Thị trường xăng dầu vẫn diễn biến phức tạp
Phát biểu chỉ đạo Phiên giải trình, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh: “Việc lựa chọn chủ đề này là hết sức cần thiết, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Thành công của Phiên giải trình sẽ góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy sự ổn định của thị trường xăng dầu, góp phần vào việc ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định sản xuất, kinh doanh, đời sống người dân”.
Khẳng định xăng dầu là hàng hóa chiến lược liên quan đến an ninh năng lượng, an ninh quốc gia tại nhiều nước trên thế giới, thiếu hụt nguồn cung, khủng hoảng giá xăng dầu là những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến bất ổn chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, nhiều vấn đề của thị trường xăng dầu đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) thảo luận, chỉ đạo trong phiên chất vấn vào tháng 3/2022 và ban hành Nghị quyết số 499 NQ-UBTVQH15 ngày 28/3/2022. Tại Nghị quyết, UBTVQH đã yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ tập trung thực hiện một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong công tác quản lý nhà nước về kinh doanh xăng dầu.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, thời gian vừa qua, Chính phủ, các Bộ, ngành đã có rất nhiều nỗ lực, tuy nhiên, tình hình thị trường xăng dầu vẫn còn diễn biến hết sức phức tạp, thiếu hụt xăng dầu vẫn diễn ra cục bộ ở một số địa phương, chưa chủ động được nguồn cung, hàng dự trữ lưu thông có thời điểm không đạt, có tình trạng doanh nghiệp vi phạm để bảo đảm dự trữ bắt buộc, biến động giá xăng dầu trong nước luôn chậm hơn so với xu hướng chung của thế giới, tốc độ tăng giảm không đồng bộ.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng các quy định về chi phí, định mức, lợi nhuận còn bất cập, không đảm bảo nguyên tắc thị trường. Trong xác định giá bán xăng dầu, việc quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn giá chưa đạt mục tiêu bình ổn giá, trích lập sử dụng chưa đảm bảo tính công khai, minh bạch.
Nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần phải đánh giá điều chỉnh loại các loại thuế đánh vào mặt hàng xăng dầu; trách nhiệm quản lý nhà nước của các Bộ, ngành; trách nhiệm của các loại hình thương nhân kinh doanh xăng dầu, các chế tài xử lý vi phạm trong lĩnh vực xăng dầu, nhất là trong bối cảnh tình hình buôn lậu xăng dầu diễn ra phức tạp. Gần đây, xăng dầu luôn luôn là vấn đề nóng, ảnh hưởng đến kinh tế, an ninh năng lượng, an sinh xã hội, tác động đến cuộc sống của gần một trăm triệu người dân Việt Nam.
Thẳng thắn trao đổi, xác định rõ vấn đề vướng mắc
Trước thực trạng trên, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu bức thiết phải đánh giá lại tình hình thị trường xăng dầu và kết quả thực hiện nhiệm vụ, giải pháp trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu, để tìm ra nguyên nhân khách quan, chủ quan, nguyên nhân từ cơ chế chính sách đến việc tổ chức thực hiện. Qua đó, đề ra giải pháp căn cơ, toàn diện để khắc phục, đặc biệt là trong tình hình hiện nay việc kiểm soát lạm phát là một trong những ưu tiên hàng đầu để ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương, Bộ Tài chính, lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương và các đại biểu tham dự thẳng thắn trao đổi, xác định rõ vấn đề vướng mắc, nguyên nhân và giải pháp để thay đổi thực trạng hiện nay, ổn định thị trường xăng dầu, đóng góp quan trọng vào ổn định và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh năng lượng, đời sống xã hội của nhân dân.
Trong đó, tập trung đánh giá kết quả thực hiện các giải pháp tại Nghị quyết 499 của UBTVQH; đánh giá tính đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất của hệ thống chính sách pháp luật, trong đó không chỉ các vấn đề ở luật mà còn ở các văn hướng dẫn gồm nghị định, thông tư; thẳng thắn nêu ra các hạn chế, bất cập, nhất là các quy định về thuế, các quy định liên quan đến đảm bảo nguồn cung dự trữ xăng dầu, quy định về tính giá cơ sở giá bán, quy định về bình ổn giá, Quỹ bình ổn giá xăng dầu, quy định về chế tài và xử lý vi phạm...
Về tổ chức thực hiện, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu cho ý kiến về việc thực hiện các quy định của pháp luật về điều hành thị trường xăng dầu, trong đó tập trung vào việc ban hành, sửa đổi các Nghị định, Thông tư về việc thực hiện trách nhiệm của các Bộ, ngành, doanh nghiệp, thương nhân đầu mối, doanh nghiệp, các cửa hàng bán lẻ; việc phối hợp giữa các Bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước; việc đáp ứng nguồn cung và thực hiện dự trữ; việc điều hành giá, việc sử dụng Quỹ Bình ổn giá.
Trên cơ sở đó, nêu các đề xuất, kiến nghị giải pháp khắc phục những bất cập, khó khăn, vướng mắc để ổn định thị trường xăng dầu. Đồng thời, kiến nghị các biện pháp để thực hiện đầy đủ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp theo Nghị quyết 499 của UBTVQH, đặc biệt là các nhiệm vụ, giải pháp về đảm bảo an toàn, an ninh năng lượng, cân đối cung cầu xăng dầu trong mọi tình huống…
Tại Phiên giải trình, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã báo cáo kết quả thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp theo Nghị quyết số 499 trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu và cho biết đã phối hợp với Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện nội dung dự thảo Tờ trình, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 83/2014/NĐ-CP và Nghị định 95/2021/NQ-CP trên cơ sở ý kiến góp ý của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, các doanh nghiệp, hiệp hội để bảo đảm việc sửa đổi Nghị định lấy đủ ý kiến của các đối tượng chịu tác động, phù hợp với tình hình thực tiễn, công khai, minh bạch, hiệu quả, hài hòa lợi ích Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.
Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã báo cáo về cơ sở, căn cứ điều hành giá, nguyên tắc và tình hình trích lập, chi sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu…
Hai Bộ trưởng cũng trực tiếp giải trình câu hỏi của các đại biểu Quốc hội đặt ra, làm sáng tỏ nhiều vấn đề cụ thể trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu; đồng thời đưa ra những kiến nghị, đề xuất liên quan đến bảo đảm nguồn cung, phương pháp tính giá, thời gian giữa hai kỳ điều hành giá, về dự trữ xăng dầu, phân công trách nhiệm trong quản lý nhà nước…/.
