Đầu tư tài chínhchưa hiệu quả
KTNN xác định, tại thời điểm 31/12/2012, Công ty mẹ đã thực hiện đầu tư ra ngoài gần 1.649 tỷ đồng, bằng 1,09 lần vốn chủ sở hữu và bằng 3,32 lần vốn đầu tư của chủ sở hữu, vượt 2,32 lần quy định của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, việc đầu tư ra ngoài của Công ty mẹ đã được thực hiện từ nhiều năm trước, trong quá trình cổ phần hóa các công ty con và quá trình tiếp nhận các công ty do UBND các tỉnh và Bộ Xây dựng chuyển giao.
Ngoài các khoản đã đầu tư được ghi nhận, năm 2011, Công ty mẹ có tham gia thành lập Công ty cổ phần (CP) Thủy điện Đak Mi với số vốn góp 260 tỷ đồng (chiếm 26% vốn điều lệ) thông qua hình thức bù trừ vào giá trị Nhà máy Thủy điện Đak Mi 4, 4C sẽ được chuyển giao cho Công ty CP. Công ty CP Thủy điện Đak Mi đã hoạt động từ tháng 01/2012 để vận hành nhà máy, nhưng Dự án Nhà máy Thủy điện Đak Mi 4 chưa được phê duyệt quyết toán, chưa chuyển giao giá trị cho Công ty CP nên Công ty mẹ chưa ghi nhận khoản góp vốn này. Đối với Công ty con, tại Công ty TNHH MTV Phát triển đô thị và khu công nghiệp IDICO năm 2009 đã góp vốn vào Công ty CP Đầu tư xây dựng Thái Bình IDICO 15 tỷ đồng; năm 2011 đầu tư vào Công ty CP Thủy điện Sork Phu Miêng IDICO 1,1 tỷ đồng.
Qua kiểm toán cho thấy, hiệu quả hoạt động đầu tư tài chính dài hạn của Công ty mẹ vào các công ty con, công ty liên kết chưa thực sự hiệu quả. Trong năm 2012, 9/11 công ty con kinh doanh có lãi, trong đó 5 công ty đạt tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn đầu tư của Công ty mẹ từ 8,74% đến 26,37% và 4 công ty đạt từ 0,03% đến 5,14%; còn 2 công ty kinh doanh thua lỗ là Công ty CP Đầu tư xây dựng số 10 IDICO, Công ty CP Đầu tư xây dựng và du lịch IDICO. Với các khoản đầu tư vào 6 công ty liên kết, có 3 công ty kinh doanh có lãi (tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn đầu tư của Công ty mẹ tại 1 công ty đạt 18,68%; tại 2 công ty đạt dưới 1%), 2 công ty không có lợi nhuận, 1 công ty lỗ (Tổng công ty miền Trung lỗ năm 2012 gần 286 tỷ đồng, lũy kế đến 31/12/2012 là 605 tỷ đồng, bằng 150% vốn điều lệ).
Tình hình cũng không mấy khả quan đối với các khoản đầu tư dài hạn vào 8 công ty khác đến thời điểm 31/5/2013, khi mà 6 công ty kinh doanh năm 2012 đều có lãi nhưng tỷ suất lợi nhuận/vốn đầu tư của Công ty mẹ thấp dưới 5%, còn 2 công ty vẫn chưa gửi báo cáo tài chính năm 2012 về Công ty mẹ.
KTNN kiến nghị khắc phục nhiều bất cập
Trước thực trạng này, KTNN kiến nghị Tổng công ty thực hiện điều chỉnh cơ cấu đầu tư ra ngoài theo “Đề án tái cơ cấu Tổng công ty giai đoạn 2013-2015” đã được Bộ trưởng Bộ Xây dựng phê duyệt; đánh giá hiệu quả đầu tư vốn tại công ty liên doanh, liên kết, đầu tư dài hạn tại các DN hoạt động kinh doanh thua lỗ hoặc có lãi nhưng đạt tỷ suất lợi nhuận thấp để thực hiện thoái vốn; đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu Công ty CP Đầu tư xây dựng số 10 IDICO để hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả.
