Chỉ nên đấu thầu tập trung với thuốc, vật tư với số lượng nhỏ, hiếm
Báo cáo một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Hữu Toàn cho biết, so với Dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, Dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) trình xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội chuyên trách đã được chỉnh lý 55 điều.
Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý cơ bản đạt được sự đồng thuận giữa cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo.
Trong đó, về mua thuốc, vật tư y tế, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đã tiếp thu, chỉnh lý tại nhiều điều, khoản để quy định, để luật hóa, giải quyết các khó khăn, vướng mắc đang được dư luận quan tâm về vấn đề mua thuốc, trang thiết bị y tế.
Những nội dung này được chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, làm việc với một số bệnh viện lớn tại Hà Nội và đã được sự đồng thuận của Bộ Y tế, cơ quan soạn thảo.
Quan tâm đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn TP.Hà Nội) góp ý, khoản 1 Điều 53 quy định đấu thầu tập trung được áp dụng khi hàng hóa, dịch vụ cần mua sắm với số lượng lớn. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị đấu thầu tập trung chỉ nên thực hiện đối với hàng hóa, thuốc men, vật tư với số lượng nhỏ, rất nhỏ, rất ít, rất hiếm. Đấu thầu mua sắm thuốc hiếm nên được thực hiện ở một đơn vị thuộc cấp Bộ Y tế để cung cấp cho tất cả các bệnh viện trên cả nước.
Theo đại biểu, quy định như vậy mới đấu thầu được, mới có nhà cung cấp, phục vụ cho bệnh nhân ở tất cả các bệnh viện. Qua đó mới giảm quá tải các bệnh viện, bởi các bệnh viện tuyến dưới có phác đồ điều trị nhưng vì không có thuốc nên phải lên tuyến trên điều trị; đồng thời hạn chế những tiêu cực trong mua sắm, bệnh nhân không phải mua thuốc trôi nổi trên thị trường.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng, việc áp dụng đấu thầu tập trung đối với những thuốc, sinh phẩm y tế sử dụng nhiều, số lượng lớn là rất cồng kềnh. Bởi mỗi loại băng, mỗi loại gạc, kim chích nhưng có đến 3, 4 chủng loại và tùy từng đối tượng bệnh nhân, từng mục đích sử dụng để tổng hợp cho đủ số lượng là rất mất thời gian. Vì vậy, với các mặt hàng số lượng lớn và rất lớn thì nên quy định để các cơ sở y tế, các bệnh viện chủ động đấu thầu là chính, hạn chế đấu thầu tập trung, tránh cồng kềnh, chờ đợi và lãng phí.
“Chúng ta đừng sợ tiêu cực, tham ô, tham nhũng vì chúng ta còn rất nhiều cơ chế khác để kiểm soát và trên thực tế đã minh chứng là hoàn toàn có thể áp dụng được” - đại biểu Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) cũng đề nghị xem xét vấn đề đấu thầu tập trung, đấu thầu quốc gia và đấu thầu địa phương trong mua sắm thuốc, vật tư y tế.
Đại biểu phân tích, trong đấu thầu thuốc, vật tư y tế, người đấu thầu không phải là người sử dụng. Tại địa phương, Sở là đơn vị đấu thầu rồi mới cấp phát cho các đơn vị. Thực tiễn giám sát các địa phương vừa qua cho thấy có một số tỉnh do chậm trễ trong đấu thầu dẫn đến cả tỉnh chậm thuốc, vật tư y tế; trong đó có những loại thuộc người bệnh rất cần, liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng nhân dân.
Trong khi đó, rất nhiều doanh nghiệp, bệnh viện có đủ cơ sở để thực hiện đấu thầu thuốc, có đủ khả năng để mua thuốc phù hợp với giá thị trường nhưng vẫn phải chờ Sở đấu thầu theo rất nhiều quy trình, mất nhiều thời gian.
Chỉ rõ bất cập này, đại biểu Tạ Văn Hạ đề nghị riêng với ngành y tế là ngành đặc thù nên cần phải xem xét về quy định về đấu thầu tập trung, đấu thầu thuốc để có quy định phù hợp.
Nghiên cứu việc đàm phán giá đối với thiết bị, vật tư y tế
Góp ý vào Dự thảo Luật, đại biểu Lê Văn Khảm (Đoàn Bình Dương) cho rằng, những điều khoản liên quan đến mua sắm trong lĩnh vực y tế tại Dự thảo Luật đã có những cơ chế, chính sách, những quy định tạo cơ hội rất tốt cho người hành nghề y, các cơ sở khám, chữa bệnh.
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung áp dụng chỉ định thầu với trường hợp bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc, vật tư y tế để điều trị cho người bệnh nhưng cơ sở khám, chữa bệnh không có sẵn danh mục thuốc và vật tư y tế tại cơ sở.
Cũng theo đại biểu, Điều 28 Dự thảo Luật đang quy định về đàm phán giá áp dụng đối với thuốc biệt dược hoặc thuốc chỉ có 1 hoặc 2 nhà sản xuất. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị cần nghiên cứu để bổ sung nội dung về đàm phán giá đối với cả thiết bị và vật tư y tế.
Theo đại biểu, thiết bị y tế thường là các máy móc có yêu cầu rất cao về kỹ thuật, chẳng hạn như trong lĩnh vực ung thư có máy xạ trị, máy nội soi can thiệp tim mạch dưới hướng dẫn của siêu âm và thường chỉ có 1-2 hãng sản xuất bán tại Việt Nam. Tương tự, máy xét nghiệm sinh hóa hay xét nghiệm miễn dịch, mỗi lĩnh vực cũng có số lượng hạn chế nhà cung cấp... Bên cạnh đó, vật tư y tế trong điều trị bệnh cũng có những sản phẩm độc quyền, thường là sản phẩm có tính phát minh.
Đại biểu cho rằng, chúng ta cần phải có cơ chế để đàm phán giá để mua sắm được thiết bị, vật tư y tế với giá tốt nhất. Điều này sẽ có lợi cho cả bệnh nhân và cho Quỹ Bảo hiểm y tế. Bởi vì chi phí mua sắm thiết bị, vật tư y tế chính là yếu tố hình thành nên giá dịch vụ khám, chữa bệnh và chi phí khám, chữa bệnh.
Trong khi đó, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) đánh giá cao Ủy ban Tài chính - Ngân sách đã cầu thị tiếp thu ý kiến của các cơ sở y tế và từ Bộ Y tế để chỉnh lý Dự thảo Luật, đặc biệt là việc Dự thảo Luật đã bổ sung quy định đấu thầu hóa chất đi kèm với sử dụng máy đặt, máy mượn để xét nghiệm tại các bệnh viện.
Theo đại biểu, việc bổ sung quy định này giúp tháo gỡ những vướng mắc thực tế hiện nay khi các cơ sở y tế không đủ nguồn lực để có thể đấu thầu hóa chất cùng máy xét nghiệm. Tuy nhiên, hình thức đấu thầu này có nhược điểm là rất khó kiểm soát giá dịch vụ.
Vì vậy, đại biểu tán thành quy định của Dự thảo Luật theo hướng cho phép thực hiện hình thức đấu thầu này trong thời hạn 5 năm kể từ khi Luật có hiệu lực thi hành để các cơ sở y tế có thời gian xử lý các vấn đề tồn tại hiện nay. Sau thời hạn này, các cơ sở y tế phải chuyển sang các hình thức đấu thầu khác theo quy định để đảm bảo tính minh bạch.
