Kenya: Ngân sách các quận vẫn bị biển thủ, sử dụng sai mục đích

Dùng tiền ngân sách để đi du lịch

Kenya có tổng số 47 hội đồng quận, các thành viên của hội đồng là những người được nhân dân tín nhiệm bầu ra nhằm thực thi các chức năng lập pháp, hành pháp, đảm bảo quyền lợi của nhân dân…

Tuy nhiên, Báo cáo mới nhất do Tổng Kiểm toán Kenya Edward Ouko công bố đã lên án thành viên của hầu hết các hội đồng quận tại Kenya đã chi tiêu lãng phí tiền thuế do nhân dân đóng góp. Cụ thể, trong năm tài chính 2016-2017, 47 hội đồng quận của Kenya đã chi tới 4,9 tỷ Shilling Kenya (KES) ngân sách, tương đương gần 49 triệu USD cho các chuyến công tác, du lịch trong nước.

Người dân tại hai quận Lamu và Tana River vô cùng bất bình khi Báo cáo kiểm toán chỉ ra rằng, quan chức tại hội đồng hai quận này đã “vung tay quá trán”, chi tiêu quá hậu hĩnh cho tất cả các chuyến công tác, du lịch nội địa của các quan chức tại đây. Đây cũng là hai địa phương nằm trong danh sách những quận có chi phí công tác, du lịch cho cán bộ, quan chức cao nhất tại Kenya.

Bên cạnh đó, quận Taita Taveta còn bị chỉ trích đã không nộp Báo cáo tài chính đúng thời hạn để phục vụ công tác kiểm toán thường niên và quận Tharaka Nithi đứng vị trí số một trong danh sách các quận có chi phí công tác, du lịch trong nước ở mức cao nhất, lên tới 540 triệu KES.
Báo cáo kiểm toán cũng cho thấy, Bomet là quận đứng đầu danh sách các quận có những khoản chi phí cho mục đích đi công tác, du lịch nước ngoài trái quy định cao nhất, có tới 87,6% ngân sách quận chi cho các chuyến công tác phí nước ngoài không tuân thủ các quy định của pháp luật, nhiều khoản chi mờ ám có dấu hiệu biển thủ ngân sách công. Quận West Pokot đứng ở vị trí thứ hai với 57,4%, đứng thứ ba là quận Tharaka Nithi với 55,4%, tỷ lệ này tại quận Meru và Kisumu lần lượt là 43,4% và 30,9%.

Tổng Kiểm toán cho biết, chi phí cho các chuyến công tác, du lịch nước ngoài của các hội đồng quận trong năm tài chính được xem xét là khoảng 460 triệu KES, trong đó, 68 triệu KES bị chi tiêu bừa bãi mà không hề có các giấy tờ, chứng từ chi ngân sách hợp lệ.

Trong khi đó, một số hội đồng quận vẫn chưa hoàn toàn tán thành với số tiền 2,09 tỷ KES trong tổng số 4,9 tỷ KES mà Báo cáo kiểm toán đưa ra. Họ giải trình rằng, ngân sách quận đã được sử dụng vào nhiều mục đích chính đáng khác, tuân thủ các quy định chi tiêu ngân sách công và phục vụ lợi ích của nhân dân tại địa phương chứ không phải chỉ để phục vụ mục đích đi công tác, du lịch của các quan chức quận.

Cần nâng cao vai trò giám sát của công dân

Phát biểu tại buổi công bố Báo cáo kiểm toán trên, Chủ tịch quận Kajiado Johnson Osoi cho biết, nếu những hành vi tham nhũng ngân sách bị phát hiện, những quan chức có liên quan phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Ông cũng đề nghị tất cả các quận trên cả nước bắt buộc phải thành lập các ủy ban kiểm toán, chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát công tác quản lý, sử dụng ngân sách của địa phương, không có trường hợp ngoại lệ.

Bà Irene Otieno - Điều phối viên của Hiệp hội Người nộp thuế Kenya - cho rằng, tình trạng tham nhũng, biển thủ, lạm chi của nhiều quan chức Kenya đã bị phanh phui trong nhiều cuộc kiểm tra của Văn phòng Tổng Kiểm toán. Nhiều quan chức chính quyền đã tha hóa, biến chất và đánh mất lòng tin từ công chúng. Chính công dân Kenya - những người nộp thuế - đang phải chịu đựng hậu quả của những hành vi tham nhũng đó.

Đại diện Hiệp hội cho biết thêm, hiện các quận của Kenya có vô số hóa đơn đang chờ được xử lý với tổng giá trị 134,9 tỷ KES, trong đó, quận Nairobi đứng đầu danh sách với số hóa đơn đang chờ được thanh toán lên tới 101,3 tỷ KES, quận Mombasa đứng thứ hai với 4,6 tỷ KES. Nhiều hồ sơ của 46/47 quận tại Kenya đang chờ thanh toán có giá trị lên tới 14,6 tỷ KES, những hồ sơ này chưa được thanh toán vì không đủ các hóa đơn, chứng từ thanh toán hợp lệ.

Hiệp hội cũng đưa ra khuyến nghị đối với chính quyền các quận cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Đạo luật Quản lý công số 2012-70:30 về việc ưu tiên sử dụng ngân sách vào những mục tiêu phát triển các địa phương.

Tổng Kiểm toán Edward Ouko kêu gọi mỗi công dân Kenya cần nâng cao vai trò, trách nhiệm của mình trong việc giám sát hoạt động chi tiêu ngân sách công của tất cả quan chức trong các cấp thuộc Chính phủ, giúp họ nâng cao trách nhiệm trong việc sử dụng từng khoản ngân sách dù là nhỏ nhất. Văn phòng Tổng Kiểm toán Kenya đang xem xét làm thế nào để xây dựng một khuôn khổ pháp lý về trách nhiệm xã hội của quan chức các chính quyền địa phương chặt chẽ hơn.