
Công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá vẫn đối mặt với nhiều thách thức
Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, trong những năm qua, với sự quan tâm của Đảng, Chính phủ và sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành, tổ chức và địa phương, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá tại Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tỷ lệ hút thuốc lá có xu hướng giảm, môi trường không khói thuốc được mở rộng, nhận thức của người dân ngày càng được nâng cao.
Đặc biệt, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã phát huy vai trò là công cụ tài chính hiệu quả, hỗ trợ triển khai các hoạt động thiết thực và có sức lan tỏa rộng rãi.
Tuy nhiên, Bộ trưởng nhìn nhận, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Đó là, sự gia tăng của các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; tình trạng vi phạm quy định về môi trường không khói thuốc; công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm còn hạn chế; sự can thiệp, vận động chính sách từ phía các doanh nghiệp thuốc lá; tiến độ giải ngân các hợp đồng đã ký với Quỹ còn chậm, một số địa phương chưa chủ động trong triển khai hoạt động; đặc biệt là cần có cơ chế phối hợp hiệu quả hơn giữa các Bộ, ngành thành viên trong Hội đồng.
“Cuộc họp là dịp quan trọng để chúng ta cùng rà soát, đánh giá kết quả đã đạt được, nhìn nhận những tồn tại, khó khăn và thảo luận các giải pháp để tăng cường hiệu quả hoạt động của Quỹ và công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trong thời gian tới” - Bộ trưởng nhấn mạnh.
Cần có văn bản hướng dẫn về công tác quản lý, sử dụng Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá
Tại cuộc họp, bà Phan Thị Hải - Phó Ban quản lý Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá đã trình bày Báo cáo tóm tắt về kết quả hoạt động và quản lý, sử dụng Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá trong 02 năm (2023-2024).

Theo đó, trong năm 2023-2024, hoạt động phòng, chống tác hại thuốc lá tập trung vào các mục tiêu: Tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của việc sử dụng thuốc lá, các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản hướng dẫn.
Tiếp tục nhân rộng việc thực hiện các mô hình môi trường không khói thuốc, nâng cao năng lực Phòng, chống tác hại thuốc lá cho cán bộ tham gia hoạt động Phòng, chống tác hại thuốc lá và đưa nội dung giảng dạy về Phòng, chống tác hại thuốc lá vào trường học; tăng cường tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát tình hình thực thi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá và các văn bản hướng dẫn.

Cùng với đó là tăng cường công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá tại các cơ sở y tế và hỗ trợ công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá dựa vào cộng đồng; thực hiện các nghiên cứu về Phòng, chống tác hại thuốc lá.
Các hoạt động của Quỹ hỗ trợ theo đúng 9 nhiệm vụ theo Quy định của Luật. Quỹ đã hỗ trợ cho các Bộ, ngành, tỉnh, thành phố, tổ chức chính trị - xã hội để thực hiện đồng bộ các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá, bước đầu đạt được các kết quả khả quan.
Trên cơ sở các báo cáo và ý kiến thảo luận tại cuộc họp, Bộ trưởng Đào Hồng Lan đã trao đổi, làm rõ ý kiến của các đại biểu, xung quanh các vấn đề: Công tác kiểm toán Quỹ, mô hình quản lý và hoạt động của Quỹ, vấn đề hoàn thiện thể chế trong công tác Phòng, chống tác hại của thuốc lá…
Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu có văn bản hướng dẫn về công tác quản lý, sử dụng Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá theo đúng Quy định của Pháp luật.
Đánh giá cao vai trò trách nhiệm của Ban quản lý và các thành viên trong thực hiện các nhiệm vụ hoạt động của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá; đặc biệt là các thành viên Hội đồng quản lý liên ngành Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá, Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu cơ quan chủ trì tiếp thu đầy đủ, bổ sung báo cáo và tiếp tục xin ý kiến của các cơ quan, Bộ, ngành… đảm bảo trong báo cáo nêu rõ những kết quả nổi bật đã thực hiện được, những nội dung chưa làm được và đề xuất những giải pháp thực tiễn… Báo cáo này sẽ được trình Chính phủ và Quốc hội vào kỳ họp tháng 10/2025.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan thống nhất với các mục tiêu, nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025 được đề ra trong Báo cáo, đề nghị các thành viên Hội đồng quản lý liên ngành Quỹ Phòng, chống tác hại thuốc lá cùng tập trung thực hiện để quyết tâm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của Quỹ. “Sự phối hợp liên ngành, sự đồng lòng và cam kết của các thành viên Hội đồng có ý nghĩa then chốt trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hướng tới một Việt Nam không khói thuốc” – Bộ trưởng nhấn mạnh.
Liên quan đến hoạt động của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, được biết, Bộ Y tế đang dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 47/2013/QĐ-TTg ngày 29/7/2013 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập, phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Trong đó, Bộ Y tế đề xuất, tổng chi phí quản lý hành chính của Quỹ được áp dụng theo tỷ lệ (%) và không quá 5% tổng số thu từ khoản đóng góp bắt buộc của Quỹ. (Theo Quyết định số 47/2013/QĐ-TTg, chi phí quản lý hành chính của Quỹ không quá 3% tổng số thu từ khoản đóng góp bắt buộc của Quỹ từ ngày 01/5/2019 trở đi).
Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đề xuất sửa đổi quy định về phê duyệt kế hoạch thu, chi tài chính và quyết toán tài chính hàng năm của Quỹ; bổ sung quy định về Điều lệ tổ chức và hoạt động của Quỹ... nhằm tháo gỡ khó khăn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của Quỹ.