Kỷ lục về số dự án điện mặt trời đóng điện
Theo ông Nguyễn Đức Ninh- Phó Giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia, với cơ chế khuyến khích ưu đãi về giá của Chính phủ, rất nhiều nhà đầu tư dự án điện mặt trời đang chạy đua với mục tiêu được cấp chứng nhận vận hành thương mại (COD) trước 30/6/2019. Theo kế hoạch, chỉ từ tháng 4-6/2019, có 88 nhà máy điện mặt trời đóng điện.
 |
| Cụm nhà máy năng lượng điện mặt trời tại Ninh Thuận có quy mô lớn nhất Đông Nam Á vừa được khánh thành vào tháng 4/2019-Ảnh: Sưu tầm |
Nhìn lại lịch sử 65 năm xây dựng và phát triển của ngành điện cũng mới chỉ có tổng số 147 nhà máy với công suất đặt từ 30MW trở lên đã hòa lưới và vận hành. Nhưng chỉ riêng trong quý II/2019, dự kiến sẽ có 88 nhà máy mới đóng điện, hòa lưới nếu đủ điều kiện. Đây là một kỷ lục của ngành điện lực Việt Nam.
Cụ thể, từ tháng 3/2019 đến giữa tháng 4, toàn hệ thống điện chỉ có 4 nhà máy điện mặt trời đi vào hoạt động với tổng công suất chưa tới 150MW. Đến ngày 26/5, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia đã đóng điện 34 nhà máy điện mặt trời với tổng công suất đặt lên tới gần 2.200MW. Đến ngày 30/6, Trung tâm sẽ tiếp tục đóng điện 54 dự án.
Ông Nguyễn Đức Ninh cho biết, kéo theo các dự án mới vận hành là khối lượng công việc rất lớn tại các cấp điều độ, khi phải đóng điện trung bình 10 nhà máy/tuần. Để đáp ứng yêu cầu, Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia đã thành lập tổ công tác đóng điện mặt trời; huy động nhân lực thực hiện 3 ca, 5 kíp, làm việc cả cuối tuần và ngày lễ; điều chuyển nhân lực hỗ trợ các bộ phận có khối lượng công việc tăng cao tại Điều độ miền Trung và Điều độ miền Nam.
Box: EVN thường xuyên chỉ đạo và giám sát Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia trong việc chủ động liên hệ, hướng dẫn các chủ đầu tư nhà máy điện mặt trời phối hợp cung cấp các tài liệu phục vụ đóng điện, thử nghiệm. Mỗi ngày, Trung tâm tiếp nhận, trao đổi khoảng 5.000- 6.000 tin nhắn với các chủ đầu tư, liên tục từ 6h sáng tới 12 giờ đêm.
Thách thức trong vận hành hệ thống
Với nhu cầu điện tăng trưởng khoảng 10%/năm, Việt Nam cần bổ sung khoảng 3.500- 4.000 MW công suất nguồn điện mới mỗi năm. Tuy nhiên, trong 2 năm tới, sẽ chỉ có khoảng 2.000- 2.500 MW nguồn điện truyền thống và khoảng 4.000 MW năng lượng tái tạo với tính chất không ổn định được bổ sung vào hệ thống.
 |
| Huy động năng lượng điện mặt trời đạt cao nhất trong số các nguồn năng lượng tái tạo |
Thực tế này gây không ít khó khăn trong việc vận hành hệ thống điện để cân đối cung cầu, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia - Phó Tổng Giám đốc EVN Ngô Sơn Hải cho biết.
Tuy rằng việc đóng điện hàng loạt nhà máy điện mặt trời (tập trung chủ yếu ở khu vực miền Nam) sẽ góp phần bổ sung nguồn điện, giảm bớt sự thiếu hụt về năng lượng ở miền Nam. Thế nhưng công tác vận hành hệ thống điện toàn quốc sẽ phải đối mặt với những thách thức mới, do tỷ trọng năng lượng tái tạo tăng cao nhưng lại có đặc tính không ổn định.
Theo thống kê của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia về các dự án điện mặt trời đã vận hành, công suất phát có thể thay đổi từ 60-80% trong khoảng thời gian chỉ 5-10 phút. Các biến động xảy ra ngẫu nhiên theo điều kiện thời tiết. Các dự án trong cùng một khu vực thường biến động đồng thời.
Ông Nguyễn Đức Ninh nhấn mạnh, đặc điểm vận hành hệ thống điện luôn cần duy trì cân bằng giữa nguồn và tải. Với sự biến thiên công suất như vậy, hệ thống điện luôn cần phải duy trì một lượng công suất dự phòng để điều chỉnh tần số tương ứng, gây khó khăn và tăng chi chí trong công tác vận hành. Đây là thách thức lớn, trong bối cảnh hệ thống điện Việt Nam còn rất ít nguồn dự phòng.
 |
| Tổng công ty Điện lực miền Trung đã đầu tư dự án năng lượng mặt trời tại huyện đảo Lý Sơn, Quảng Ngãi-Ảnh: Sưu tầm |
Bên cạnh đó, công suất nguồn năng lượng tái tạo không thể chủ động huy động khi cần cho thời gian cao điểm phụ tải. Cao điểm phát nguồn điện mặt trời trong khoảng 12- 13 giờ trưa, không trùng với cao điểm phụ tải hệ thống điện thường là lúc 10h sáng và 14h chiều hàng ngày.
Một vấn đề nữa là các dự án điện mặt trời chủ yếu tập trung tại 6 tỉnh ở miền Trung, miền Nam, gây áp lực rất lớn cho khả năng tải lượng điện phát ra từ điện mặt trời lên lưới. Nhiều công trình lưới điện đấu nối lưới điện khu vực rơi vào tình trạng đầy, quá tải.
Trước tình trạng này, EVN đã đề xuất Chính phủ bổ sung phát triển các dự án lưới điện. Đồng thời, đôn đốc các đơn vị đẩy nhanh tiến độ, thi công các công trình lưới điện liên quan, góp phần giải toả công suất các nhà máy điện mặt trời. EVN cũng đã chỉ đạo Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia nghiên cứu, đề xuất các phương án vận hành tối ưu, linh hoạt trọng việc huy động các nguồn điện, đảm bảo vận hành hệ thống điện an toàn, liên tục, ổn định.
PHÚC KHANG
