Sáng 6/6, tiếp tục chương trình Phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà thay mặt Chính phủ làm rõ các vấn đề thuộc 4 nhóm nội dung chất vấn và trực tiếp trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.
Chất vấn Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) cho biết, hiện nay nhiều quốc gia trên thế giới đã và đang tập trung vào ngành công nghiệp bán dẫn và có sự phát triển vượt bậc. Đại biểu đề nghị Phó Thủ tướng đánh giá về cơ hội tham gia vào ngành công nghiệp hấp dẫn này của Việt Nam? Việt Nam cần có những giải pháp gì để thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ phục vụ phát triển ngành công nghiệp bán dẫn?
Trả lời vấn đề này, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành đang quyết liệt triển khai, chuẩn bị các điều kiện để phát triển công nghệ chip bán dẫn.
Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam là quốc gia có nhiều lợi thế, là một trong những nước phát triển nhanh kinh tế số. Đặc điểm nổi trội của người Việt Nam là yêu toán học, khéo léo... đặc biệt, chúng ta cũng đã quan tâm giảng dạy, đào tạo toàn diện ngay trong trường đại học, từ công nghệ thông tin đến về vật lý, vật liệu… Đây đều là những lĩnh vực liên quan đến ngành công nghiệp bán dẫn. "Như vậy, Việt Nam hoàn toàn có cơ hội để tham gia sâu vào lĩnh vực này" - Phó Thủ tướng khẳng định.
Với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực hiện nay, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án để chuẩn bị đào tạo nguồn nhân lực đối với công nghệ thông tin. Rất nhiều doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực kinh tế số, công nghệ cao cũng đã đầu tư ở Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam cũng phát triển rất mạnh về kinh tế số. Đóng góp của ngành kinh tế số vào GDP khoảng 12%-15%, cho thấy sự tăng trưởng rất nhanh, qua đó khẳng định, Việt Nam có cơ hội tham gia và phát triển trong lĩnh vực này.
Theo Phó Thủ tướng, về lâu dài, cần quan tâm đào tạo ngay, đào tạo lại những kỹ sư đã có kiến thức nền tảng từ trường đại học để họ có thể tiếp cận và tham gia ngay vào chuỗi cung ứng ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là tham gia vào khâu thiết kế, đóng gói...
Bên cạnh đào tạo nguồn nhân lực, Việt Nam có lợi thế là lực lượng lao động ở nước ngoài rất đông, người Việt Nam ở nước ngoài đã tham gia và có năng lực tham gia vào lĩnh vực này. Do vậy, cần thông qua những cơ chế chính sách để huy động sự tham gia của lực lượng các nhà khoa học ở nước ngoài.
"Chính phủ cũng sẽ có những chủ trương để giúp các doanh nghiệp lựa chọn các trường đại học xây dựng thành các trung tâm về công nghệ chip bán dẫn Việt Nam, thông qua đầu tư những phòng thí nghiệm lớn, hiện đại để có thể thiết kế, kiểm chuẩn, sản xuất. Có như vậy, chúng ta mới có cơ hội tham gia sâu vào chuỗi này và tự mình làm chủ công nghệ"- Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Giải pháp tiếp theo được Phó Thủ tướng đưa ra là đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp liên quan đến điện tử, chíp bán dẫn; xây dựng ngành công nghiệp riêng về phát triển điện tử, ứng dụng công nghệ cao… Đồng thời, quan tâm đến vấn đề đào tạo một cách bài bản hơn các lĩnh vực cơ bản khác như lĩnh vực về vật liệu, về lý, về hóa, về công nghệ thông tin. Trên cơ sở đó chúng ta hoàn toàn có thể nắm bắt và có cơ hội để làm chủ.
Tranh luận với Phó Thủ tướng về vấn đề này, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) cho rằng, sau đại dịch Covid -19, đặc biệt là chiến tranh thương mại giữa các nước lớn diễn ra khiến chuỗi cung ứng chip toàn cầu bị đứt gãy, gián đoạn. Tuy nhiên, đây lại là cơ hội tốt cho Việt Nam để kỳ vọng trở thành “miền đất hứa” trong ngành công nghiệp bán dẫn.
"Phần trả lời của Phó Thủ tướng mới chỉ nêu lên được những tiềm năng của Việt Nam, trong đó có chuẩn bị về nguồn nhân lực nhưng vấn đề đặt ra là phải làm như thế nào để tận dụng cơ hội sớm nhất, nhanh nhất, biến tiềm năng thành lợi thế để thu hút các nhà đầu tư; cơ chế nào để khuyến khích, khơi dậy nguồn lực tiềm năng nội tại của đất nước?"- đại biểu Tạ Văn Hạ đặt vấn đề.
Giải đáp vấn đề này, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, thực tế, để nắm bắt các công nghệ và sản xuất, chế tạo cần nghiên cứu rất nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau và triển khai lâu dài. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sẽ đầu tư một số trung tâm khoa học công nghệ phục vụ cho công tác nghiên cứu chung của các trường đại học. Một số trung tâm đổi mới sáng tạo cũng sẽ được đầu tư để có thể phát triển nghiên cứu cơ bản, tiến tới làm chủ được các khâu tiếp theo.
Tuy nhiên, nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực này khá lớn, có thể đến hàng trăm lần sản xuất thử mới ra được một chip đạt yêu cầu, chỉ đầu tư cho khâu sản xuất thử có thể lên tới 7 tỷ USD. Do đó rất cần Nhà nước và khối doanh nghiệp cùng tham gia để cạnh tranh được với những thị trường lớn.
