Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc phát biểu tại Hội thảo.
Ảnh: NGUYỄN LỘC
Kính thưa các quý vị đại biểu, các vị khách quý tham dự Hội thảo!
Trước hết thay mặt lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước tôi xin trân trọng cảm ơn và nhiệt liệt chào mừng các quý vị đại biểu, các vị khách quý đại diện cho các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, cơ quan Trung ương, các địa phương, Hội nghề nghiệp, các trường Đại học, Viện nghiên cứu, các tổ chức quốc tế và đặc biệt là Hiệp hội Kế toán công chứng Vương quốc Anh (ACCA) đã nhận lời mời và đến tham dự Hội thảo “Xác định giá trị doanh nghiệp trước khi cổ phần hóa và vai trò của Kiểm toán nhà nước”.
Thưa các quý vị đại biểu!
Cổ phần hóa DNNN là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN, thúc đẩy tái cơ cấu kinh tế, thu hút đầu tư của các thành phần kinh tế, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân phát triển. Chủ trương này tiếp tục được khẳng định tại Nghị quyết số 12-NQ/TW “Về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN” của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII. Trong quá trình cổ phần hóa, việc xác định giá trị DN trước khi cổ phần là giai đoạn then chốt, làm tiền đề cho việc phê duyệt phương án cổ phần hóa về sau. Có thể thấy trong những năm gần đây, môi trường pháp lý cổ phần hóa DNNN nói chung, việc xác định giá trị DNNN nói riêng từng bước được xây dựng, hoàn thiện về cơ bản, tạo thuận lợi trong việc xác định giá trị DN. Hệ thống văn bản, chính sách, chế độ liên quan đến công tác này đã tạo điều kiện thuận lợi đáp ứng mục tiêu của công tác cổ phần hóa.
Tuy nhiên, trong thực tế hệ thống văn bản pháp lý liên quan đến công tác xử lý tài chính và xác định giá trị DN trước khi thực hiện cổ phần hoá vẫn còn những bất cập, nhất là liên quan đến giá trị quyền sử dụng đất hay lợi thế vị trí địa lý, giá trị thương hiệu, quy định tổ chức đấu thầu chọn tổ chức tư vấn định giá, các quy định về xác định giá trị thị trường của tài sản. Một vấn đề mà thực tiễn đặt ra nhưng chưa được quy định tại các văn bản pháp luật hiện hành như ngoài DN nhà nước thì việc xác định giá trị DN khác được thực hiện thế nào, cần phải hoàn thiện pháp luật để thực hiện sát hợp với thực tiễn.
Luật Kiểm toán nhà nước năm 2015 quy định: “Kiểm toán Nhà nước có chức năng đánh giá, xác nhận, kết luận và kiến nghị đối với việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công”. Với chức năng như vậy, KTNN khẳng định vai trò không thể thiếu trong việc kiểm tra, kiểm soát quá trình cổ phần hóa DNNN, trong đó đặc biệt là việc xác nhận, kết luận về giá trị DN trước khi cổ phần hóa một cách khách quan, minh bạch sẽ bảo đảm nguồn lực quốc gia không bị thất thoát cũng như quyền lợi của các bên liên quan.
Ngoài ra, vai trò của Kiểm toán Nhà nước còn được thể hiện tại Điều 27, Nghị định 59/2011/NĐ-CP ngày 18/7/2011 của Chính phủ và các Nghị định sửa đổi bổ sung khác về việc chuyển DN 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần. Theo đó, KTNN kiểm toán xác định giá trị DN và xử lý các vấn đề tài chính trước khi quyết định công bố giá trị DN đối với các DN có quy mô vốn nhà nước trên 500 tỷ đồng, hoạt động kinh doanh trong những lĩnh vực, ngành nghề đặc thù như bảo hiểm, ngân hàng, bưu chính viễn thông, hàng không, khai thác than, dầu khí, khai thác mỏ quý hiếm khác; các công ty mẹ thuộc tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước và các DN khác theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ.
