Kiểm toán ngân sách địa phương tỉnh Lào Cai: Chi thường xuyên cần đảm bảo đúng chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức

Năm 2020, ngân sách tỉnh Lào Cai chưa phân khai và giao dự toán ngay từ đầu năm cho các đơn vị 638.323 triệu đồng, cho các huyện (được kiểm toán) 264.434 triệu đồng. Cùng với đó là hàng loạt những bất cập: Ngân sách tỉnh và các huyện được kiểm toán còn thực hiện điều chỉnh dự toán đã giao cho các đơn vị sử dụng ngân sách sau ngày 15/11; còn bổ sung kinh phí chi thường xuyên trong thời gian chỉnh lý quyết toán; thực hiện phân bổ ngân sách chậm so với thời gian quy định.

Tại TP. Lào Cai, KTNN nêu rõ một số khoản chi thuộc nhiệm vụ chi thường xuyên nhưng không được tính toán để xác định số bổ sung cân đối ngay trong năm đầu, thời kỳ ổn định ngân sách năm 2017-2020, mà hằng năm ngân sách lại tính toán xác định là số bổ sung có mục tiêu kinh phí cho Thành phố, như các nhiệm vụ chi về điện chiếu sáng, cấp thoát nước, giao thông đô thị, vệ sinh đô thị, các nhiệm vụ chi về an ninh - quốc phòng đã phân cấp cho Thành phố… Đáng chú ý, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Lào Cai không bố trí dự toán kinh phí cho Thành phố từ nguồn thu phí bảo vệ môi trường đối với hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn (hiện nguồn thu này điều tiết 100% về ngân sách tỉnh) để chi cho công tác bảo vệ và đầu tư cho môi trường của Thành phố.

Nguồn ngân sách nhà nước hỗ trợ tiền lương, các khoản phụ cấp, các khoản đóng góp kết cấu trong giá dịch vụ khám, chữa bệnh tại các bệnh viện còn dư 1.898 triệu đồng, còn thiếu so với thực tế thực hiện 15.797 triệu đồng. Một số nội dung chi thường xuyên đạt thấp so với dự toán như: Chi giáo dục đào tạo và dạy nghề năm 2020 chỉ bằng 91% dự toán trung ương giao và bằng 84% dự toán Hội đồng nhân dân (HĐND) tỉnh giao. Nguyên nhân là do trong quá trình điều hành ngân sách, tỉnh Lào Cai đã tiết kiệm nguồn chi thường xuyên để dành nguồn cho chi đầu tư phát triển và một số nhiệm vụ chi năm 2020 chưa thực hiện xong, phải chuyển nguồn sang năm sau để tiếp tục thực hiện.

Bên cạnh đó, chi bảo vệ môi trường chỉ bằng 60% dự toán trung ương giao và bằng 93% dự toán HĐND tỉnh giao. Theo KTNN ghi nhận là do kinh phí sự nghiệp bảo vệ môi trường giao cho các huyện, thị xã, thành phố một phần kinh phí thực hiện dịch vụ công ích đô thị được quyết toán vào chi cho các hoạt động kinh tế, cụ thể là chi sự nghiệp kiến thiết thị chính.

Năm 2020, tỉnh Lào Cai không có tăng thu các khoản thuế, phí, lệ phí trong cân đối ngân sách. Đối với các khoản thu tiền sử dụng đất và thu đóng góp khai thác khoáng sản, thực tế tăng thu 374.054 triệu đồng so với dự toán đã được thực hiện chuyển nguồn sang năm 2021 nhưng địa phương chưa phân bổ chi tiết nội dung, đối tượng sử dụng.

Việc điều chỉnh giảm số bổ sung cân đối cho các huyện do tỉnh giảm biên chế theo Nghị định số 108/2014/NĐ-CP với kinh phí 10.205 triệu đồng đã được tỉnh cân đối cho các huyện từ năm đầu thời kỳ ổn định là chưa đúng với Luật Ngân sách nhà nước: “Hằng năm, căn cứ khả năng cân đối của ngân sách cấp trên, cơ quan có thẩm quyền quyết định tăng thêm số bổ sung cân đối ngân sách từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dưới so với năm đầu thời kỳ ổn định”.

