Đề xuất 8 cơ chế, chính sách đặc thù
Tại Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các CTMTQG, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến tại Phiên họp chiều 08/01, Chính phủ đề xuất 8 cơ chế đặc thù gồm: phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách nhà nước (NSNN) hằng năm; điều chỉnh dự toán NSNN, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm của CTMTQG; cho phép UBND cấp tỉnh được ban hành quy định về thủ tục hành chính trong lựa chọn dự án phát triển; sử dụng NSNN trong trường hợp giao chủ dự án phát triển sản xuất tự thực hiện việc mua sắm hàng hoá phục vụ hoạt động phát triển sản xuất; quản lý, sử dụng tài sản hình thành từ dự án hỗ trợ phát triển sản xuất; ủy thác vốn tự cân đối của ngân sách địa phương qua hệ thống ngân hàng chính sách xã hội; thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG; giao kế hoạch đầu tư công trung hạn, đầu tư vốn hàng năm đối với dự án đầu tư quy mô nhỏ, kỹ thuật không phức tạp.
Trong đó, về cơ chế phân bổ, giao dự toán chi thường xuyên ngân sách trung ương hằng năm, Chính phủ đề xuất cơ chế đặc thù: Quốc hội quyết định phân bổ dự toán; Thủ tướng Chính phủ giao dự toán chi thường xuyên ngân sách trung ương hằng năm thực hiện từng CTMTQG cho các địa phương theo tổng kinh phí từng chương trình. HĐND cấp tỉnh quyết định phân bổ dự toán chi thường xuyên nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ hằng năm của từng CTMTQG chi tiết đến dự án thành phần.
Về cơ chế điều chỉnh dự toán NSNN, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm của CTMTQG, Chính phủ đề xuất cho phép HĐND cấp tỉnh được điều chỉnh dự toán ngân sách ngân sách trung ương hỗ trợ năm 2024 và dự toán các năm 2021, 2022, 2023 được kéo dài sang năm 2024 theo nguyên tắc không vượt quá tổng dự toán đã được cấp có thẩm quyền giao.
UBND cấp tỉnh, cấp huyện theo thẩm quyền phân cấp, quyết định việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn của các năm 2021, năm 2022, năm 2023 được kéo dài thời gian thực hiện, giải ngân sang năm 2024 trong tổng mức vốn đã được cấp có thẩm quyền giao kế hoạch.
Về cơ chế sử dụng NSNN trong trường hợp giao chủ dự án phát triển sản xuất tự thực hiện việc mua sắm hàng hoá phục vụ hoạt động phát triển sản xuất, Chính phủ đề xuất quy định chủ dự án phát triển sản xuất (doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, người dân) khi được giao thực hiện việc mua sắm hàng hóa từ nguồn vốn hỗ trợ của NSNN cũng được tự quyết định phương thức mua sắm hàng hoá thuộc nội dung dự án hỗ trợ phát triển sản xuất (không bắt buộc thực hiện đấu thầu trong mua sắm hàng hoá). Các trường hợp cơ quan nhà nước trực tiếp thực hiện việc mua sắm hàng hoá và bàn giao lại cho chủ dự án hoặc hỗ trợ trực tiếp cho người dân trong thực hiện hoạt động hỗ trợ phát triển sản xuất phải thực hiện đấu thầu mua sắm hàng hoá theo quy định Luật Đấu thầu…
Về cơ chế thí điểm phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép HĐND cấp tỉnh được quyết định lựa chọn 1 huyện thực hiện thí điểm cơ chế phân cấp cho HĐND cấp huyện quyết định: Điều chỉnh phương án phân bố vốn đầu tư công, kinh phí thường xuyên giữa các CTMTQG trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, kế hoạch đầu tư vốn hằng năm, dự toán NSNN hằng năm đã được cấp có thẩm quyền giao; điều chỉnh cơ cấu nguốn vốn NSNN giữa chi đầu tư, chi thường xuyên của các dự án thành phần không còn đối tượng hỗ trợ để tập trung vốn thực hiện các dự án thành phần khác thuộc các CTMTQG giai đoạn 2021-2025.
Rà soát kỹ, chọn lọc chính sách cần thiết
Thảo luận tại Phiên họp, các Ủy viên UBTVQH thống nhất với sự cần thiết ban hành cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện các CTMTQG. Nhiều ý kiến đồng tình sử dụng tên gọi là Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các CTMTQG; không nên dùng từ “thí điểm” vì thời gian thực hiện các Chương trình chỉ còn 2 năm và các chính sách cũng đã tương đối rõ.
Nhấn mạnh thời gian thực hiện 3 CTMTQG không còn dài (chỉ 2 năm nữa), Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh đề nghị chọn lọc các cơ chế, chính sách thiết thực và cần thiết, rà soát kỹ lưỡng các nội dung quy định để khi Nghị quyết của Quốc hội được ban hành có thể thực hiện được ngay.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng đề nghị, Dự thảo Nghị quyết cần tập trung vào những vấn đề để tháo gỡ và đẩy nhanh tiến độ thực hiện các CTMTQG, không nên có thêm các thủ tục để làm chậm tiến độ. “Đã là tháo gỡ thì đừng có buộc thêm, đã đẩy nhanh thì đừng sinh ra thêm các thủ tục” - Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh quan điểm.
Phát biểu ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định sự cần thiết của Nghị quyết, đồng thời nhấn mạnh nguyên tắc, cơ chế, chính sách đặc thù có thể khác với các quy định của luật hiện hành nhưng không được trái với những chủ trương, đường lối của Đảng; phải phù hợp với Hiến pháp, các thỏa thuận quốc tế.
Việc tháo gỡ cần được thực hiện triệt để, toàn diện, “tới nơi, tới chốn”, để tránh đối mặt với những khó khăn khác. Với những vấn đề chưa rõ, nếu cần có thể đi đến đồng thuận về nguyên tắc để tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ và các địa phương chuẩn bị, đưa ra quyết định đúng đắn để tiếp tục tháo gỡ việc thực hiện 03 CTMTQG này.
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang
Đề cập đến việc phân cấp cho cấp huyện trong quản lý, tổ chức thực hiện các CTMTQG, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ và UBTVQH nội dung này. Nếu như chính sách không phát huy tác dụng ngay trong giai đoạn hiện nay, không giúp gì cho quá trình xây dựng nội dung chương trình thời gian tới thì sẽ để quy định trong Nghị quyết của Quốc hội khi phê chuẩn CTMTQG trong giai đoạn mới. Trường hợp giải quyết những vấn đề trước mắt, vừa có tác dụng làm một chủ trương chính thức hóa để cho các cơ quan của Chính phủ khi xây dựng chương trình mới thì quy định trong Nghị quyết này để có căn cứ triển khai.
Đồng tình với ý kiến trong UBTVQH, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang cho biết, Chính phủ sẽ nỗ lực hoàn thiện các công việc còn lại đáp ứng các yêu cầu đề ra trong thời gian sớm nhất, qua đó, đề ra được chính sách tháo gỡ, giúp 3 CTMTQG có thể được triển khai hiệu quả, về đích đúng hạn.