Kiểm toán kết quả định giá DNNN có ý nghĩa rất lớn không chỉ dừng lại ở việc xác định tăng giá trị thực tế vốn nhà nước, kiến nghị xử lý tài chính mà quan trọng hơn là KTNN đánh giá thực trạng công tác định giá DN, các bất cập, hạn chế trong quá trình cổ phần hóa để kịp thời kiến nghị Chính phủ, Quốc hội xem xét, chỉnh sửa, bổ sung cơ chế chính sách hiện hành nhằm minh bạch hóa, góp phần phòng chống tham nhũng, thất thoát tài sản công trong quá trình thực hiện cổ phần hóa DNNN, đẩy nhanh tiến trình cổ phần hóa DN. Kết quả kiểm toán xác định giá trị DN trước khi cổ phần hóa đã tạo niềm tin cho công chúng, Quốc hội và Chính phủ trong thực hiện các chủ trương lớn về cổ phần hóa DNNN và tái cơ cấu DNNN, trọng tâm là các tập đoàn, tổng công ty nhà nước trong thời gian qua. Đây là một sứ mệnh, một trách nhiệm lớn lao mà Đảng, Nhà nước và nhân dân đã tin tưởng giao phó cho KTNN.
Thưa các quý vị đại biểu!
Kết quả kiểm toán năm 2016, KTNN đã tiến hành kiểm toán kết quả định giá DN và xử lý các vấn đề về tài chính trước khi cổ phần hóa của 7 DN, đã xác định vốn nhà nước tăng thêm 20.818 tỷ đồng. Bên cạnh những DN thoái vốn thành công với giá trị thu được tương xứng, việc xử lý các vấn đề tài chính, xác định giá trị DN và giá trị phần vốn nhà nước tại đơn vị để cổ phần hóa cơ bản đã tuân thủ theo quy định, KTNN đã chỉ ra nhiều tồn tại, hạn chế trong việc xác định giá trị DN và xử lý các vấn đề tài chính trước khi chính thức công bố giá trị DN cổ phần hóa, nhất là việc lựa chọn phương pháp định giá, xác định giá trị thương hiệu, lợi thế kinh doanh, giá trị các khoản đầu tư tài chính, giá trị quyền sử dụng đất,… Ngoài ra, KTNN còn phát hiện các tồn tại, hạn chế trong cơ chế, chính sách về cổ phần hóa DNNN, kiến nghị với cơ quan chức năng sửa đổi, bổ sung những cơ chế, chính sách còn hạn chế, bất cập trong định giá và xử lý các vấn đề tài chính.
Mặc dù vậy, công tác kiểm toán, xác định giá trị DN cũng cần được nghiên cứu, xem xét từ đó có cách thức tổ chức kiểm toán hiệu quả hơn, chất lượng kiểm toán được cao hơn, qua đó góp phần kiểm soát chặt chẽ quá trình cổ phần hóa DNNN, chống thất thoát tài sản nhà nước khi cổ phần hóa. Những vấn đề trong quá trình kiểm toán xác định giá trị DN trước khi cổ phần hóa cần được làm rõ từ cách thức tổ chức thực hiện đến báo cáo kết quả kiểm toán và sử dụng kết quả kiểm toán khi xác định giá trị DN.
Kính thưa các quý vị đại biểu!
Trong bối cảnh Chính phủ đang quyết tâm đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa DNNN, đặc biệt là số các DN còn lại ở giai đoạn này đa phần là các DN có quy mô về tài sản rất lớn, nguy cơ của việc thất thoát tiền và tài sản nhà nước trong quá trình xác định giá trị DN càng trở lên hiện hữu. Để đảm bảo cho quá trình cổ phần hóa DNNN diễn ra một cách minh bạch, công bằng, tránh thất thoát nguồn lực của Nhà nước cần làm rõ vai trò của KTNN cũng như sử dụng kết quả của KTNN trong quá trình cổ phần hóa; KTNN phối hợp với Hiệp hội Kế toán công chứng Anh quốc (ACCA) tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề “Xác định giá trị doanh nghiệp trước khi cổ phần hóa và vai trò của Kiểm toán nhà nước”.