Theo báo cáo thực hiện kiến nghị kiểm toán cập nhật đến 24/4/2014, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành và chỉ đạo sản xuất kinh doanh, hiệu quả đầu tư vốn, đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN, Tổng công ty đã thường xuyên đánh giá hiệu quả việc đầu tư vốn tại các DN khác và đẩy mạnh tái cơ cấu về tài chính. Kết quả đạt được như sau: giảm số lượng đầu mối quản lý DN từ 28 đầu mối xuống còn 26 đầu mối; thu hồi và bảo toàn vốn đầu tư tại 3 đơn vị với tổng số tiền là 314 tỷ đồng, giảm tỷ trọng vốn đầu tư ngoài DN/vốn chủ sở hữu tại Công ty mẹ từ 103,2% xuống còn 84,42%; chấm dứt thực hiện đầu tư 4 dự án với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 8.779 tỷ đồng; giãn tiến độ triển khai 5 dự án với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 40.898 tỷ đồng…
Về kiến nghị đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu Công ty CP Đầu tư xây dựng số 10 IDICO, theo báo cáo, Tổng công ty đã thực hiện các giải pháp nhằm tái cơ cấu hoạt động kinh doanh của đơn vị, cụ thể bằng các văn bản, Nghị quyết thực hiện cơ cấu giai đoạn 2 đối với IDICO - INCO 10, trong đó tập trung vào cơ cấu các khoản nợ, thu hút thêm vốn đáp ứng hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng dự án Khu dân cư Hưng Thạnh, xây dựng phương án khai thác diện tích đất tại Đường 3/2, TP. Cần Thơ, bán các tài sản không có nhu cầu sử dụng hoặc không phát huy hiệu quả.
Liên quan đến các dự án đầu tư xây dựng, theo KTNN, chi phí xây dựng cơ bản dở dang của Công ty mẹ và các đơn vị được kiểm toán đến 31/12/2012 là 1.294 tỷ đồng, chủ yếu là chi phí dở dang đầu tư xây dựng công trình thủy điện, hạ tầng khu công nghiệp, khu dân cư, nhà ở. Trong đó, tại Văn phòng Tổng công ty có 5 dự án thuộc danh mục chi phí xây dựng cơ bản dở dang nhưng không phát sinh chi phí trong năm 2012 và có 3 dự án qua nhiều kỳ không phát sinh chi phí nhưng đơn vị chưa thực hiện xử lý. Tổng giá trị chi phí của 8 dự án đầu tư dở dang này là 30,7 tỷ đồng, những dự án này được đánh giá tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Từ kiến nghị của KTNN, Tổng công ty đã có quyết định chấm dứt thực hiện với 3 dự án đầu tư, gồm Dự án đầu tư Thủy điện Stung Treng; Dự án đầu tư Cảng nước sâu Sơn Mỹ; Dự án đầu tư Khu nhà ở chuyên gia tại Nhơn Trạch. Với 5 dự án còn lại, Tổng công ty đang thực hiện các thủ tục để quyết định chấm dứt thực hiện và có giải pháp thu hồi vốn đã đầu tư.
KTNN xác định, tại thời điểm 31/12/2012, Công ty mẹ đã thực hiện đầu tư ra ngoài gần 1.649 tỷ đồng, bằng 1,09 lần vốn chủ sở hữu và bằng 3,32 lần vốn đầu tư của chủ sở hữu, vượt 2,32 lần quy định của Bộ Tài chính. Tuy nhiên, việc đầu tư ra ngoài của Công ty mẹ đã được thực hiện từ nhiều năm trước, trong quá trình cổ phần hóa các công ty con và quá trình tiếp nhận các công ty do UBND các tỉnh và Bộ Xây dựng chuyển giao.
Ngoài các khoản đã đầu tư được ghi nhận, năm 2011, Công ty mẹ có tham gia thành lập Công ty cổ phần (CP) Thủy điện Đak Mi với số vốn góp 260 tỷ đồng (chiếm 26% vốn điều lệ) thông qua hình thức bù trừ vào giá trị Nhà máy Thủy điện Đak Mi 4, 4C sẽ được chuyển giao cho Công ty CP. Công ty CP Thủy điện Đak Mi đã hoạt động từ tháng 01/2012 để vận hành nhà máy, nhưng Dự án Nhà máy Thủy điện Đak Mi 4 chưa được phê duyệt quyết toán, chưa chuyển giao giá trị cho Công ty CP nên Công ty mẹ chưa ghi nhận khoản góp vốn này. Đối với Công ty con, tại Công ty TNHH MTV Phát triển đô thị và khu công nghiệp IDICO năm 2009 đã góp vốn vào Công ty CP Đầu tư xây dựng Thái Bình IDICO 15 tỷ đồng; năm 2011 đầu tư vào Công ty CP Thủy điện Sork Phu Miêng IDICO 1,1 tỷ đồng.
Qua kiểm toán cho thấy, hiệu quả hoạt động đầu tư tài chính dài hạn của Công ty mẹ vào các công ty con, công ty liên kết chưa thực sự hiệu quả. Trong năm 2012, 9/11 công ty con kinh doanh có lãi, trong đó 5 công ty đạt tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn đầu tư của Công ty mẹ từ 8,74% đến 26,37% và 4 công ty đạt từ 0,03% đến 5,14%; còn 2 công ty kinh doanh thua lỗ là Công ty CP Đầu tư xây dựng số 10 IDICO, Công ty CP Đầu tư xây dựng và du lịch IDICO. Với các khoản đầu tư vào 6 công ty liên kết, có 3 công ty kinh doanh có lãi (tỷ suất lợi nhuận sau thuế/vốn đầu tư của Công ty mẹ tại 1 công ty đạt 18,68%; tại 2 công ty đạt dưới 1%), 2 công ty không có lợi nhuận, 1 công ty lỗ (Tổng công ty miền Trung lỗ năm 2012 gần 286 tỷ đồng, lũy kế đến 31/12/2012 là 605 tỷ đồng, bằng 150% vốn điều lệ).
