Minh bạch trong quản lý, sử dụng tài chính công đoàn
Luật Công đoàn (sửa đổi) quy định tiếp tục duy trì mức đóng kinh phí công đoàn là 2%. Cùng với đó, Luật sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm làm rõ nguyên tắc quản lý, sử dụng tài chính công đoàn; sửa đổi, bổ sung các nhiệm vụ chi của tài chính công đoàn; bổ sung quy định Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện việc phân cấp thu, phân phối kinh phí công đoàn; Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam ban hành tiêu chuẩn, định mức, chế độ chi tiêu và quản lý, sử dụng tài chính công đoàn sau khi thống nhất với Chính phủ.
Các đại biểu Quốc hội và nhiều chuyên gia đánh giá, việc tiếp tục duy trì mức đóng kinh phí công đoàn là 2% là vô cùng cần thiết để đảm bảo nguồn lực ổn định, bền vững chăm lo cho người lao động. Đây là sự tiếp nốiì và phát huy hiệu quả của nguồn tài chính công đoàn trong hơn 60 năm qua, bảo đảm cho Công đoàn thực hiện tốt trách nhiệm của mình đối với đoàn viên, người lao động, trách nhiệm trong xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ, góp phần ổn định, phát triển các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.
“Điều quan trọng hơn, đây chính là thể hiện vai trò tập hợp lực lượng của công đoàn nhằm xây dựng tổ chức Công đoàn vững mạnh có khả năng thu hút NLĐ tham gia tổ chức Công đoàn, hạn chế sự ra đời của tổ chức người lao động ngoài công đoàn” - ông Bùi Sỹ Lợi - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội đánh giá.
Đặc biệt, Luật đã bổ sung trách nhiệm Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam định kỳ hai năm báo cáo Quốc hội về tình hình thu, chi và quản lý, sử dụng tài chính công đoàn. Đồng thời, bổ sung trách nhiệm của Kiểm toán nhà nước, định kỳ hai năm một lần, thực hiện kiểm toán việc quản lý và sử dụng tài chính công đoàn và thực hiện kiểm toán đột xuất theo yêu cầu của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Về công khai tài chính Công đoàn, Luật quy định, Công đoàn các cấp thực hiện công khai tài chính hằng năm tại hội nghị Ban chấp hành Công đoàn, đồng thời phải công khai bằng một trong các hình thức: Niêm yết tại trụ sở làm việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp; Thông báo bằng văn bản đến các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp, cá nhân có liên quan… Những quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng kinh phí Công đoàn, hướng đến chăm lo tốt hơn cho quyền lợi đoàn viên và người lao động.
Luật Công đoàn (sửa đổi) cũng bổ sung quy định mới về xem xét miễn, giảm hoặc tạm dừng đóng phí Công đoàn trong trường hợp doanh nghiệp gặp khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh phải tạm dừng sản xuất, kinh doanh dẫn đến không có khả năng đóng kinh phí Công đoàn... Quy định mới này sẽ bảo đảm tính linh hoạt, để xử lý được thực tiễn đa dạng, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, duy trì được việc làm cho người lao động.
Đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển kinh tế - xã hội
Một trong những điểm mới trong Luật Công đoàn (sửa đổi) lần này là Luật đã quy định về việc thành lập, gia nhập Công đoàn của người lao động Việt Nam và việc gia nhập Công đoàn của người lao động là công dân nước ngoài. Theo đó, người lao động là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên được gia nhập và hoạt động công đoàn tại Công đoàn cơ sở.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Đình Khang - Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, Việt Nam đã phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Công ước số 98 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO). Cam kết về lao động trong các Hiệp định này yêu cầu các quốc gia thành viên có nghĩa vụ tuân thủ các nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động của người lao động theo Tuyên bố năm 1998 của ILO.
Những cam kết trong các Hiệp định thương mại tự do nêu trên, đã đặt ra yêu cầu rà soát và hoàn thiện khung pháp lý điều chỉnh các quan hệ xã hội, đặc biệt là quan hệ lao động và “nội luật hóa theo lộ trình phù hợp những điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, trước hết là luật pháp về thương mại, đầu tư, sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ, lao động - công đoàn” .
Do vậy, quy định việc gia nhập Công đoàn của người lao động là công dân nước ngoài tại Luật Công đoàn nhằm bảo đảm sự tương thích với các tiêu chuẩn lao động quốc tế, cam kết của Việt Nam trong các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và thể chế chính trị của Việt Nam.
Quy định này cũng tạo cơ sở pháp lý cho việc đổi mới và nâng cao vị thế, khẳng định vai trò, hiệu quả hoạt động của tổ chức Công đoàn trong bối cảnh có nhiều tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở; đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật Việt Nam.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Bảo Trân - Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh Bình Dương cho rằng, việc thu hút người lao động nước ngoài gia nhập giúp tổ chức Công đoàn trở nên đa dạng hơn về văn hóa, tư duy, kinh nghiệm, kỹ năng và phong cách làm việc từ các quốc gia khác.
Khi tham gia Công đoàn Việt Nam, người lao động nước ngoài có thể chia sẻ kiến thức, kỹ năng, nâng cao năng lực chuyên môn và quản lý trong các tổ chức Công đoàn, góp phần nâng cao năng lực hội nhập quốc tế và gắn kết giữa người lao động trong và ngoài nước, tạo điều kiện để học hỏi và phát triển các mô hình hoạt động tiên tiến.
Việc mở rộng đối tượng gia nhập Công đoàn bao gồm cả người lao động nước ngoài sẽ làm gia tăng số lượng thành viên, qua đó củng cố sức mạnh tập thể và khả năng đàm phán của Công đoàn với người sử dụng lao động, cũng như nâng cao tiếng nói của người lao động tại các diễn đàn trong nước và quốc tế./.