Mục đích của Hội thảo nhằm phân tích, trao đổi quan điểm và làm rõ bức tranh cổ phần hóa DNNN, đặc biệt là những bất cập trong việc xác định giá trị DN hiện nay và vai trò của KTNN trong vấn đề này được thể hiện như thế nào; thực trạng công tác kiểm toán xác định giá trị DNNN của KTNN và giải pháp, đề xuất các kiến nghị nâng cao hiệu quả kiểm toán xác định giá trị DNNN trước khi cổ phần hóa.
Với mục đích như vậy, tôi đề nghị các quý vị đại biểu tập trung thảo luận một số nội dung chính như sau:
Một là, vai trò của KTNN trong xác định giá trị DNNN; cách thức tiến hành kiểm toán, sử dụng kết quả kiểm toán của KTNN khi cổ phần hóa DNNN;
Hai là, đánh giá thực trạng công tác xác định giá trị DN trong những năm gần đây, những hạn chế, bất cập và nguyên nhân trong quản lý, giám sát và triển khai thực hiện xác định giá trị DN từ góc nhìn pháp luật, chính sách và quản lý tổ chức thực hiện; những vấn đề đặt ra đối với việc hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật qua việc xác định giá trị DN thông qua kết quả kiểm toán;
Ba là, kinh nghiệm quốc tế trong việc kiểm toán xác định giá trị DN trước khi cổ phần hóa, nhất là kinh nghiệm từ những cơ quan KTNN có uy tín và kinh nghiệm trong kiểm toán, xác định giá trị DN khi cổ phần hóa;
Bốn là, đề xuất các giải pháp đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp kiểm toán xác định giá trị DN đáp ứng yêu cầu, đảm bảo việc xác định giá trị DN đúng, đủ, tránh thất thoát tiền và tài sản Nhà nước. Qua đó nhằm nâng cao chất lượng các kiến nghị đối với Quốc hội, Chính phủ và các địa phương trong công tác giám sát, quản lý hoạt động cổ phần hóa các DN nhà nước;
Năm là, bên cạnh việc đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng kiểm toán, hội thảo cũng sẽ trao đổi thêm để đưa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác cổ phần hóa DNNN nói chung và xác định giá trị DN nói riêng từ góc độ hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách và từ góc độ quản lý điều hành và tổ chức thực hiện.
Kính thưa các quý vị đại biểu!
Với mục tiêu của Hội thảo, tôi mong muốn trên tinh thần xây dựng và khoa học, thẳng thắn và cởi mở, các quý vị đại biểu sẽ tập trung thảo luận để tìm ra các giải pháp có tính khả thi cao nhằm giúp cho KTNN hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ, đáp ứng sự kỳ vọng của Đảng, Quốc hội và nhân dân. Ngoài các bài tham luận đã được đăng trong kỷ yếu và trình bày tham luận trực tiếp tại Hội thảo, Ban tổ chức sẽ dành một thời gian hợp lý cho các đại biểu trực tiếp thảo luận, trao đổi, đóng góp các ý kiến, những vấn đề liên quan đến chủ đề của Hội thảo.
Với tinh thần đó, tôi xin trân trọng tuyên bố khai mạc Hội thảo “Xác định giá trị doanh nghiệp trước khi cổ phần hóa và vai trò của Kiểm toán Nhà nước”. Một lần nữa thay mặt lãnh đạo KTNN, tôi xin chân thành cảm ơn sự có mặt của các vị khách quý, các nhà khoa học, các nhà quản lý và toàn thể các quý vị đại biểu. Cảm ơn các nhà báo, các hãng thông tấn báo chí, đài truyền hình, phát thanh đã đến tác nghiệp và đưa tin về Hội thảo.
Chúc các quý vị đại biểu sức khỏe, hạnh phúc và thành đạt!
Chúc Hội thảo thành công tốt đẹp. Xin trân trọng cảm ơn!
