Văn phòng Tổng Kiểm toán bày tỏ lo ngại khi Chính phủ tỏ ra khá nới lỏng trong việc phân bổ kinh phí cho các dự án được chi tiêu trong nhiều năm; trong khi lẽ ra họ phải tuân theo quy định về việc phân bổ kinh phí cho từng năm.
Theo OAG, nếu được phân bổ những khoản tiền lớn để chi tiêu trong nhiều năm, các cơ quan có thể linh hoạt hơn trong việc hoàn thành các dự án xây dựng lớn, có thể chủ động nguồn kinh phí trong những trường hợp khẩn cấp, ví dụ khi khó có thể xác định được chính xác thời điểm cần đến các khoản kinh phí lớn.
Tuy nhiên, Tổng Kiểm toán cũng lo ngại rằng các cơ quan, tổ chức của Chính phủ đang ngày càng lạm dụng các khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm khi họ sử dụng tiền cho các nhiệm vụ thường niên. Điều này gây nhiều khó khăn cho công tác đánh giá hiệu quả của việc quản lý, sử dụng tài chính, hiệu quả việc chi tiêu ngân sách trong từng giai đoạn.
OAG đã công bố một báo cáo trong đó đưa ra lời kêu gọi cần xem xét lại việc sử dụng các khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm. Việc gia tăng các khoản tiền này có nguy cơ làm giảm mức độ kiểm soát và giám sát của Nghị viện đối với các kế hoạch chi tiêu của Chính phủ. OAG dẫn chứng, trong Kế hoạch ngân sách năm 2008, có 20 khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm. Con số này tăng lên 59 vào năm 2015 - 2016 và tăng lên 167 vào năm 2022 - 2023.
Bộ Tài chính New Zealand đã đưa ra hướng dẫn cho thấy, các khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm cần được sử dụng tiết kiệm cho các hoạt động có thời hạn cụ thể, trong đó tổng chi phí cần được xác định rõ ràng.
Tuy nhiên, OAG nhận thấy trong 8 năm qua, tỷ lệ các khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm trong tổng số khoản phân bổ ngân sách đã tăng từ 7% lên 19%. Không những thế, OAG cho biết số lượng các khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm được thiết lập ngoài quy trình ngân sách hàng năm đã tăng từ 4 đến 5 lần trong 5 năm qua.
OAG dẫn chứng khoản tiền trị giá 12,7 tỷ USD được phân bổ cho Cơ quan Hỗ trợ nhà và cộng đồng Kāinga Ora (năm 2022 và 2023). Qua kiểm toán, OAG nhận thấy, cơ quan này không có kế hoạch rõ ràng, không thực hiện các dự án gắn liền với khoản tài trợ này, khiến Chính phủ khó có thể giải trình về hiệu quả chi tiêu đạt được. OAG nhận định những khoản chi tiêu của cơ quan này không phù hợp với mục đích của các khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm.
Cơ quan Tổng Kiểm toán New Zealand cho rằng, các quyết định sử dụng khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm không nên được đưa ra một cách hời hợt, vội vàng; các khoản tiền từ ngân sách chỉ nên được phân bổ khi phù hợp hoặc trong những trường hợp đặc biệt, cần thiết.
OAG cho rằng, đây là thời điểm thích hợp để các cơ quan Chính phủ và Kho bạc đánh giá việc sử dụng các khoản phân bổ ngân sách kéo dài nhiều năm; đồng thời đảm bảo rằng cơ chế phân bổ ngân sách này mang lại sự linh hoạt trong chi tiêu công nhưng vẫn được thực hiện một cách phù hợp, an toàn./.
(Theo OAG)
