giảm chậm là do thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp. Giá thuốc lá rẻ làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo.
Bên cạnh đó, thị trường xuất hiện các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng…
Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5/2023 được WHO phát động với chủ đề: “Chúng ta cần thực phẩm, không cần thuốc lá” nhằm kêu gọi các quốc gia thúc đẩy hoạt động nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá với sức khỏe, kinh tế, môi trường, an ninh lương thực và dinh dưỡng; kêu gọi mọi người bỏ thuốc lá để tăng chi cho thực phẩm.
Ông Khuê cũng cho biết thêm: Theo báo cáo của Cục quản lý khám chữa bệnh, những năm gần đây, có tới hơn 70% bệnh nhân đến các cơ sở khám và điều trị liên quan đến các căn bệnh không lây nhiễm như tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa, mỡ máu, cholesterol, đột quỵ, tim mạch. Các khoa, các phòng ung thư, bệnh viện tim mạch, hô hấp quá tải.
Một trong những nguyên nhân chính của các bệnh này chính là thuốc lá. Vì thế, WHO cảnh báo chúng ta tiếp tục chiến đấu với những căn bệnh này.
Ông Lương Ngọc Khuê kêu gọi: Người đang hút thuốc lá nhiều thì hút ít đi, người chưa hút thuốc thì không nên hút thuốc để bảo vệ sức khỏe bản thân và sức khỏe cộng đồng.
Học sinh nữ có xu hướng gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử
Theo ThS, BS. Nguyễn Thị An - Giám đốc Tổ chức HealthBridge Canada tại Việt Nam, việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới trong giới trẻ có xu hướng gia tăng.
Năm 2015, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử (TLĐT) ở người trưởng thành ở Việt Nam là 0,2%, chưa có số liệu về sử dụng TLĐT ở thanh thiếu niên.
Năm 2019, tỷ lệ sử dụng TLĐT của học sinh 13 - 17 tuổi là 2,6% (nam là 3,6%, nữ là 1,5%).
Năm 2021-2022, tỷ lệ sử dụng TLĐT của học sinh 13-15 tuổi là 3,5% (nam 4,3%, nữ 2,8%).
Tỷ lệ sử dụng TLĐT ở học sinh đặc biệt cao ở các thành phố lớn: 8,35% học sinh lớp 8-12 tại Hà Nội sử dụng TLĐT (nam là 12,39%, nữ là 4,8%).
Đáng lo ngại, xu hướng tăng cao tỷ lệ sử dụng thuốc lá và TLĐT ở học sinh nữ. Theo kết quả cuộc Khảo sát hành vi sức khỏe học sinh toàn cầu (GSHS) của WHO, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh nữ từ 13-15 tuổi năm 2021-2022 là 2,8% trong khi tỷ lệ này năm 2019 chỉ khoảng 1,5-1,6% (Xem biểu đồ).
Từ đó, bà An nêu 4 khuyến nghị: Tăng cường thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm trong đó tập trung xử lý vi phạm địa điểm cấm hút thuốc, vi phạm về quảng cáo, khuyến mại và tài trợ, kinh doanh buôn bán các sản phẩm thuốc lá lậu.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá để ngăn chặn sự gia tăng sức mua thuốc lá, hạn chế thanh niên tiếp cận với thuốc lá giá rẻ.
Ban hành chính sách cấm lưu hành thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng tại Việt Nam theo khuyến cáo của Bộ Y tế và WHO.
Đồng thời, truyền thông nâng cao hiểu biết về tác hại của thuốc lá, TLĐT, thuốc lá nung nóng và trách nhiệm của cha mẹ, giáo viên, trẻ em trong bảo vệ trẻ em.
Việc sử dụng thuốc lá trong giới trẻ có xu hướng tăng là một trong những nguyên nhân mà năm nay, Quỹ phòng, chống tác hại thuốc lá, Bộ Y tế chọn Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam để tổ chức Lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) nhằm tuyên truyền đến thế hệ trẻ việc phòng, chống tác hại thuốc lá để bảo vệ sức khỏe./.
