Hỗ trợ hợp tác xã bằng chính sách miễn, giảm thuế, ứng dụng công nghệ
Sáng 10/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Qua thảo luận, đa số ý kiến đại biểu Quốc hội nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật Hợp tác xã nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng, khắc phục hạn chế, bất cập của Luật hiện hành, hoàn thiện các quy định về kinh tế tập thể phù hợp với tình hình, điều kiện phát triển mới…
Quan tâm đến chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với hợp tác xã, đại biểu Khang Thị Mào (Đoàn Yên Bái) cho rằng, thời gian qua, các Bộ, ngành, địa phương, tổ chức, cá nhân đã tích cực triển khai Luật Hợp tác xã, ban hành và tổ chức nhiều chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã.
Tuy nhiên, quá trình triển khai còn nhiều hạn chế, hiệu quả chưa cao. Đây cũng là một trong các nguyên nhân khiến nhiều hợp tác xã chưa xây dựng được phương án sản xuất, kinh doanh hiệu quả…
Tỷ lệ hợp tác xã tiếp cận được chính sách hỗ trợ của Nhà nước còn thấp, do nhiều địa phương khó khăn trong bố trí nguồn lực, điều kiện và thủ tục hỗ trợ khá phức tạp, chưa tạo thuận tiện cho hợp tác xã, tổ hợp tác; một số chính sách hỗ trợ chưa hấp dẫn, chưa bao phủ vốn đến các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.
Từ thực tế trên, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu, rà soát các chính sách hỗ trợ. Trong đó, cần có các chính sách hỗ trợ về ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao năng lực quản trị, ứng dụng công nghệ cao trong canh tác và chế biến, ứng dụng kỹ thuật số để truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu, đa dạng hóa sản phẩm và kênh tiêu thụ sản phẩm trong nước và xuất khẩu; chính sách hỗ trợ xúc tiến thương mại; cơ chế thúc đẩy, khuyến khích, liên kết chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị giữa các tổ chức kinh tế hợp tác và các doanh nghiệp.
Cùng với đó, nghiên cứu bổ sung thêm chính sách hỗ trợ đối với tổ hợp tác, như đào tạo nguồn nhân lực, các chính sách hỗ trợ về tín dụng, hạ tầng đất đai, khoa học kỹ thuật để thu hút các cá nhân, pháp nhân tích cực góp vốn, sức lao động, thành lập và hoạt động tổ hợp tác hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế…
Nhấn mạnh chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã là nội dung rất quan trọng, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) đề nghị cần phải quy định chặt chẽ nhằm hạn chế hỗ trợ theo kiểu xin - cho và không loại trừ tình trạng trông chờ, ỷ lại, trục lợi chính sách.
“Tôi đề nghị ban hành các quy định để các hợp tác xã đều được thụ hưởng các chính sách đó, chẳng hạn như doanh thu từ làm dịch vụ đầu vào cho các thành viên hợp tác xã thì được miễn thuế Thu nhập doanh nghiệp. Các doanh thu khác được miễn giảm 50% so với các doanh nghiệp kinh doanh cùng ngành nghề và phần miễn giảm này được đưa vào Quỹ Phát triển hợp tác xã” - đại biểu đề xuất.
Đồng quan điểm, đại biểu Hoàng Ngọc Định (Đoàn Hà Giang) cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, hợp tác xã còn nhỏ, siêu nhỏ cả về số lượng, quy mô và còn nhiều khó khăn. Do đó, Nhà nước cần có cơ chế hỗ trợ và quy định ngay trong Dự thảo Luật này hoặc nghị định về hỗ trợ, tạo điều kiện cho hợp tác xã bằng nhiều cơ chế miễn, giảm thuế; đồng thời, có cơ chế, chính sách ưu tiên cho các tổ chức kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp, gắn hoạt động sản xuất, kinh doanh về chuỗi giá trị sản phẩm ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết 20-NQ/TW.
Kiểm toán để minh bạch hoạt động của hợp tác xã
Đề cập đến quy định về kiểm toán hợp tác xã, đại biểu Dương Khắc Mai cho rằng, việc đưa vào Luật nội dung kiểm toán hợp tác xã là phù hợp với xu hướng của nền kinh tế thị trường hiện nay; bởi muốn lớn mạnh, phát triển thì phải minh bạch, muốn minh bạch thì phải có kiểm toán.
Đại biểu đề nghị, hợp tác xã phải thực hiện kiểm toán khi mở rộng một phần góp vốn, khi mua cổ phần, cổ phiếu bên ngoài. Đồng thời, thành viên phải nắm rõ được năng lực, tiềm lực của hợp tác xã khi tham gia góp vốn, nhằm đảm bảo quyền lợi của chính mình.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Huế (Đoàn Bắc Kạn) nêu, theo cơ quan soạn thảo thì kiểm toán là căn cứ để Nhà nước xem xét, hỗ trợ đối với hợp tác xã. Như vậy, cần phải làm rõ quy định này để các tổ chức liên quan dễ dàng trong triển khai thực hiện.
Cụ thể, Điều 98 Dự thảo Luật quy định tổ chức kinh tế hợp tác có tư cách pháp nhân phải thực hiện kiểm toán độc lập. Theo Tờ trình của Chính phủ thì kiểm toán là một trong các căn cứ để Nhà nước xem xét, hỗ trợ cho tổ chức của kinh tế hợp tác. Nội dung này chưa được quy định rõ ràng trong mục đích của báo cáo kiểm toán tại Điều 99.
“Ngoài ra, nếu kiểm toán là căn cứ để Nhà nước hỗ trợ cho tổ chức kinh tế hợp tác thì đối với tổ hợp tác không có tư cách pháp nhân, không bắt buộc kiểm toán thì việc hỗ trợ phải căn cứ từ đâu” - đại biểu đặt vấn đề.
Phát biểu giải trình, làm rõ ý kiến các đại biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhất trí với ý kiến đề nghị chính sách hỗ trợ của Nhà nước phải tập trung vào một số các chính sách đang là điểm nghẽn, đang làm cản trở hoạt động kinh tế tập thể hiện nay như phát triển nguồn nhân lực, đổi mới mô hình quản trị, nâng cao năng lực, trình độ, khả năng tiếp cận vốn, đất đai, thúc đẩy ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ, các mô hình kinh tế mới như kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế số.
“Chúng tôi sẽ tập trung hơn, tránh dàn trải nhưng cụ thể hóa một số chính sách có tính chất đặc thù riêng đối với khu vực hợp tác xã trong thời gian tới. Đồng thời cũng làm rõ những tiêu chí để thực hiện các chính sách và hướng đến phát huy những giá trị tốt đẹp của mô hình kinh tế hợp tác và có trọng tâm, trọng điểm, đúng đối tượng cần hỗ trợ” - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ.
