Phải có một cơ quan chức năng xác định giá thị trường

Thưa ông, chuyển giá là câu chuyện đã có từ lâu, đến thời điểm này, ông có thể cập nhật những hình thức cụ thể của chuyển giá?

- Chuyển giá được hiểu là một hoạt động được sắp đặt trước bởi các chủ thể kinh doanh có mối quan hệ liên kết nhằm thay đổi mức giá trong quan hệ mua, bán, trao đổi hàng hóa, dịch vụ, vốn, tài sản... tạo ra sự khác biệt so với giá thị trường, nhằm tối đa hóa lợi nhuận của cả một nhóm có quan hệ liên kết, trên cơ sở giảm thiểu nghĩa vụ về thuế.

         

Ông Trần Minh Khương

Với mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận của cả một nhóm các công ty có quan hệ liên kết, trên cơ sở giảm thiểu nghĩa vụ về thuế, các hình thức chuyển giá phổ biến bao gồm: chuyển giá thông qua tăng chi phí đầu vào; chuyển giá thông qua hạ thấp giá bán sản phẩm; chuyển giá thông qua nâng khống giá trị tài sản hữu hình và tài sản vô hình trong quá trình đầu tư và góp vốn liên doanh, liên kết; chuyển giá thông qua cơ chế giá cung cấp dịch vụ; giao khoán lại với giá rất thấp; chuyển giá thông qua chi trả lãi vay vốn sản xuất kinh doanh và chuyển giá thông qua định giá tiền bản quyền thương hiệu rất cao so với giá trị thực.

Ông đánh giá như thế nào về những khó khăn trong việc chống chuyển giá hiện nay?

- Mặc dù chúng ta đã có cơ sở pháp lý để chống chuyển giá, nhưng trên thực tế việc áp dụng các quy định nêu trên để chống chuyển giá cũng gặp rất nhiều khó khăn và bất cập.

Thứ nhất, hiện chúng ta không có cơ sở dữ liệu về giá cả thị trường quốc tế, nguyên liệu, hàng hóa, thành phẩm, máy móc trang thiết bị... làm cơ sở tham chiếu, đấu tranh chống chuyển giá.

Thứ hai, việc áp dụng cơ chế thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính thuế (APA) không mang tính bắt buộc, mà phải được sự đồng ý theo nguyên tắc tự nguyện của người nộp thuế/DN.

Thứ ba, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành chưa quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng có liên quan trong việc phối hợp, hỗ trợ cơ quan thuế, cơ quan thanh tra, KTNN trong quá trình xác minh về giá thị trường.

Theo ông, cần phải làm gì để nâng cao hiệu quả của hoạt động chống chuyển giá?

- Theo tôi, để hoạt động chống chuyển giá có hiệu quả, cần tập trung vào một số vấn đề: xây dựng cơ sở dữ liệu về giá thị trường; Nhà nước phải giao cho một cơ quan chức năng xác định giá thị trường của sản phẩm hàng hóa, dịch vụ; tăng cường hoạt động hợp tác quốc tế để có cơ sở dữ liệu về giá nhằm so sánh giá bán ra của các công ty đa quốc gia. Bên cạnh đó, cần bổ sung thêm vào Luật Quản lý Thuế và Luật KTNN về chức năng của KTNN có thẩm quyền kiểm toán việc thực hiện nghĩa vụ đối với NSNN tại các DN hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.