Lãi suất có tiếp tục tăng?

Lãi suất tăng vì sao?

Những tuần cuối năm, cuộc đua tăng lãi suất huy động giữa các ngân hàng diễn ra sôi động và có xu hướng lan rộng, từ nhóm ngân hàng thương mại cổ phần quy mô nhỏ đến các ngân hàng lớn. Nhiều nhà băng liên tục điều chỉnh biểu lãi suất, hình thành mặt bằng mới trên thị trường tiền gửi sau thời gian dài duy trì ở mức thấp.

Đến thời điểm hiện nay, đã có 25 ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất so với đầu tháng, thậm chí có ngân hàng tăng hai lần chỉ trong một tuần. Trong đó, NCB, VPBank, Techcombank, Cake by VPBank, BIDV và MB đều đã hai lần điều chỉnh lãi suất.

Một số ngân hàng như ABBank, BVBank, PVCombank hay NCB áp dụng mức cộng thêm từ 0,5-1,5 điểm phần trăm so với lãi suất niêm yết, đưa lãi suất thực nhận ở một số kỳ hạn trung và dài hạn lên mức 6,7-8%/năm, tùy điều kiện gửi tiền và hình thức giao dịch.

Đáng chú ý, lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng tại nhóm ngân hàng nhỏ và vừa đã được đẩy lên mức kịch trần 4,75%/năm. Trong khi đó, các kỳ hạn từ 6-12 tháng phổ biến ở mức 6-7%/năm, cao hơn 0,5-1,4 điểm phần trăm so với đầu năm.

Lãi suất cao hiện nay chủ yếu phản ánh áp lực thanh khoản ngắn hạn của thị trường, chưa phải tín hiệu đảo chiều chính sách tiền tệ. Chừng nào lạm phát còn được kiểm soát, lãi suất điều hành nhiều khả năng vẫn ổn định, dù lãi suất thị trường có thể neo ở mức cao trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Minh Tuấn - CEO AFA Capital, đồng sáng lập Cộng đồng Cố vấn tài chính Việt Nam

Trao đổi với Báo Kiểm toán, TS. Đặng Thị Lan Phương - Khoa Tài chính - Ngân hàng (Trường Đại học Thương mại) - cho rằng, nhiều ngân hàng thương mại đã đồng loạt tăng lãi suất huy động nhằm đáp ứng nhu cầu vốn gia tăng vào cao điểm cuối năm. Đây là giai đoạn doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, khiến tín dụng tăng nhanh hơn huy động và tạo áp lực lên thanh khoản hệ thống.

Cùng quan điểm, TS. Hồ Sỹ Hòa - Giám đốc Nghiên cứu và Tư vấn đầu tư, Công ty Cổ phần Chứng khoán DNSE - nhận định, tăng trưởng huy động chậm trong khi tín dụng tăng cao và nhanh đã khiến thanh khoản hệ thống chịu áp lực lớn. Điều này tác động trực tiếp lên lãi suất liên ngân hàng, từ đó lan sang lãi suất huy động và lãi suất cho vay.

Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, đến cuối tháng 11/2025, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt khoảng 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với đầu năm (cùng kỳ năm trước tăng 11,47%). Trong khi đó, huy động vốn đạt 17,14 triệu tỷ đồng, tăng 12,05% (cùng kỳ năm trước tăng 7,01%). Chênh lệch này phản ánh rõ áp lực vốn đối với hệ thống ngân hàng đang gia tăng.

Năm 2025, điều hành lãi suất của NHNN được thực hiện chủ động, linh hoạt, góp phần hỗ trợ tăng trưởng và kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, áp lực tăng lãi suất huy động cuối năm cho thấy dư địa giảm thêm lãi suất cho vay không còn nhiều, đòi hỏi điều hành thận trọng và phối hợp chặt chẽ các công cụ chính sách.

TS. Đặng Thị Lan Phương - Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Thương mại

Nhiều dự báo cho rằng tăng trưởng tín dụng cả năm 2025 có thể đạt 18-20%, buộc các ngân hàng phải đẩy mạnh huy động vốn trong giai đoạn cuối năm, qua đó khiến lãi suất tiền gửi tăng nhanh.

Bên cạnh yếu tố mùa vụ và thanh khoản, theo TS. Lan Phương, việc tuân thủ các tỷ lệ an toàn vốn và yêu cầu cải thiện cơ cấu nguồn vốn, nhất là vốn trung và dài hạn, cũng buộc các ngân hàng phải điều chỉnh lãi suất. Trong bối cảnh cạnh tranh huy động ngày càng gay gắt, chỉ cần một số nhà băng tăng lãi suất đã tạo hiệu ứng lan tỏa trên toàn thị trường.

Ngoài ra, kỳ vọng lạm phát cùng những biến động kinh tế vĩ mô cuối năm cũng khiến người gửi tiền đòi hỏi mức sinh lời cao hơn. “Tổng hòa các yếu tố này đã đẩy mặt bằng lãi suất huy động tăng trong những tháng cuối năm 2025”, TS. Lan Phương nhấn mạnh.

Xu hướng lãi suất trong thời gian tới

Nhận định về diễn biến thời gian tới, TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính - ngân hàng - cho rằng xu hướng tăng lãi suất huy động nhiều khả năng sẽ còn tiếp diễn ít nhất đến Tết Nguyên đán. Theo ông, tăng trưởng tín dụng thường gấp khoảng hai lần tăng trưởng GDP. Năm 2025, tín dụng có thể tăng 18-20% và sang năm 2026, mức tăng này có thể còn cao hơn nếu GDP đạt tăng trưởng hai con số.

“Khi tín dụng tăng mạnh, các ngân hàng buộc phải chạy đua huy động vốn, khiến lãi suất tiếp tục chịu áp lực tăng. Sau Tết, khi nền kinh tế bước vào chu kỳ trầm lắng hơn, lãi suất có thể dần hạ nhiệt”, ông Hiếu dự báo.

Các chuyên gia của Công ty Cổ phần Chứng khoán MBS cũng nhận định, trong nửa đầu năm 2026, lãi suất huy động có thể tiếp tục tăng. Theo đó, lãi suất của nhóm ngân hàng tư nhân có thể tăng thêm 25-50 điểm cơ bản so với cuối năm 2025, trong khi nhóm ngân hàng quốc doanh tăng nhẹ hơn, khoảng 15-30 điểm cơ bản.

Tuy nhiên, theo TS. Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, mặt bằng lãi suất được dự báo vẫn duy trì ở mức thấp trong năm 2026 khi lạm phát tiếp tục trong tầm kiểm soát. Tỷ giá USD/VND tăng 3,36% tính đến ngày 27/11/2025 nhưng có áp lực giảm dần về cuối năm. Chính sách tiền tệ với lãi suất vì vậy vẫn hướng tới hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng cao trong năm 2026.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP hai con số, các chuyên gia khuyến nghị NHNN tiếp tục duy trì lãi suất điều hành ở mức hiện tại và chỉ thắt chặt chính sách nếu áp lực lạm phát hoặc tỷ giá vượt dự báo./.