Đảm bảo thực hiện đúngLuật Ngân sách nhà nước

Đến thời điểm kiểm toán, số tạm ứng ngân sách tỉnh còn chưa thu hồi 189.332 triệu đồng. Một trong những kiến nghị đáng chú ý được KTNN đưa ra là tỉnh Lào Cai phải có phương án xử lý dứt điểm các khoản cho vay tạm ứng kéo dài qua nhiều năm nhưng chưa thu hồi được hết, trong đó, UBND tỉnh chưa thu hồi tạm ứng cho huyện Bảo Yên 12.209 triệu đồng, thị xã Sa Pa 2.348 triệu đồng.

Tại tỉnh Lào Cai, sau khi thực hiện kiểm toán, KTNN đã xác nhận số dư ứng trước ngân sách trung ương đến ngày 31/12/2019 là 881.653 triệu đồng; trong năm 2020 tỉnh không ứng trước dự toán và Bộ Tài chính thu hồi vốn ứng trước 109.771 triệu đồng nên dư ứng trước đến ngày 31/12/2020 là 771.882 triệu đồng.

KTNN cũng xác định truy thu 14.412 triệu đồng kinh phí mua thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi trong thời gian chưa được cơ quan Bảo hiểm xã hội cấp thẻ BHYT. KTNN còn chỉ ra tình trạng một số đơn vị xác định nguồn cải cách tiền lương chưa chính xác, còn tính thiếu tiền thuế thu nhập doanh nghiệp, chưa nộp trả ngân sách kinh phí đã hết nhiệm vụ chi. Những bất cập này được KTNN phát hiện khi thực hiện kiểm tra đối chiếu chấp hành các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách tại các đơn vị dự toán trên địa bàn tỉnh.

Từ những bất cập trên, KTNN kiến nghị UBND tỉnh Lào Cai báo cáo HĐND xem xét, quyết định việc giao dự toán đối với những nhiệm vụ chi thường xuyên trong cân đối ngân sách cấp huyện trong năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách tiếp theo, bảo đảm phù hợp với nguyên tắc phân cấp nhiệm vụ chi và xác định số bổ sung cân đối theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước. Cùng với đó, UBND tỉnh Lào Cai báo cáo Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình Chính phủ bố trí kế hoạch nguồn vốn ứng trước dự toán năm sau đến hết năm 2020 số tiền 771.882 triệu đồng nguồn ngân sách trung ương; bổ sung nguồn ngân sách nhà nước hỗ trợ tiền lương các khoản phụ cấp, các khoản đóng góp kết cấu trong giá dịch vụ khám, chữa bệnh tại các bệnh viện còn thiếu so với thực tế.

Đối với các đơn vị, UBND tỉnh Lào Cai cần chỉ đạo Sở Tài chính hướng dẫn, kiểm tra các đơn vị trong việc thực hiện phân bổ dự toán dự phòng các xã đảm bảo 2-4% tổng chi ngân sách; hạn chế điều chỉnh tổng thể dự toán thu chi nhiều lần trong năm; chuyển nguồn ngân sách, hạch toán tạm ứng, thu hồi tạm ứng, kết dư theo quy định; không thực hiện điều chỉnh dự toán kinh phí đã giao cho các đơn vị sử dụng ngân sách sau ngày 15/11, không bổ sung dự toán chi trong thời gian chỉnh lý quyết toán ngân sách. Đồng thời, phối hợp với Bảo hiểm xã hội tỉnh kiểm tra, rà soát để xác định rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc chậm, muộn cấp thẻ BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi; thanh toán, quyết toán kinh phí BHYT cho trẻ em dưới 6 tuổi trong thời gian chưa được cấp thẻ BHYT.

Cùng với đó là kiểm tra, rà soát lại số liệu quyết toán chi sự nghiệp giáo dục đào tạo, chi sự nghiệp bảo vệ môi trường để đảm bảo việc tổng hợp quyết toán chi ngân sách địa phương đúng mục lục ngân sách nhà nước, đúng nguồn kinh phí. Theo kiến nghị của KTNN, UBND tỉnh Lào Cai cũng cần chỉ đạo Kho bạc Nhà nước Lào Cai kiểm soát, thanh toán các khoản chi thường xuyên từ ngân sách nhà nước qua Kho bạc theo đúng hướng dẫn của Bộ Tài chính./.