Khơi thông nguồn vốn, thu hút tinh thần khởi nghiệp

Vốn luôn là khó khănhàng đầu

Hoạt động của các DN khởi nghiệp được Đảng và Nhà nước hết sức quan tâm. Theo đó, số lượng và chất lượng startup ngày càng tăng, cả nước có hàng nghìn startup, 50 cơ sở ươm tạo và tổ chức thúc đẩy kinh doanh, hình thành thêm một số quỹ đầu tư. Chất lượng và số lượng đơn vị đầu tư các startup tăng mạnh trong năm 2018 với tổng số vốn đầu tư 889 triệu USD, tăng gấp ba lần so với năm 2017. Tuy nhiên, môi trường phát triển startup tại Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn, nhất là các vấn đề liên quan tới thoái vốn, cho vay, vốn đầu tư mạo hiểm... khiến các nhà đầu tư còn e ngại, các startup mất đi cơ hội kinh doanh.

Từ góc độ DN tư nhân, nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành (CEO) Tiki Trần Ngọc Thái Sơn nêu quan điểm, khởi nghiệp cần phải chuẩn bị vốn. Điểm khó khăn chính khiến các startup Việt khó gọi vốn từ các nhà đầu tư là do với các nhà đầu tư, thứ quan trọng nhất với họ chính là lợi nhuận. Để chứng minh được startup của mình sẽ sinh lời không phải một việc đơn giản khi startup thường phải kiên trì, nhiều khi đến 5 năm mới có lãi. Bên cạnh đó, một khó khăn nữa là nhà đầu tư băn khoăn việc làm sao để thoái vốn thành công. Để các startup Việt có thể gọi vốn dễ dàng hơn, ông Sơn cho rằng, nên có mô hình thí điểm để cho các startup lên sàn chứng khoán, đó là điều mà Nhật Bản và Hàn Quốc đã từng triển khai thành công. Ngoài ra, cần mở rộng quy mô của nền kinh tế khởi nghiệp ở Việt Nam, để các nhà đầu tư có thể thấy Việt Nam là thị trường hấp dẫn để họ “đổ” vốn đầu tư.

Trong khi đó, nhà sáng lập kiêm CEO của Logivan Linh Phạm cho rằng, cần có chính sách tín dụng cho những người sáng lập, khởi nghiệp để họ có thể tiến xa hơn trước khi nhận được vốn từ các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, rào cản về tiếng Anh cũng là trở ngại khiến cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài chưa bỏ vốn nhiều vào startup Việt Nam. Vì vậy, việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai ở Việt Nam là yếu tố quan trọng để startup vươn ra thế giới.

Cần có trung gian hỗ trợ khởi nghiệp

Khơi thông nguồn vốn, thu hút tinh thần khởi nghiệp, nâng cao nhận thức và đảm bảo nhiệt huyết, nền kinh tế tư nhân phải hợp tác với Chính phủ là kinh nghiệm từ Grab, một trong những biểu tượng startup thành công ở Đông Nam Á. Theo ông Jerry Lim - CEO Grab Việt Nam, Chính phủ cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích cho các startup để tạo ra sân chơi bình đẳng, đóng vai trò điều tiết. Các công ty và cơ quan chính phủ cần hợp tác chặt chẽ, chọn lọc thông tin hữu ích, xác định đâu là yếu tố thành công.

Ông Phạm Anh Tuấn, chủ một DN trong lĩnh vực bất động sản tại Quảng Ngãi với 4.000 nhân sự, đưa ra đề xuất nên có khái niệm “cò” khởi nghiệp - tức là môi giới khởi nghiệp, tương tự như trong lĩnh vực bất động sản. Bởi, nhiều người có ý tưởng nhưng lại thiếu kỹ năng bán hàng, cần có người trung gian hỗ trợ.

Đồng quan điểm, Cố vấn khởi nghiệp tại Chương trình Khởi nghiệp Thụy Sỹ Trần Trí Dũng cho rằng, cần thúc đẩy các đơn vị trung gian. “Chúng ta đã có các vườn ươm, chương trình tăng tốc, chương trình hỗ trợ khởi nghiệp trong các trường đại học. Nhưng có một thực tế là năng lực của các tổ chức này còn nhiều mặt cần bồi dưỡng. Những hoạt động trung gian hỗ trợ khởi nghiệp này gần như không thể sinh lời, vậy làm sao những tổ chức này có thể hoạt động và phát triển. Cổ phần của các startup cũng có thể bán. Tôi cho rằng cần có môi trường pháp lý có thể tạo điều kiện niêm yết cho các starup” - ông Trần Trí Dũng nói.

Theo đề xuất của bà Phi Thị Ngọc Anh (CEO Hệ thống phân phối Thegreenway), nếu Chính phủ có một cổng thông tin chung, khi DN có ý tưởng sáng tạo sản phẩm hay dịch vụ có thể đăng ký ngay để bảo hộ ý tưởng sáng tạo, người mua hàng trong và ngoài nước biết đến sản phẩm đó, liên thông tới các thị trường khác, không xảy ra tình trạng mất thương hiệu. Thứ hai là thông qua cổng thông tin này, các ngân hàng có hỗ trợ cho DN về vốn. Vì hiện nay, khi DN đi vay phải xét rất nhiều thủ tục, không chấp nhận bảo lãnh bằng hàng hoá, khiến DN chật vật tìm nguồn vốn.

Trong phiên họp toàn thể tại Diễn đàn Kinh tế tư nhân 2019, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng khẳng định, Việt Nam đang có phong trào khởi nghiệp mới thành công nhưng chưa mạnh mẽ. Trong năm tới, Thủ tướng và Chính phủ sẽ có quyết sách để ý tưởng khởi nghiệp mạnh mẽ hơn. Theo đó, đối với nền kinh tế Việt Nam, để ngành kinh tế đủ lớn, năng động, hội nhập sâu, tốc độ phát triển nhanh, có nhiều cơ hội cho thế hệ khởi nghiệp thành công, Chính phủ phải tạo thể chế pháp luật, nhân lực, thị trường. Thủ tướng cũng cho biết, Chính phủ vừa phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia”, thành lập các trung tâm đổi mới, sáng tạo. Năm 2019, Chính phủ sẽ phê duyệt Đề án Chuyển đổi số quốc gia, tạo tiền đề cho các mô hình khởi nghiệp thành công.