Lo ngại khi các trường hợp rút BHXH một lần tăng
Tuy chưa phải là “điểm nóng” về tình trạng rút BHXH một lần nhưng trong 9 tháng qua, toàn TP. Hải Phòng có hơn 15.000 trường hợp rút BHXH một lần, tăng so với cùng kỳ và bằng số người nhận BHXH một lần của cả năm 2022. BHXH Hải Phòng cho biết, bình quân số người nhận BHXH một lần tăng 8,4% qua các năm.
Theo BHXH TP. Hải Phòng, có rất nhiều lý do và nguyên nhân sâu xa mà NLĐ có thể không chia sẻ hết khi đến làm thủ tục rút BHXH một lần. Qua khảo sát thực tế, NLĐ khi nộp hồ sơ thanh toán BHXH một lần đều đưa ra những lý do riêng như: do bị mất việc làm, phải đối mặt với khó khăn tài chính trước mắt; để giải quyết khó khăn kinh tế như: trả nợ, mua nhà, lấy vốn đầu tư, kinh doanh, ra nước ngoài lao động, hoặc bị mắc trọng bệnh...
Chị Phạm Thùy Dương, cán bộ BHXH tại bộ phận một cửa của Ủy ban nhân dân quận Hồng Bàng chia sẻ, phần lớn NLĐ xin rút BHXH một lần là những người trẻ vì họ cho rằng, họ vẫn còn thời gian để tham gia BHXH ở nơi khác khi kiếm được việc làm mới. Rất ít người trung tuổi rút BHXH một lần vì họ có nhiều kinh nghiệm và cảm nhận được giá trị của tiền lương cùng những ưu đãi về bảo hiểm y tế khi họ không còn sức làm việc hoặc về hưu, không muốn trở thành gánh nặng cho con cháu…
Tại Thủy Nguyên, một huyện lớn với 330.000 dân, trong 8 tháng năm 2023 có hơn 2.800 người rút BHXH một lần. Giám đốc BHXH huyện Thủy Nguyên Nguyễn Văn Nhiên cho biết, có ngày cao điểm, BHXH huyện tiếp nhận gần 200 trường hợp xin rút BHXH một lần, nhất là khoảng thời gian dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhiều cơ sở sản xuất phải tạm đóng cửa, nhiều NLĐ thiếu, nhỡ việc làm. Trong đó có cả lý do tâm lý “đám đông” lan truyền khiến nhiều người dao động và đăng ký rút BHXH một lần…
Hành động để giảm tình trạng rút BHXH một lần
Trưởng phòng Chế độ BHXH TP. Hải Phòng Phạm Thị Thanh Vân cho biết, BHXH thành phố đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm tình trạng rút BHXH một lần. Tăng cường truyền thông, đối thoại với doanh nghiệp, với NLĐ về lợi ích tham gia BHXH và những thiệt thòi khi rút BHXH một lần; phân tích giải pháp hiệu quả là hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp để vượt qua khó khăn lúc mất việc hoặc bảo lưu thời gian đóng BHXH, để khi có điều kiện thì tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện…
Đặc biệt, tại BHXH các quận, huyện - nơi NLĐ đến làm thủ tục rút BHXH một lần, công tác tư vấn, giải thích chế độ, chính sách được quan tâm chú trọng hơn cả. Tại đây, các cán bộ BHXH đều nhiệt tình tư vấn cho NLĐ về những thiệt thòi khi thanh toán BHXH một lần đồng nghĩa với việc mất đi cơ hội hưởng lương hưu khi về già và sẽ phụ thuộc nhiều vào con cháu, xã hội; mất đi cơ hội tự chủ, tự quyết về tài chính và cuộc sống.
Nhiều NLĐ đến nộp hồ sơ thanh toán BHXH một lần tại bộ phận một cửa BHXH các quận, huyện, sau khi được tư vấn đã từ bỏ ý định rút BHXH một lần. Thậm chí có người còn tích cực tham gia đóng BHXH thêm cho người thân trong gia đình hoặc quay trở lại tham gia đóng BHXH tự nguyện…
Từ thực tiễn cơ sở, bà Phạm Thị Thanh Vân cho rằng, thời gian tới, Nhà nước cần có những giải pháp tổng thể mang tính vĩ mô để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, thu hút đầu tư FDI, tạo môi trường và nhiều việc làm tốt, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho NLĐ.
Bên cạnh đó, Nhà nước thực hiện hiệu quả chính sách đào tạo nghề, giới thiệu việc làm cho NLĐ; sửa Luật BHXH theo hướng mở rộng đối tượng tham gia, quyền lợi hưởng; giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu, tạo điều kiện cho NLĐ có nhiều cơ hội để hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động; xử lý nghiêm tình trạng mua-bán, cầm cố sổ BHXH, các vi phạm về đóng BHXH cho NLĐ…
Cùng với đó, các cấp công đoàn, chủ sử dụng lao động cũng cần phối hợp với cơ quan BHXH để truyền thông rộng rãi về tính ưu việt, lợi ích lâu dài khi tham gia BHXH; khuyến nghị NLĐ nên bảo lưu thời gian đóng BHXH khi nghỉ việc và tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hoặc tự nguyện để tự bảo đảm cuộc sống và chăm sóc sức khỏe cho bản thân khi hết tuổi lao động.
BHXH Hải Phòng xác định, để giảm tình trạng rút BHXH một lần, BHXH thành phố sẽ tiếp tục triển khai nhiều giải pháp tích cực, nỗ lực tiến tới mục tiêu mọi người đều có BHXH và xây dựng nền an sinh vững bền./.
