Áp lực tìm kiếm nguồn thuđể cải thiện tình hình
Văn phòng Tổng Kiểm toán đã tiến hành kiểm tra 25 DNNN, 6 trong số đó cố tình trốn tránh, không nộp các Báo cáo tài chính thường niên theo quy định mặc dù đã bị nhắc nhở nhiều lần. Trong số các DNNN được kiểm toán, chỉ 5 DN có kết quả đạt tiêu chuẩn, số còn lại đều phải nhận những ý kiến chỉ trích về những sai sót nghiêm trọng cần được giải quyết ngay.
Báo cáo kiểm toán cho năm tài chính kết thúc vào ngày 31/3/2017 thẳng thắn chỉ trích nhiều DN hoạt động ngày càng yếu kém, giảm sút về mọi mặt. Điển hình là một số đơn vị như: Đài Phát thanh truyền hình Nam Phi (SABC) bị rơi vào tình trạng không thể hoạt động ổn định, mất khả năng tự chủ và phải dựa dẫm rất nhiều vào ngân sách quốc gia vốn đã quá eo hẹp trong nhiều năm qua, Tổng Công ty Dầu khí quốc gia (Petro SA) và Công ty Bảo hiểm ngân hàng nông nghiệp thuộc Ngân hàng Nông nghiệp Nam Phi cũng bị Văn phòng Tổng Kiểm toán chỉ trích để xảy ra nhiều vấn đề tồn đọng. Ban lãnh đạo Công ty TNHH Lâm nghiệp Nam Phi (Safcol) lại cố tình né tránh, kiên quyết không tiết lộ các khoản chi phí bất thường làm dấy lên nghi vấn, các khoản bội chi tại cơ quan này có thể là một con số khổng lồ.
Đặc biệt, Hãng hàng không quốc gia Nam Phi (SAA) chưa công bố các Báo cáo tài chính thường niên nhưng đã yêu cầu nhận một gói hỗ trợ khoảng 5,2 tỷ Rupi Nam Phi (ZAR), tương đương gần 360 triệu USD, để có thể tiếp tục hoạt động ổn định. Hãng hàng không SA Express, Quỹ Phát triển độc lập và một số DN khác cũng cố tình không nộp Báo cáo tài chính tổng kết năm trước thời hạn 30/9 theo luật định, do đó, Tổng Kiểm toán đã không thể chỉ ra những thiếu sót cụ thể tại các cơ quan này, đồng thời, đưa ra những khuyến nghị thiết thực, khẩn trương nhất.
Báo cáo cũng nhấn mạnh tình trạng căng thẳng tài chính của quốc gia, từng được đề cập đến trong Báo cáo về các chính sách ngân sách trung hạn gần đây của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nam Phi Malusi Gigaba và áp lực tìm kiếm nguồn thu nhằm cải thiện tình hình trên của các DNNN nói chung.
Chi tiêu không thường xuyêngia tăng
Chính phủ Nam Phi đã đưa ra chính sách lâu dài và ưu tiên, trong đó nhấn mạnh, các DNNN sẽ là các đơn vị chủ đạo thúc đẩy và thực hiện các nhiệm vụ ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, mục tiêu này dường như đang ngày càng bị bỏ xa khi nhiều DN đang dần lún sâu vào tình trạng hỗn loạn, công tác quản trị rối ren, ngập tràn các vụ bê bối, quản lý tài chính yếu kém. Trong năm tài chính 2016-2017, chi tiêu không thường xuyên của các DNNN đã tăng gần gấp 2 lần so với các số liệu thống kê 3 năm qua, lên tới gần 2,9 tỷ ZAR. Năm ngoái, con số này là 1,4 tỷ ZAR.
Trong năm tài chính 2016-2017, các khoản chi tiêu không thường xuyên của SABC đã lên tới gần 690 triệu ZAR, nguyên nhân chủ yếu do Ban lãnh đạo không nghiên cứu, so sánh giá và tiến hành đấu thầu công khai giữa các nhà thầu cung cấp dịch vụ. Tổng Công ty Bưu chính Nam Phi gây ra khoản bội chi 719 triệu ZAR do vi phạm quy trình mua sắm và cũng không quan tâm đến vấn đề giá cạnh tranh giữa các công ty cung cấp dịch vụ.
Khoản chi không thường xuyên lớn nhất 1,17 tỷ ZAR bị phát hiện tại Công ty Cảng hàng không Nam Phi (Acsa), Tập đoàn Năng lượng hạt nhân quốc gia (Necsa) và Quỹ Năng lượng Trung ương cũng bị chỉ trích nặng nề bởi các đơn vị này hầu như để xảy ra tất cả những sai sót được nêu trong Báo cáo kiểm toán.
Tổng Kiểm toán Nam Phi cho biết: “Mặc dù các chính sách quản lý hiện đại, tiên tiến đã được áp dụng tại các DNNN, tuy nhiên, nhiều quan chức không chịu đổi mới, học hỏi và chưa làm quen được với các chính sách, quy trình mới, thậm chí, một số trường hợp phá vỡ quy trình đã được thiết lập sẵn”.
Tổng Kiểm toán đã đưa ra những khuyến nghị nhằm khắc phục tình trạng rối ren trên, đồng thời, gửi Báo cáo kiểm toán lên Uỷ ban Tài chính của Quốc hội nhằm sớm đưa ra giải pháp đối với những tồn đọng được đánh giá là rất nghiêm trọng trong cuộc kiểm toán trên.
THANH XUYÊN
(Theo Dailymaverick và Allafrica)
(Theo Dailymaverick và Allafrica)