Tình hình cũng không mấy khả quan đối với các khoản đầu tư dài hạn vào 8 công ty khác đến thời điểm 31/5/2013, khi mà 6 công ty kinh doanh năm 2012 đều có lãi nhưng tỷ suất lợi nhuận/vốn đầu tư của Công ty mẹ thấp dưới 5%, còn 2 công ty vẫn chưa gửi báo cáo tài chính năm 2012 về Công ty mẹ.
KTNN kiến nghị khắc phục nhiều bất cập
Trước thực trạng này, KTNN kiến nghị Tổng công ty thực hiện điều chỉnh cơ cấu đầu tư ra ngoài theo “Đề án tái cơ cấu Tổng công ty giai đoạn 2013-2015” đã được Bộ trưởng Bộ Xây dựng phê duyệt; đánh giá hiệu quả đầu tư vốn tại công ty liên doanh, liên kết, đầu tư dài hạn tại các DN hoạt động kinh doanh thua lỗ hoặc có lãi nhưng đạt tỷ suất lợi nhuận thấp để thực hiện thoái vốn; đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu Công ty CP Đầu tư xây dựng số 10 IDICO để hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả.
Theo báo cáo thực hiện kiến nghị kiểm toán cập nhật đến 24/4/2014, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, điều hành và chỉ đạo sản xuất kinh doanh, hiệu quả đầu tư vốn, đẩy mạnh tái cơ cấu DNNN, Tổng công ty đã thường xuyên đánh giá hiệu quả việc đầu tư vốn tại các DN khác và đẩy mạnh tái cơ cấu về tài chính. Kết quả đạt được như sau: giảm số lượng đầu mối quản lý DN từ 28 đầu mối xuống còn 26 đầu mối; thu hồi và bảo toàn vốn đầu tư tại 3 đơn vị với tổng số tiền là 314 tỷ đồng, giảm tỷ trọng vốn đầu tư ngoài DN/vốn chủ sở hữu tại Công ty mẹ từ 103,2% xuống còn 84,42%; chấm dứt thực hiện đầu tư 4 dự án với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 8.779 tỷ đồng; giãn tiến độ triển khai 5 dự án với tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 40.898 tỷ đồng…
Về kiến nghị đẩy nhanh tiến trình tái cơ cấu Công ty CP Đầu tư xây dựng số 10 IDICO, theo báo cáo, Tổng công ty đã thực hiện các giải pháp nhằm tái cơ cấu hoạt động kinh doanh của đơn vị, cụ thể bằng các văn bản, Nghị quyết thực hiện cơ cấu giai đoạn 2 đối với IDICO - INCO 10, trong đó tập trung vào cơ cấu các khoản nợ, thu hút thêm vốn đáp ứng hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng dự án Khu dân cư Hưng Thạnh, xây dựng phương án khai thác diện tích đất tại Đường 3/2, TP. Cần Thơ, bán các tài sản không có nhu cầu sử dụng hoặc không phát huy hiệu quả.
Liên quan đến các dự án đầu tư xây dựng, theo KTNN, chi phí xây dựng cơ bản dở dang của Công ty mẹ và các đơn vị được kiểm toán đến 31/12/2012 là 1.294 tỷ đồng, chủ yếu là chi phí dở dang đầu tư xây dựng công trình thủy điện, hạ tầng khu công nghiệp, khu dân cư, nhà ở. Trong đó, tại Văn phòng Tổng công ty có 5 dự án thuộc danh mục chi phí xây dựng cơ bản dở dang nhưng không phát sinh chi phí trong năm 2012 và có 3 dự án qua nhiều kỳ không phát sinh chi phí nhưng đơn vị chưa thực hiện xử lý. Tổng giá trị chi phí của 8 dự án đầu tư dở dang này là 30,7 tỷ đồng, những dự án này được đánh giá tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Từ kiến nghị của KTNN, Tổng công ty đã có quyết định chấm dứt thực hiện với 3 dự án đầu tư, gồm Dự án đầu tư Thủy điện Stung Treng; Dự án đầu tư Cảng nước sâu Sơn Mỹ; Dự án đầu tư Khu nhà ở chuyên gia tại Nhơn Trạch. Với 5 dự án còn lại, Tổng công ty đang thực hiện các thủ tục để quyết định chấm dứt thực hiện và có giải pháp thu hồi vốn đã đầu tư.
PHÚC KHANG
